فيلم‌هايي كه خاطره خوش مجموعه‌ها را از ياد مي‌برند ؛ به انگيزه پخش فيلم سينمايي "روح مهربان"

به گزارش خبرگزاري "مهر"، در چند سال گذشته مديران تلويزيون براي اينكه بتوانند زمان پخش فيلم هاي سينمايي شبكه هاي مختلف به خصوص بعد از ظهر جمعه هاي شبكه يك سيما را پر كنند، تصميم به توليد فيلم هاي تلويزيوني گرفتند. اين پديده يعني ايجاد روند تهيه و توليد يك نسخه سينمايي از مجموعه هاي تلويزيوني معمولا روي سريال هايي اعمال مي شد كه به نسبت در جذب مخاطب موفق بوده اند.

جمعه هفته گذشته محصول ديگري حاصل اين پديده ارائه و نسخه سينمايي مجموعه تلويزيوني "روح مهربان" به كارگرداني امير قويدل از شبكه يك سيما پخش شد. اين سريال در ماه مبارك رمضان سال گذشته پخش شده بود و داستان آن در دوره جنگ تحميلي اتفاق مي افتد.

"روح مهربان" به داستان زندگي ميرزا علي اكبر فراهاني مي پردازد كه فردي متدين و نيكوكار است. دختر ميرزا كه شوهرش خبرنگار جنگي است به اسارت نيروهاي بعثي درمي آيد و باعث ايجاد مشكلات روحي براي زن مي شود. در همين هنگام، ميرزا علي اكبر فوت مي كند و شرايط روحي دختر او بيش از پيش به هم مي ريزد. زن دختري به نام سوگل دارد كه كودكي شيرين زبان و حساس است. اين كودك در چهلمين روز فوت ميرزا ادعا مي كند پدربزرگش زنده است و با او ارتباط دارد.

مهمترين مشكلي كه فيلم با آن مواجه است، به هم ريختن توالي اتفاقات داستان و از دست رفتن شيوه روايي است. به اين مفهوم كه بخشي از اتفاقات داستان به خاطر جاي گرفتن در قالبي بسيار كوچكتر حذف شده كه همين مساله روال منطقي و حتي زماني داستان را دستخوش تغيير كرده است. از سوي ديگر، اين كوتاه كردن زمان سريال موجب شده اتفاقات در برخي صحنه غيرمنطقي و بدون مقدمه به وجود بيايند.

چنين مشكلي به طور كلي هنگام اقتباس يك فيلم از سريال تلويزيوني به وجود مي آيد. نكته اساسي در اين است كه شخصيت هاي سريال در مدت زمان مشخصي شكل مي گيرند و ميان آنها تقابل و برخورد به وجود مي آيد. در سريال كاراكترها آرام آرام تغيير مي كنند و چون اين تحول با اتفاقات مياني متعددي مواجه است، بيننده در روند خط داستاني شخصيت ها را بر همين اساس شناسايي مي كند و در نگاه وي اتفاق نهايي با پي ريزي قابل قبولي به وجود مي آيد. اما فيلم علاوه بر اينكه بازشناسايي شخصيت ها را دچار مشكل مي كند در روند شكل گيري قصه هم تاثير منفي مي گذارد.

نكته ديگر اينكه ريتم بيشتر سريال هاي تلويزيوني داخلي كند، كشدار و آرام است كه در برخي قسمت ها شتاب بيشتري به خود مي گيرد. اين مساله براي بينندگان سريال تا حدودي قابل تحمل است. زيرا در هر قسمت يك اتفاق طراحي مي شود و شخصيت ها با اين اتفاق درگير هستند و ذهن تماشاگر را به خود معطوف مي كنند. اما به دليل اينكه داستان فيلم يكپارچه است و اتفاقات مياني حذف شده اند، ريتم كند داستان آزاردهنده تر و خسته كننده تر به نظر مي رسد.

در چند سال اخير فيلم هاي سينمايي كه بر اساس سريال تلويزيوني شكل گرفته اند نه تنها از شبكه ها پخش مي شوند، بلكه تعدادي از آنها براي حضور در جشنواره فيلم فجر آماده مي شوند و برخي از آنها مجال اكران عمومي نيز به دست مي آورند. اين مساله اهميت توجه مديران تلويزيون در تهيه نسخه سينمايي از سريال ها را بيشتر مي كند.

مهدي فخيم زاده درباره اين پديده به خبرنگار مهر گفته بود: "من با اين كار مخالفم. زماني هم كه سريال "ولايت عشق" را مي ساختم به من چنين پيشنهادي شد كه در آن زمان نپذيرفتم. مساله اينجاست كه من از ابتدا طرحي را در ذهن مي آورم و بر اساس آن به تعريف شخصيت هاي داستان، چگونگي روابط ميان آنها و شناسايي روند شكل گيري اين روابط تا پايان داستان مي پردازم."

وي تاكيد كرد: "فيلمنامه اي كه من براي هزار دقيقه طراحي مي كنم، اگر بخواهيد يك فيلم سينمايي از دل آن بيرون بياوريد همانند شير بي يال و دم و اشكم مي شود. مگر اينكه فصل جدايي در سريال وجود داشته باشد كه بتواند به عنوان يك اثر سينمايي مطرح شود، اما من فيلمنامه هايم را به گونه اي مي نويسم كه از ابتدا به هم پيوسته باشد. بنابراين هيچ وقت معتقد نبودم كه مي شود از دل يك سريال، يك فيلم سينمايي درآورد."

تهيه فيلم سينمايي از يك سريال تلويزيوني روي كيفيت حضور بازيگران نيز تاثير منفي مي گذارد. به اين دليل كه بازيگر در طي قسمت هاي مختلف يك شخصيت را پرورش مي دهد و گاه در هر قسمت از سريال لحظه هايي وجود دارند كه نقطه درخشاني در زمينه حضور يك بازيگر در سريال محسوب مي شود. اما هنگام اقتباس سينمايي از يك سريال چون اساس انتخاب سكانس ها شكل دهي به كليت داستان است و به كارگيري اتفاقات مهم اصل انتخاب را تشكيل مي دهد بسياري از لحظات ناب بازيگري حذف مي شود.

در فيلم سينمايي "روح مهربان"  محمد كاسبي، بهزاد فراهاني، ثريا قاسمي، پوپك گلدره، غزل صارمي، عبدالرضا زهره كرماني، اردلان شجاع كاوه و ليلا بوشهري به ايفاي نقش مي پردازند. اين سريال در قالب 26 قسمت 45 دقيقه اي توليد شده بود و فيلم آن در مدت زمان حدود 100 دقيقه پخش شد. اين فيلم بعد از ظهر جمعه گذشته 20 مرداد از شبكه يك سيما روي آنتن رفت.