دكتر شهين اعواني معاون پژوهشي مؤسسه پژوهشي حكمت و فلسفه ايران، در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به اين پرسش كه چرا فلسفه ابن سينا تا اين اندازه در كشور ما مورد غفلت قرار گرفته و توجه چنداني به اين فلسفه در مقابل فلسفه هاي صدرايي و اشراقي نمي شود، گفت : ابن سينا را به اين علت شيخ الرئيس ناميده اند كه هم مؤسس نوعي ديدگاه فلسفي خاص است و هم انديشه فلسفي وي به عنوان محور تفكر فلسفي در جهان اسلام به شمار مي رفته است. آثارش مرجعي براي محققان تاريخ ميراث تفكر پيش از وي و نيز منبعي است براي متفكرين بعد از او كه بر آثارش تحقيق كرده و شرح و تعليق و تفسير نوشته اند.
وي افزود: هنوز هم به قول روژر بيكن رهبر و سالار فلسفه پس از ارسطو، ابن سينا است. بررسي سير تلاشي كه در اين مدت صورت گرفته و آثاري كه به عناوين مختلف بر آثار و افكار ابن سينا نوشته شده نشان مي دهد كه اين حركت در جهان اسلام طي زمان كم رنگ تر شده و چه بسا غربي ها آن را جدي تر گرفته اند ولي نمي خواهند اهميت او را پر رنگ كنند در اكثر تاريخ فلسفه هاي غربي سهم ابن سينا ناديده گرفته مي شود و يا جاي او بسيار اندك است.
دكتر اعواني تصريح كرد: در عين حال بايد يادآور شد كه چاپ اولين ترجمه لاتين كتاب "الشفاء" در نيمه دوم قرن دوازدهم ميلادي در طليطله انجام و در 1508 ميلادي در ايتاليا چاپ شد. ترجمه كتاب الشفاء ابن سينا در سيسيل به سال 1230 ميلادي بنا به درخواست پادشاه فردريك دوم صورت گرفت و در بورگس به سال 1240 بخشهايي از همين كتاب براي اسقف شهر ترجمه شد. هنوز هم نسخه هاي تصحيح شده اين كتاب به زبان لاتين در بلژيك در حال انتشار است و اين توجه غرب اهميت تفكر سينايي را نشان مي دهد. به مناسبت هزاره ابن سينا در سال 1951 گواشون كتاب الاشارات و الاتنبيهات ابن سينا را به فرانسه ترجمه كرد.
وي افزود: علاوه بر انتشار ترجمه هاي آثار ابن سينا به لحاظ آموزشي نيز بازخواني آثار ابن سينا در گروه هاي اسلام شناسي و فلسفه دانشگاه هاي غربي نشان مي دهد كه در آنجا هنوز تفكر زنده مطرح است.
دكتر اعواني با تأكيد بر اينكه چه در جهان اسلام و چه در غرب هنوز يك دوره كامل از آثار باقي مانده ابن سينا در دسترس نداريم و كارهايي هم كه تاكنون در كشورهاي اسلامي از جمله ايران انجام شده عاري از نقص نيست، گفت: مثلا كتاب "فن سماع طبيعي" او به سال 1983 ميلادي در مصر به چاپ مي رسد و 13 سال بعد در 1996 جعفر آل ياسين همين كتاب را تصحيح مي كند و 810 مورد غلط را از چاپ قبلي متذكر مي شود.
وي افزود: هنوز هم يك مونوگرافي كامل كه در بر دارنده كليه آثار خطي، سنگي، چاپي اعم از متن و ترجمه و .. باشد در دسترس نيست.
معاون پژوهشي مؤسسه حكمت و فلسفه ايران اظهار داشت: هيچ نهادي در كشور ما و در ساير كشورهاي جهان اسلام، عهده دار مسئوليت جمع آوري كامل نسخ خطي ابن سينا نشده است. چاپ تصحيح انتقادي آثار ابن سينا نقيصه ديگري در پژوهشهاي سينايي است. همانطور كه ابوعبيد جوزجاني بيان كرده و گواشون هم متذكر شده ابن سينا شارح ارسطو نيست. فلسفه ابن سينا در فرهنگ و جهان بيني ديرينه ايراني و سنت فلسفي و علمي اين خطه و نيز تفكر اسلامي ريشه دارد. او يك متفكر مستقل است. البته كساني هم نظير لويي ماسينيون در فلسفه شرقي ابن سينا نوعي تصوف و عرفان از نوع عرفان حلاج را ديده اند و ابن سينا را از بن غربي دانسته اند.
وي در پايان گفت : در اين ميان ما چه وظيفه اي در قبال ابن سينا داريم؟ مؤسسه پژوهشي حكمت و فلسفه ايران از دو سال پيش طرح ده ساله اي را براي تصحيح انتقادي آثار ابن سينا در سه مقطع جداگانه برنامه ريزي كرده كه اميدواريم از سوي نهادهاي ذيربط مورد حمايت قرار گيرد.
نظر شما