"الزيتونه" نخستين دانشگاه اسلامي و دومين مسجد در آفريقا

به گزارش خبرگزاري مهر، مسجد الزيتونه از بزرگترين و قديمي ترين مساجد تونس به شمار مي رود كه به دنبال ويراني معبدي قديمي ساخته شد. اين مسجد در 3 و نيم كيلومتري شهر قديمي قرطاجنه شمال آفريقا واقع شده است.

 تأسيس و آباداني مسجد الزيتونه

هنگامي كه اعراب به رهبري شيخ امين حسان بن نعمان غساني تونس را در سال 79 هجري فتح كردند، نياز شديدي به ساخت مسجد به منظور اقامه نماز، اشاعه دين اسلام و باورهاي اساسي اين دين ميان مردم مسلمان تونس احساس شد. اما بر اساس تحقيقات پژوهشگران تا سال 116 هجري همچنان تونس بدون مسجد باقي ماند تا اينكه در سال 114 يا 116 هجري عبيدالله بن حبحاب كه از سوي هشام بن عبدالملك اموي والي آفريقا بود، به ساخت اولين مسجد در تونس اقدام كرد و نام " الزيتونه " را بر آن نهاد. وجه تسميه اين نام مي تواند به وجود درخت زيتوني نزديك صومعه راهبان نصراني برگردد و يا اينكه كثرت درختان زيتوني كه نزديك اين مسجد قرار داشت .

در سال 250 هجري ابو ابراهيم احمد اغلبي در دوران خلفاي راشدين قبه اي براي آن قرار داد.

تا اينكه در سال 747 هجري در روزگار محمد مستنصر بن ابي زكريا با حفر قنات و چاههاي آب، به آباداني و عمران آن همت گماشتند و امراي شيعه آن را ادامه دادند.

در سال 1312 هجري گلدسته اي به جاي گلدسته قديمي آن از سوي مهندس سليمان نيقرو بنا شد. آخرين ترميمات و بازسازيها نيز در سال 1357 هجري انجام گرفت.

  چشم انداز بيروني مسجد الزيتونه

مسجد الزيتونه سومين مسجد در جهان اسلام به شمار مي رود كه مساحت مستطيل شكلي دارد، در جهت جنوب آن حياطي قرار دارد . در سمت غربي مسجد گلدسته اي موجود است كه زيبايي و تزئينات آن از داخل و خارج مسجد قابل مشاهده است و ارتفاع آن به 43 متر مي رسد . در ايوان به سمت قبله ستونهايي آذين بندي شده اند كه تعداد آنها به 14 عدد مي رسد و بر ديوار قبله عمود شده است. در ديوارهاي خارجي حياط مسجد نوشته هايي از آيات قرآني با خط كوفي به چشم مي خورد و در بخش ديگر احاديث نبوي حك شده است.

 نماي دروني مسجد الزيتونه

بر بالاي قبله دو قبه وجود دارد كه يكي از آنها مقابل محراب بالا برده شده و ديگري در مقابل آن است كه بر بخش پاياني آن نوشته هاي تاريخي به چشم مي خورد. 

در سمت راست محراب اتاقي كوچك وجود دارد كه در آن منبر چوبي و متحرك مسجد را نگهداري مي كنند.  مسجد داراي 13 در ساخته شده از چوب صندل است. به مسجد كتابخانه اي ملحق شده است كه بيش از هزار كتاب دارد و زمان تأسيس آن به سال 696 هجري باز مي گردد.