به گزارش خبرگزاری مهر، به نقل از آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه(س)، هر ساله همزمان با روز جهانی موزه در ایران بازدید از بسیاری از موزه‌ها برای عموم مردم به صورت رایگان است و موزه آستان مقدس نیز از این قاعده مستثنی نیست.
موزه آستانه مقدسه یکى از قدیمىترین موزه‌‌های کشور به شمار می‌رود که در آبان ماه سال ۱۳۱۴ شمسى در محوطه داخلى حرم مطهر و محل فعلى مسجد شهید مطهرى تأسیس شد.
مجموعه آثار موزه شامل بخش هاى متنوعى از جمله بخش قرآن هاى خطى از قرن دوم تا دوره معاصر، مسکوکات ادوار اسلامى و پیش از اسلام، تابلوهاى نقاشى و شمایل مینیاتورى، آثار چوبى خاتم کارى، آثار چوبى منبت کارى، ظروف سفالینه متعلق به هزاره اول و دوم قبل از میلاد مسیح و ادوار اسلامى، ظروف چینى و شیشه اى و …، کاشى هاى زرین فام با طرح‌‌ها و نقوش و کتیبه هاى زیبا مربوط به قرون ششم تا هشتم هجرى قمرى، آثار حجارى و سنگ هاى تزئینى، لوازم فلزى با تزئینات قلمزنى، قالیچه هاى دستباف ابریشمى دوره صفوى و قاجار و پارچه هاى دستباف است.
برخى از قرآن هاى موزه در قرون آغازین حیات اسلام یعنى در قرن دوم و سوم همزمان با حکومت خلفاى عباسى کتابت شده و برخى نیز در سایر ادوار اسلامى، مصادف با دوره حکومت آل بویه، سلجوقیان، ایلخانیان، تیموریان، صفویان و قاجاریه کتابت شده است.
قدیمىترین قرآن موزه در سال ۱۹۸ هجرى قمرى نوشته شده و در آغاز آن نام مامون خلیفه عباسى مشهود است. بعضى از قرآن‌‌ها بر روى پوست و برخى دیگر بر روى پارچه و سایر قرآن‌‌ها بر روى انواع کاغذ نوشته شده است.
مجموعه مسکوکات موزه آستانه مقدسه قم از دیگر بخش‌‌هاى مهم آثار موزه را تشکیل مى‌دهد که از لحاظ جنس، طرح و نقش و دوره تاریخى حائز اهمیت است.
مسکوکات موزه از نظر جنس به سه دسته طلا، نقره و مس و از نقطه نظر تاریخى به سه دوره تاریخى اشکانی و ساسانی، عرب ساسانی و ادوار اسلامی است که در دوره نخست برخى از سکه‌‌هاى نقره موجود در دوره حاکمیت سلسله اشکانى و ساسانى ضرب شده‌اند که روى این سکه‌‌ها تصویر نقش برجسته و نیمرخ فرمانروا با نگاه به سمت چپ و بر پشت سکه نیز نقش آتشدان زرتشتى با شعله‌‌هایى که از میان آن متصاعد مى‌شود و غالباً نیز با دو نگهبان ایستاده بر دو جانب آن مشهود است.
کاشی‌‌هاى موزه قم از نظر قدمت، نفاست، ابعاد، کثرت نقوش و تزئینات و تنوع کتیبههاى موجود روى آن بسیار حائز اهمیت و جالب توجه هستند.
از نظر قدمت، بیشتر کاشی‌‌ها مربوط به دوره سلجوقى و ایلخانى (قرن ششم و هفتم و هشتم) بوده که بخش قابل توجهى از آن در کارخانه سید رکن الدین در کاشان ساخته شده است.
بخش زیاد کاشی‌‌هاى موزه را کاشی‌‌هاى ستاره‌‌اى یا کوکبى و چلیپا، خشت کاشى و کاشى‌‌هاى معرق و کتیبه‌‌اى تشکیل مى‌دهد.
کاشی‌‌هاى کوکبى یا ستاره اى عمدتا داراى تزئینات زرین فام بوده و همچنین تعداد زیادى از آن‌ها داراى نقوش برجسته زیباى گیاهى شامل گل و بوته اسلیمى هستند.
کتیبههاى موجود بر روى کاشی‌‌ها به سه دسته تقسیم مى‌شوند که یکی از آن‌ها شامل آیات و سوره‌‌های قرآنى، احادیث و روایات ائمه معصومین(ع) و ابیاتى از شعراى پارسى گوى ایرانى از جمله حکیم ابوالقاسم فردوسى است.
کاشى‌‌هاى خشتى قسمت دیگرى از کاشی هاى موزه قم را تشکیل مى‌دهد که بیشتر داراى کتیبه هایى با حروف برجسته شامل سوره‌‌های قرآنى به ویژه سوره یاسین با تزئینات زرین فام و نقوش گیاهى است. در این قسمت هر کاشى شامل یک یا چند کلمه برجسته بوده که مجموعه متعددى از آن‌ها عبارات یک آیه و یا یک سوره را تشکیل مى‌دهد.
از نظر زیبایى و نفاست و ابعاد، یکى از زیبا‌ترین و نفیس‌‌ترین کاشی هاى موجود، کاشى‌‌هاى مرقد على بن جعفر( است که به شکل یک مستطیل بزرگ با ابعاد کلى ۱۵۶×۲۰۶ سانتی‌متر که شامل شش قطعه کوچک‌تر به ابعاد ۷۸×۷۰ سانتی‌متر است و مربوط به اوایل قرن هشتم یا دوره ایلخانى بوده که داراى کتیبه هایى به خط ثلث برجسته است.
نظر شما