سوره حمد شامل همه معارف و حقایق قرآن کریم است

به گزارش خبرگزاری مهر، حجت الاسلام مرتضی جوادی آملی ریاست بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء و استاد برجسته حوزه و دانشگاه در سلسله جلسات شبهای ماه مبارک رمضان در مسجد هدایت شهر آمل به تفسیر سوره مبارکه حمد از منظر تفسیر گرانقدر تسنیم اثر آیت الله العظمی جوادی آملی پرداخته است.

وی در نخستین جلسه از این سلسله جلسات به ارتباط ماه مبارک رمضان و قرآن کریم اشاره کرد و اظهار داشت: قرآن کریم برترین ویژگی ماه رمضان را به نزول قرآن در این ماه معرّفی فرمود که شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ؛ گرچه رمضان برکات فراوانی را با خود دارد اما سرآمد همه آنها قرآن است که مبدأ خیر، منشأ هدایت و سعادت است.

حجت الاسلام و المسلمین دکتر مرتضی جوادی آملی در آغاز تفسیر سوره مبارکه حمد به ویژگی های ساختاری این سوره مبارکه پرداخت و ابراز داشت: سوره مبارکه حمد دارای هماهنگی، انعطاف، انسجام و یکپارچگی بسیار و جاذب است به صورتی که شاید ما در سوره‌های دیگر قرآن کریم تا این اندازه این انعطاف و هماهنگی را آن هم در حدّ امّهات، از معارف اصول، از حِکَم و معارف دینی، از رسالت، از نبوت، از وحی، از توحید الهی، از اسماء و صفات الهی، از انحصار در عبودیت و انحصار در طاعت مشاهده نکنیم.

وی ادامه داد: هر آنچه که از خیر، حکمت و معارف برای سایر سور قرآنی دیده شده است همه و همه در سوره مبارکه «حمد» جمع شده است؛ هیچ معرفتی، هیچ کمالی، هیچ حقیقتی در قرآن عظیم نیست مگر اینکه به صورت لفّ، به صورت وحدت، به صورت جمع و به صورت بساطت، در سوره مبارکه «حمد» آمده است. برترین و شریف‌ترین حقایقی که در گنجینه‌های عرش الهی وجود دارد در آن سوره به نحو اتمّ و اشرف آمده است.

استاد برجسته حوزه و دانشگاه در ادامه به تبیین فلسفه نامگذاری سوره حمد به «فاتحة الکتاب» که «اُمّ الکتاب» پرداخت و اذعان داشت: یک حقیقت به نام توحید وجود دارد که عماد و رُکن اساسی معرفت است و همه حقایق در سایه توحید معنا میشود. سوره «فاتحة الکتاب» که «اُمّ الکتاب» است شامل همه معارفی است که در قرآن مجید آمده است به خصوص توحید. بنابراین ارزش و عظمت این سوره را باید بدانیم و اینکه قرآن فرموده است این سوره «اُمّ الکتاب» است؛ یعنی هر آنچه را که از قرآن ما داریم معرّفی میکنیم، از این مادر، از این اساس، از این بنیان و چشمه می جوشد؛ یعنی این سوره مشتمل است بر عصاره همه معارفی که در قرآن کریم به صورت گسترده و باز آمده است، زیرا خطوط کلی و اصول سهگانه معارف دینی یعنی مبدأ شناسی، معادشناسی و رسالت شناسی که مایه هدایت سالکان به صلاح دنیا و آخرت است در این سوره متجلی است.

وی ابراز امیدواری کرد: امیدواریم که خدای عالَم توفیق درک سوره مبارکه «حمد» را با همه عظمتی که دارد و با همه شمول و جامعیتی که دارد نصیب همه ما بفرماید و ما در پرتو این سوره که «أمّ الکتاب» است، بتوانیم این کتاب را که نسخه هدایت الهی است فرا بگیریم.