خبرگزاری مهر، گروه بین الملل، بنفشه اسماعیلی: درگزارشی که چند روز گذشته سازمان ملل منتشر کرده است، «بان کی مون» دبیر کل این سازمان با انتقاد شدید از ائتلاف نظامی تحت رهبری عربستان در یمن، آن را مسئول کشتن کودکان دانست و اعلام کرد: این ائتلاف در لیست سیاه نیروهایی که حقوق کودکان را در جریان جنگ نادیده می‌گیرند، قرار گرفته است. در این گزارش اما ضمن اشاره به حمله هوایی به بیمارستانی در شهر «قندوز» افغانستان که محل استقرار پزشکان بدون مرز بود، این حمله به «نیروهای بین‌المللی» نسبت داده شده و به همین علت نام آمریکا به این لیست سیاه اضافه نشده است.
لازم به ذکراست که حمله هوایی آمریکا به بیمارستان قندوزحادثه‌ای است که طی آن بیمارستان پزشکان بدون مرز در شهر قندوز افغانستان توسط «لاکهید ای‌سی-۱۳۰» نیروی هوایی آمریکا بامداد روز یازدهم مهر ۱۳۹۴ بمباران شد. در این حمله دستکم سی نفر از مردم غیرنظامی کشته و سی نفر مجروح شدند.
سازمان پزشکان بدون مرز پس از این حادثه اعلام کرد که پیش تر کلیه هشدارها راجع به موقعیت مکانی بیمارستان به نیروهای ائتلاف داده شده بود و این حمله عمدی و نقض قوانین بین‌الملل بوده‌است. این سازمان پس از حادثه کادر خود را از شهر قندوز خارج نکرد.
«مینی نیکولای» رئیس سازمان پزشکان بدون مرز با اشاره به اینکه این حمله تنفرانگیز و نقض صریح قوانین بشردوستانه بین المللی است، گفت: ما خواهان توضیحات شفاف نیروهای ائتلاف هستیم و نمی‌توانیم بپذیریم که از دست رفتن وحشتناک جان افراد اقدامی ناخواسته قلمداد شود و به آن توجه نشود.
اما «جان کمبپل» فرمانده نیروهای آمریکایی و ناتو در افغانستان، حمله نظامیان آمریکا به بیمارستان پزشکان بدون مرز قندوز را به گردن نظامیان افغان انداخت و گفت که این حمله به درخواست نیروهای افغانستان صورت گرفته است. وی گفت: نظامیان افغان به آنان اطلاع دادند که چون از این بیمارستان به سوی نیروهای افغان تیراندازی شده است، آنان خواستار پشتیبانی هوایی نیروهای آمریکایی اند.
«برایان تریبوس» سخنگوی نیروهای آمریکایی در افغانستان، اما در یک تناقض آشکار با اظهارات کمبپل، تصریح کرد که جنگنده های آمریکایی در شهر قندوز علیه افرادی که به تشخیص نظامیان آمریکا، تهدید محسوب می شدند، حمله هوایی انجام داده است. «محمد اشرف غنی» رییس جمهوری افغانستان، بدون نام بردن از مقام های آمریکایی به این اظهارات واکنش نشان داد و گفت که «در حادثه بیمارستان پزشکان بدون مرز، سربازان افغان مرتکب تخطی نشده اند.»
«مولینی» نماینده سازمان پزشکان بدون مرز در افغانستان، ادعاهای مطرح شده درباره «استفاده از این بیمارستان به عنوان پایگاهی برای حمله های مسلحانه» را «بی پایه و اساس»، دانست و گفت: «در زمان بمباران، هیچ پیکارجویی در این بیمارستان مخفی نشده بود.» گروه طالبان نیز با انتشار بیانیه ای این ادعا را که نیروهای این گروه در بیمارستان قندوز پناه گرفته بودند و یا زخمی های آنان در این بیمارستان تحت مداوا بوده اند، رد کرده و گفته است: «وضعیت نظامی در قندوز این اجازه را به نیروهای ما نمی داد که زخمی های خود را به بیمارستان قندوز ببریم.»
همچنین سازمان پزشکان بدون مرز طی بیانیه‌ای، حمله هوایی به بیمارستان این سازمان در شهر قندوز را محکوم و آنرا نقض صریح قوانین بشردوستانه بین المللی دانست.
در این بیانیه آمده است: تمامی شواهد دال بر این موضوع است که بمباران از طرف نیروهای ائتلاف بین‌المللی آمریکا صورت گرفته است.
در ادامه این بیانیه، سازمان پزشکان بدون مرز خواهان توضیحات شفاف و کامل ائتلاف در خصوص بمباران‌های صبح شنبه در قندوز است.
با وجود اینکه پس از این حمله بان کی مون دبیر کل سازمان ملل متحد حمله نظامیان آمریکا به بیمارستان پزشکان بدون مرز قندوز را به شدت محکوم کرد و «زید رعد الحسین»، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، آن را «غیرقابل توجیه و جنایت کارانه» دانست و گفت که چنانچه دادگاه تشخیص دهد این حمله عمدی بوده، در آن صورت حمله هوایی امریکا به بیمارستان قندوز یک جنایت جنگی است.
با همه این تفاسیر اما گزارش روز گذشته سازمان ملل و حمایت غیر مستقیم از آمریکا نشان میدهد که هر چند فلسفه وجودی سازمان ملل، حفظ و برقراری صلح و امنيت بين المللی است، اما متأسفانه تاريخ و عملكرد سازمان ملل بيانگر اين واقعيت ناگوار است كه اين نهاد بين المللی بيش از آن كه در راستای اهداف و وظايف اصلی خود گام بردارد، در مسير تأمين اهداف قدرت های بزرگ به ويژه آمريكا حركت نموده و در واقع كشورهای قدرتمند به ويژه آمريكا از اين نهاد به عنوان ابزاری برای رسيدن به مقاصد خود استفاده نموده اند
با توجه به آن که ایالات متحده با عنوان قدرتی با فاصله زیاد از دیگر قدرتها در عرصه کنونی بین المللی مطرح است و با توجه به برتری در توانایی اقتصادی و نظامی این کشور در مقایسه با دیگر کشورها، عملا هرگونه اقدام عمده ای در زمینه صلح و امنیت بین المللی بدون موافقت ایالات متحده آمریکا میسر نخواهد بود.
آمريكا به عنوان يكی از فاتحان جنگ جهانی دوم نقش مهمی در تشكيل سازمان ملل ايفا كرد. ولی بعد از تشکیل این سازمان در برهه های مختلف، آمریکا برای رسیدن به مقاصد و منافع خود، از این سازمان سوء استفاده کرد. از ابتدای تاسیس سازمان ملل متحد آمریکا نقشی اساسی در شکل گیری آن داشته است. در حقیقت، سازمان ملل شكل گرفت تا مكمل قدرت اين كشور باشد. برپايه قدرت و استفاده ابزاری از سازمان ملل، دولت آمريكا توانست به مديريت بحران‌های بين‌المللی و چالش‌های متوجه اين كشور بپردازد.
واقعیت این است که ایالات متحده به عنوان یکی از اعضا سازمان ملل متحد از موقعیت متمایزی در مقایسه با دیگر اعضای این سازمان برخوردار است. موقعیت متمایز سبب گردیده تا صرف نظر از چهارچوب های حقوقی، سایه سنگین این کشور در همه جا و در همه جریانات، تصمیم گیری ها خصوصا در شورای امنیت و اقدامات لازم برای اجرای تصمیمات این شورا از جهت تامین نیروی نظامی، پشتیبانی و بودجه همواره محسوس باشد.
ایالات متحده به دنبال شکل دادن به یک نظام تک قطبی بود و این موضوع در سند جدید استراتژی امنیت ملی آمریکا که در ۲۰ سپتامبر ۲۰۰۲ منتشر شد کاملا مشهود است. در این سند ایالات متحده قوی ترین کشور جهان و بهره مند از قدرت نظامی بی مانند است و هرگز اجازه نخواهد داد تا دوباره مانند جنگ سرد برتری نظامی اش به چالش کشیده شود.
برای پی بردن به نقش ابزاری سازمان ملل برای آمریکا اظهارت «جان بولتون» سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل متحد قابل توجه است که در یک اظهار نظر جنجالی در قبال سازمان ملل گفته است: «سازمان ملل متحد در صورتی ارزشمند است که مستقیما به منافع آمریکا خدمت کند و موثر ترین شورای امنیت آن شورایی است که آمریکا تنها عضو دایمی آن باشد.»
در دست گرفتن ابتکارعمل در شورای امنیت توسط آمریکا، چالش عمده ی جامعه جهانی است چرا که عدم همراهی آمریکا، هرگونه تصمیم را در این شورا عملا عقیم می گذارد. بنابراین ایالات متحده از این موقعیت به نحو احسن بهره برداری می کند و هرگونه تصمیم که خلاف منافع ایالات متحده در شورای امنیت اتخاذ گردد به دلیل نفوذ و قدرت آمریکا عملا بی نتیجه خواهد ماند.
سازمان ملل کم هزینه ترین و مشروع ترین وسیله اعمال ارزش های آمریکا در عرصه جهانی و حفاظت از منافع این کشور است، از همین رو آمریکا با توجه به منافع و موقعیش با هرگونه تغییر در ترکیب شورای امنیت مخالف بوده چرا که هرگونه تغییر سبب دگرگونی در معادلات قدرت خواهد شد و در نتیجه تضعیف ایالات متحده را سبب می شود.
در حقیقت نظام سلطه به ویژه آمریکا تلاش می کنند که از سازمان ملل و شورای امنیت به عنوان ابزار و وسیله ای در راستای اهداف سلطه جویانه خویش بهره بگیرند و پوشش قانونی برای اقدامات خویش فراهم نمایند. و این موجب شده تا جایگاه این دو نهاد بین المللی در سطح جهان تنزل پیدا کند و از اعتبار آنها کاسته شود.
در تشریح استفاده ابزاری ایالات متحده از سازمان ملل متحد مثال های گوناگونی وجود دارد که به عنوان نمونه می توان به حمله آمریکا به کشورعراق بدون مجوز شورای امنیت اشاره کرد.
در نتیجه و با همه این تفاسیر به نظر می رسد در شرایط کنونی برای تقویت جایگاه سازمان ملل شکل گیری اتحادیه های منطقه ای همگرا نظیر اتحادیه اروپا و حاکم شدن نظام چند قطبی از یک سو و از سوی دیگر اصلاح ساختار سازمان ملل متحد به طور عام و مهم ترین رکن آن یعنی شورای امنیت به طور خاص امری ضروری است.
نظر شما