خبرگزاری مهر - گروه استانها - اصغر پاکدل*: پدیده خشکسالی کاملا تدریجی است و به خاطر اینکه وقوع آن به صورت تدریجی است، اثرات مخرب آن در ابتدا به صورت تدریجی بوده و در حال حاضر کل ایران با هیولای خشکسالی مواجه شده است.
خشكسالی مشکلی است که بر روی کشاورزی، تولید مواد غذایی، اثرات متقابل اجتماعی و اقتصادی، مشکل مهاجرت، فقر و قحطی تأثیر مستقیم دارد. صحبت از بی‌آبی و جنگ آب و در همین روزهای نزدیک است و در حال حاضر جنگل‌ها، درختزارها شده‌اند و درختزارها به‌زودی بوته‌زار می‌شوند و بوته‌زارها تا ۱۰ سال دیگر بیابان می‌شوند و بیابان‌ها به عدم زادآوری مطلق نزدیک خواهند شد.
این یک نگرانی نیست، بلکه یک واقعیت مسلم علمی است و یکی از مهمترین عوامل تخریب هم فعالیت طبیعی بشر در سرزمین وسیعی است که هیچ‌گونه راه آب خروجی به دریای آزاد ندارد تا آلاینده‌های جامد و مایع را از این سرزمین بسته، بشوید و به اصطلاح، زیست بوم‌ها را نو و احیا کند.
ایران بین دو رشته کوه زاگرس و البرز محصور شده است و در سرزمین ایران فقط چرخش بسته آب داریم و در نتیجه تداوم و تکرار چرخه آب در طبیعت بسته فلات ایران بوده و هست که نمک وارده به محیط زیست تدریجا در همین گودال‌های درون فلات انباشته شود و با پر شدن دریاچه‌ها و آبگیرها نمک باقی مانده و توسط باد به زمین‌های اطراف پراکنده می‌شوند.
از طرفی دیگر خشکسالی تاکنون باعث شده سفره‌های زیرزمینی آب از بین رفته، حفره‌های زیرزمینی کمپکت شوند، فرسایش خاک در بیشترین حد قرار گرفته و اگر در سال‌های آتی میزان بارندگی سه برابر هم شود دیگر حفره ای برای جذب آب نداریم و باعث فرسایش خاکی شدیدتر در روان آب های سطحی می‌شود.
در نتیجه این مباحث با اطمینان علمی کامل می‌توان گفت در ۱۰ سال آینده استان بوشهر به یک بیابان تبدیل خواهد شد و آنچه مسلم است باید از توان و تدبیر مسئولان و استان قطع امید کرد و یکی از مهمترین علت های تشدید بحران خشکسالی عدم مدیریت و اعمال مدیریت صحیح در زمینه آب است.
مثال بارزی در بوشهر اشاره می کنیم؛ گیاه چمن از نظر زیبایی بسیار مطلوب است و منظرگاه زیبایی در شهر ایجاد می‌کند و در حال حاضر به‌خاطر بالا بودن آلاینده‌ها در استان بوشهر از قبیل (SOx-NOx-O۳-CHx-COx-PM۱۰....) نیاز به گیاهانی که می‌توانند علاوه بر مقاومت بالا در برابر کم آبی، بیشترین جذب آلاینده‌ها را داشته باشند احساس می‌شود، ولی باید آگاه باشیم که چمن بیشترین مصرف آب را دارد زیرا چمن، بومی ایران نیست و از چند جهت می‌توان ثابت کرد که چمن بایستی در استان بوشهر حذف شود.
۱- قدرت جذب آلاینده‌ها در چمن عملا صفر است.
۲- بیشترین میزان مصرف آب را در بین گیاهان فضای سبز دارد.
۳- بومی منطقه بوشهر و ایران نیست بنابراین مقاومت کمی دارد.
٤- بیشترین مصرف كودهای شیمیایی، دامی، سموم و آفت‌كش‌ها را دارد بنابراین برای حفظ و نگهداری چمن بیشترین هزینه مالی متوجه دستگاه‌های اجرایی می‌شود.
٥- به‌خاطر میزان مصرف بالای سموم باعث آلودگی زیست محیط می‌شود.
۶ - از همه مهمتر هزینه مالی بسیار بالایی برای سرسبز شدن چمن در فضای سبز انحام می‌شود و در نهایت باید هزینه زیادی انجام دهند تا چمن‌ها را هرس کنند و این امر جز از بین بردن سرمایه ملی و نابود سازی محیط زیست چیز دیگری نیست.
به‌عنوان مثال در شهر بوشهر حدود ٥٠ هكتار چمن وجود دارد كه روزانه به طور میانگین ۱۵ هزار متر مكعب آب برای چمن‌ها در شهر بوشهر مورد استفاده قرار می‌گیرد كه این رقم معادل ۱.۳ آب مورد استفاده كل جمعیت انسانی شهر بوشهر است و با حذف این گیاه از سطح شهر بوشهر می‌توان به ذخیره سفره‌های زیر زمینی در بوشهر امیدوار باشیم.
مقابله با خشکسالی یک کار گروهی است و همت همه آحاد مردم را می‌طلبد و راه‌های متفاوت زیادی وجود دارد تا بتوانیم از بحران خشکسالی با درصد کمتری از آسیب‌پذیری، گذر کنیم.
دانشجویی دكتری كشاورزی
نظر شما