به گزارش خبرگزاري مهر، سيد محمد خاتمي رئيس مؤسسه بين المللي گفتگوي فرهنگها و تمدنها در هشتمين اجلاس "اديان براي صلح" در كيوتو، با اشاره به اينكه اگر به رويه تاريخ بشر بنگريم، مي توانيم آن را بستر سير خشونت در گونه هاي مختلف آن و در ادوار مختلف زندگي بشر بدانيم، گفت: خشونت آشكارترين وجه حيات جمعي انسان بوده است كه در دوران ما صورتي وحشت انگيز و نفرت آورتر از گذشته يافته است. بدون ترديد مي توان قرن گذشته ميلادي را خشونت بارترين دوران تاريخ دانست كه با كمال تأسف اين روند به صورت نگران كننده اي در قرن جاري نيز تداوم يافته است.
وي افزود: گرچه هنگامي كه انسان غربي به دوران «مدرن» پا نهاد چنين پنداشت كه با پشت سر گذاشتن عهد اسطوره و متافيزيك به مرحله اي وارد شده است كه به مدد دانش و بينش علمي مي تواند به همه ناكامي ها، رنج ها و اسارتهاي خود پايان دهد و اميدوار بود كه بهشت موعود اديان را نه در جهاني ديگر كه در همين جهان مستقر سازد. اما ديري نپاييد كه اختلاف شديد طبقاتي در متن نظامهاي نوين سياسي، اجتماعي ، اقتصادي و پديده زشت استعمار در بيرون مرزهاي ملي غرب بشر را در كوره جهنمي گداخت كه تصور و تصوير آن حتي در تراژيك ترين داستانهاي مخلوق زبردست ترين نويسندگان نيز وجود نداشت.
وي با يادآوري اينكه قرن نوزدهم، قرن ظهور ايدئولوژيهايي بود كه با وجود اشتراك در نگراني از وضعيت جديد در ارائه تصويري مطلوب از زندگي تفاوت داشتند و مشهورترين آنها همان بود كه توسط ماركس و همراهان و هم رأيان او عرضه شد، افزود: ماركس را به حق بايد آسيب شناس بزرگ جهان سرمايه داري دانست، هر چند كه در درمان درد طبيب حاذقي نبود، بلكه بر دامنه و شدت درد نيز افزود.
خاتمي گفت: آنچه در ايدئولوژيهاي نو آيين در برابر خشونت بي حساب مدعيان آزادي در درون و بيرون مرزهاي جهان مدرن مورد توجه و حتي تقديس قرار گرفت باز هم خشونت بود كه به نام انقلاب مي بايست سرنوشت ديگري را براي انسان به ستوه آمده از خشونت و محروميت رقم بزند.
رئيس مؤسسه گفتگوي فرهنگها و تمدنها افزود: ماركسيسم گر چه در عمل برخلاف پيش بيني بنيانگذاران آن نه تنها در پيشرفته ترين جوامع صنعتي و بورژوازي محقق نشد، اما آنان را به خود آورد تا هوشيارانه بتوانند بخشي از عوامل نابودي خود را از ميان بردارند و با اصلاح سيستم اقتصادي، سياسي، حقوقي و حتي مدني خود دوام ليبرال ، دموكراسي را تضمين كنند، اما استثمار كه لازمه دوام و رشد سرمايه داري بود، همچنان به صورتي تازه و عمدتاً با انتقال از عرصه روابط دوجانبه استثمارگر و استعمار شده به عرصه نظام نوين بين الملل انتقال يافت، امري كه رقيب تازه به دوران رسيده غرب بورژوازي نيز به جاي آزادسازي ملتها، كشورهاي پيرو را به مناطق تحت نفوذ استثماري ، استعماري خود در آورد.
وي با يادآوري شرايط پس از جنگ جهاني دوم، افزود: در اين ميان در بسياري از كشورها شاهد بروز و ظهور جنبشهايي بوديم كه در برابر تحقيري كه از سوي استعمارگران و سلطه طلبان تحمل كرده بود و نيز با مشاهده تاراج همه منابع مادي و معنوي و آزادي و استقلال خود، صداي مظلوميت خويش را به خشونتي نفس گير مبدل كردند و آن را رنگ ايدئولوژي دادند، دايره بسته خشونت دو جانبه به صورت سركوب از يك سو و تروريسم از سوي ديگر جهنم خشونت را سوزان تر كرد.
خاتمي تصريح كرد: آنچه امروز بر عهده همه خيرخواهان و صلح طلبان جهان است نه تنها تلاش براي رهايي همه بشريت در شرق و غرب از جهنم خشونت و جنگ و ترور است، بلكه بيش و پيش از آن بايد علم و دين را از سلطه سياستمداران قدرت طلب نابردبار آزاد ساخت و اين دو را به قدرت معنوي براي مهار قدرتهاي خشونت گرا مبدل كرد .
رئيس مؤسسه گفتگوي فرهنگها و تمدنها در ادامه تصريح كرد: مواردي هستند كه امروز بيش از هر زمان ديگري در مورد آنها اتفاق نظر وجود دارد: امنيت امري جهاني و بشري است؛ يا بايد براي همه باشد، يا هيچ جا نخواهد بود، مشكل امروز بشر ناامني است، خشونت اگر مورد تقديس قرار گيرد، ويرانگرتر خواهد بود، عدالت مطلوب گمشده انساني است كه تا پايدار و همه جا گير نگردد، انتظار جهان امن، انتظاري بيهوده است، حق حاكميت انسان بر سرنوشت خود و آزادي در اِعمال اين حق بايد براي همگان به رسميت شناخته شود .
وي افزود: جهان براي نجات از اين وضعيت ناگوار در انتظار جنگي ديگر است كه قهرمانان آن دينداراني هستند كه به انسان و كرامت او احترام مي گذارند و روشنفكران و انديشمندان و هنرمنداني كه عزت و امنيت و پيشرفت را براي همه انسانها مي خواهند.
خاتمي با تأكيد بر اينكه گمشده معنوي بشر انگيزه او را براي روي آوردن به منابع اصيل معنويت و اخلاق يعني اديان بزرگ الهي بيشتر كرده است، يادآور شد: از ياد نبريم كه همه دينهاي بزرگ در اصول و معيارهاي اساسي مشترك هستند، هر چند در شرايع و آداب مختلف اند و اين اختلاف نه تنها نبايد منشاء ستيز گردد، كه تنوع و اختلاف در اين زمينه اگر هدف مشترك گم نشود مي تواند موجب تكامل بيشتر جامعه بشري شود.
وي گفت: اگر ما در اين نبرد پيروز شويم، بزرگترين ابزار موفقيت خشونت طلبان، يعني افكار عمومي را از آنان خواهيم گرفت و طبيعي است كه در اين مسير مجامع بين المللي كه با هدف صلح و امنيت و پيشرفت بشري پديد آمده اند و متأسفانه تحت تأثير يا مرعوب قدرتهاي بزرگ هستند بايد با همت جامعه بشري تغيير ساختار و كاركرد پيدا كنند.
رئيس مؤسسه گفتگوي فرهنگها وتمدنها با اشاره به اينكه گفتگوي تمدن ها در چنين فضايي پيشنهاد شد تا پارادايمي باشد براي جهاني كه روز به روز به هم پيوسته تر و اجزاء آن به هم نزديك تر و سرنوشت ساكنان آن در هم گره خورده تر مي شود، افزود: پارادايمي در برابر پارادايم حاكم و جاري كه زور و خشونت را تقديس مي كند و بر غيريت تأكيد دارد و منافع و ارزشهاي بخشهاي خاصي از جامعه بشري را كه احياناً با منافع اكثريت جامعه بشري نيز تعارض و تضاد دارد منافع و ارزشهاي بشري مي داند و براي تأمين آن به هر كاري از جمله به هر جنايتي دست مي زند.
وي در ادامه به تشريح اهداف گفتگوي تمدنها پرداخت و افزود: گفتگوي تمدنها مي كوشد با تكيه بر مشتركات فراوان جامعه بشري بخصوص اصول و موازين بنيادين اديان بزرگ الهي به سوي هدف مشترك كه صلح و امنيت جهاني در رأس آن است فراخواند.
خاتمي در بيان ديگر اهداف گفتگوي تمدنها يادآور شد: گفتگوي تمدنها بر آن است تا عدالت را به عنوان رمز عبور از جهان نفرت و ستيز به جهان رواداري و محبت برگزيند، آزادي براي همگان را هديه بزرگ الهي بداند و همگان را به استقرار نظامهاي دموكراتيك كه بارزترين مظهر حق حاكميت بشر بر سرنوشت خويش است فراخواند، در ارتباط تعريف شده و مدون با سازمانهاي مؤثر بين المللي نظير سازمان ملل، سازمان يونسكو، سازمان كنفرانس اسلامي و حتي اتحاديه هاي گوناگوني كه بحمد الله در شرق و غرب پاگرفته يا در حال پاگرفتن هستند تصميمات روشنگرانه خود را ضمانت اجراي محكم تري ببخشد و با ارتباط با همه سازمانها و مؤسساتي كه براي صلح، امنيت، حقوق انسان و محيط زيست و مبارزه با فقر و جهل و تحقير ملتها تلاش مي كنند و ايجاد هماهنگي ميان آنها، حركتي كارساز را از متن جوامع و با تكيه بر نيروهاي مردمي آغاز كند تا قله هاي قدرت و سياست را كه حكومتهاي توسعه طلب و يكجانبه گرا يا خودكامه و نيز جنبشها و حركت هاي تقديس كننده خشونت هستند، در برابر اراده مردم خاضع سازد .
هشتمين همايش "اديان براي صلح" از امروز تا 7 شهريور ماه در كيوتو برگزار مي شود .
نظر شما