جرج بوش رييس جمهور آمريكا در يك سخنراني عمده در زمينه سياست خارجي خاور ميانه را براي اتخاذ نظام هاي دمكراتيك به چالش گرفت. وي در برابر مخاطبان خود كه در واشنگتن گرد آمده بودند اعلام كرد كه ثبات به بهاي آزادي قابل احراز نيست.
جرج بوش با هواداري از گسترش دمكراسي در كشورهاي اسلامي خاورميانه، از يكي از انديشه هاي مهم "نومحافظه كاران" استقبال كرده است.
دكتر علي خرم مشاور وزير امور خارجه در گفتگويي با خبر نگار سياسي مهر گفت : تحليل اظهارات بوش رييس جمهور آمريكا به دو مسئله اساسي بر مي گردد اول در زمينه فلسطين موفقيت به اندازه كافي نبوده است ويااينكه گويا اسراييليها منتظر فوت ياسر عرفات هستند كه بتوانند حركت كنند و سياستهاي خود را با دامنه گسترده تري ادامه دهند ، وجه ديگر در صحنه انتخابات آمريكا است كه حزب حاكم در آمريكا درصدد است تا طرحي را براي توجيه برنامه هاي انتخاباتي خود پيدا كند بنابراين ازالان به دنبال آمادگي براي اين كار هستند .
خرم افزود : در صحنه ايران نيز بايد گفت كه مسئله هسته اي ايران با يك شكل آرامي انجام شد و آمريكاييهابه اين نتيجه رسيدند كه حالت فشار و تنش از سوي ايران كمتر متصور است چون ايران در حال حاضر بايد به دنبال حل مشكلات خود باشد، در كشور عربستان نيز تحولاتي در حال اجراست كه يك وجه اش دموكراسي دراين كشور است اينها مجموعا زمينه هايي است كه جرج بوش دست به عرضه داكترين جديد خود در زمينه خاور ميانه زده است وبا اين اظهارات توجهات را به سمت اقدامات مسالمت آميز شكل ميدهد و به سمت پيروزيهايي كه دوباره به نفع خود اوست تغييردهد مثلا براي اينكار درصدداست تا وضعيت عراق را تحت الشعاع قرار دهد .
وي درباره سياست دول عربي درباره سخنان بوش گفت:دول عربي ارتباطات خوبي با آمريكا دارند لذادر پشت پرده نگرانيهايشان را با آمريكا حل مي كنند امامسئله ما با آمريكا بر مي گردد به د ومسئله اي مهم اول: ما چون ارتباط ديپلماتيك نداريم همه روي سخن ما با آمريكا و يا آمريكا با ما در صحنه تبليغاتي است در نتيجه زود تر هم ما و هم آمريكا موضع گيري مي كنيم.
دكتر جواد وعيدي كارشناس ارشد روابط بين الملل و مدير بخش اروپا و آمريكاي مركز مطالعات و تحقيقات شوراي عالي امنيت ملي در گفتگويي با خبر نگار سياسي مهر گفت : سخنان جرج بوش درباره روند دموكراسي در خاور ميانه ناشي از تغيير استراتژي آمريكا نيست بلكه تفسير استراتژي آمريكا در منطقه خاور ميانه و تصريح استراتژي نو محافظه كاران است تا پس از پايان جنگ سرد، سيل دمكراسي جهان را درنوردد.
وعيدي افزود:اين سخنان به اين معني است كه ايالات متحده آمريكا از سياستها و استراتژي خود در خاورميانه عقب نشيني نخواهد كرد سخنان جرج بوش نشان از ادامه همان سياستهاي فشار بر كشورهاي منطقه است .
نومحافظه كاران آمريكا در تلاش هستند تا با استفاده از اين سخنان خاور ميانه را ميدان جولان خود در زير پوشش دموكراسي قرار دهند اما برخي نواحي، كه خاور ميانه در ميان آنها چشمگيرتر است، با لجبازي در برابر اين جريان مقاومت كرده اند.شكايت نومحافظه كاران اين است كه روساي جمهور آمريكا، يكي پس از ديگري، اصولا به خاطر نياز آمريكا به نفت، به حكام منطقه خاور ميانه اجازه داده اند همچنان به شيوه هاي كهنه استبدادي خود بچسبند.به نظر نو محافظه كاران، خبط اين رويكرد در جريان حملات 11 سپتامبر 2001 عليه آمريكا به شكلي چشمگير تجلي يافت.و همان حملات بود كه به نومحافظه كاران فرصت داد تا براي تصحيح منطقه اقدام كنند.
دكتر اسدالله اطهري كارشناس ارشد روابط بين الملل در گفتگويي با خبر نگار سياسي مهر گفت : اگر رئيس جمهور آمريكا به اظهارات خود پايبند باشد، در آن صورت اين سياست به مثابه وداعي خيره كننده با سنت سياست خارجي آمريكا داير بر اصل قرار دادن منافع ملي، خواهد بود.
اطهري افزود : رييس جمهور آمريكا با بيان اين اظهارات به اصطلاع خود را متعهد به دفاع و ترويج دموكراسي در منطقه خاور ميانه كرد واگر به سخنان چند وقت پيش ويليام برنر و كرانر معاون وزير امور خارجه در بخش دموكراسي و حقوق بشردر مركز مطالعات اسلام و دموكراسي در واشنگتن نگاه كنيم مي فهميم كه محافظه كاران و نئو محافظه كاران در تدوين اين سخنان نقش بزرگي را ايفا مي كنند .
اما ناظران از هم اكنون به نقاط ضعف اين رويكرد اشاره مي كنند. چگونه مي توان اهالي خاور ميانه را نسبت به جدي بودن آمريكا در قبال مساله حقوق بشر و دمكراسي قانع كرد درحالي كه در چشم اعراب و مسلمانان ملت فلسطين از حقوق خود محروم هستند و هر روز شاهد جنايات و اقدامات نژاد پرستانه رژيم اشغالگر اسراييل در قبال كودكان و زنان فلسطين هستند ؟
چگونه مي توان برخوردي هماهنگ داشت و با اتهام اجتناب ناپذير استانداردهاي دوگانه روبرو نشد در حاليكه واشنگتن در برابر دولت الجزاير، كه مورد حمايت نظاميان است و شواهد موارد نقض حقوق بشر از سوي آن به خوبي قابل استناد است ملايمت نشان مي دهد .چگونه مي توان از اين ادعا دم زد در حاليكه سيل كشتارها در افغانستان و عراق به بهانه دموكراسي روز به روز بيشتر مي شود ؟
اما در همين حال برهمه كساني كه از خاورميانه بازديد مي كنند عيان است كه بي اعتمادي و انزجار نسبت به سياستهاي آمريكا در اين منطقه بطور چشم گيري وجود دارد و در حال افزايش است .به علاوه، عليرغم وجود بي اعتمادي گسترده در برخي از كشورهاي عربي نسبت به حكومتهاي خود، مردم منطقه خاور ميانه همچنان سياستهاي آمريكا را با ترديد و گزينشي نگاه مي كنند .
پس بايد سخنان بوش را در توجيه ناكامي ها در عراق و افغانستان، كشتار رو به افزايش سربازان آمريكايي در ميدان اشغال شده عراق و تلاش براي كسب اعتماد عمومي مردم آمريكا در جهت پيروزي در انتخابات آينده اين كشور دانست نه دلسوزي و تلاش براي دموكراسي در خاور ميانه .
نظر شما