صندوق پیشبرد توسعه شهرهای جاده ابریشم راه اندازی شود

به گزارش خبرنگار مهر، حسین محمد پورزرندی در یازدهمین اجلاس شهرداران جاده ابریشم که با حضور علی اکبر ولایتی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی، فریدون همتی استانداری، داود محمدی و بابایی صالح نمایندگان قزوین در مجلش شورای اسلامی درشبستان مسجدالنبی قزوین برگزارشد با ارائه گزارشی از تاریخچه جاده ابریشم اظهار داشت:راه شاهی یا جاده شرق به غرب که بعدها توسط فردیناند فن ریشتهوفن، جاده ابریشم نامیده شدباهشت هزار کیلومتر، معادل یک چهارم محیط کره زمین، طول داشته و با سابقه تردد چهار هزار ساله، در حد جغرافیایی بین ۳۲ تا ۳۸ درجه شمالی قرار گرفته و کهن‌ترین شاهراه مبادلات فرهنگی تجاری آسیا و اروپا بوده که هزاران سال استراتژیک‌ ترین کالای آن عصر؛ یعنی ابریشم را از شرق چین به اروپا انتقال ‌داده و به عنوان کوتاه‌ترین مسیر زمینی شرق و غرب، از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار بوده است.

وی افزود:احیاجاده بزرگ ابریشم نخست توسط کمیسیون سابق اروپا، زمانی که کشورهای قزاقستان، قرقیزستان، ترکمنستان، تاجیکستان و ازبکستان عضو آن بودند، در سال ۱۹۹۱ پیشنهاد شد که هدف آن، اتصال اروپا به آسیای مرکزی از طریق کریدور حمل و نقل بین‌المللی اروپا، قفقاز و آسیا بود.

پورزندی تصریح کرد: سپس ایالات متحده آمریکا در سال ۱۹۹۹ استراتژی جاده ابریشم را برای پیگیری منافع بلندمدت خود و دستیابی به منابع انرژی مطرح کرد و پس از آن، سازمان ملل طرح احیای جاده ابریشم، به عنوان بزرگراه ترانزیتی اوراسیا را ارائه کرد که یک راه‌آهن بین قاره‌ای چین و روسیه را از طریق قزاقستان به اروپا متصل می‌کرد.

وی گفت:این طرح سرانجام توسط رئیس‌جمهور چین، درسال ۲۰۱۳ میلادی، در سخنرانی در شهر آستانه قزاقستان و در دانشگاه نظربایف پیشنهاد شد و از دو بخش کمربند اقتصادی جاده ابریشم و جاده ابریشم دریایی تشکیل شده است.

مدیرعامل بانک شهر تصریح کرد: کشورهای حوزه راه ابریشم درطرح چین؛ شامل ۵۸ کشور از جمله چین، هند، پاکستان، ایران، ترکیه، تاجیکستان، قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان و کشورهای حوزه قفقاز شامل: آذربایجان، ارمنستان و روسیه و در مرزهای آبی تمام کشورهای حوزه خلیج‌فارس و دریای مدیترانه است که کشورهای اروپایی چون فرانسه، آلمان، اسپانیا نیز شامل این طرح می‌شوند.

وی گفت: در میان این کشورها، اقتصاد چین به عنوان سومین اقتصاد بزرگ دنیا، ایران به عنوان دارنده دومین ذخایر نفت و گاز جهان، هند به عنوان یکی از کشورهای عضو گروه بیست اقتصاد برتر دنیا، روسیه به عنوان یکی از پنج کشور عضو گروه بریکس، به تنهایی و بدون درنظر گرفتن اقتصادهای دیگر این حوزه، به جرأت دارای اثرگذاری عمده‌بر اقتصاد جهانی هستند.

پور زرندی اضافه کرد: بر اساس آمارهای ارائه‌شده از سوی سازمان‌های بین‌المللی، کشورهای حوزه جاده ابریشم در حدود ۴/۵۷ میلیارد نفر جمعیت و حدود ۵ میلیون کیلومترمربع، در حدود ۶۴/۲ درصد از کل جمعیت و حدود ۳۸/۹ درصدازکل مناطق جهان را شامل می‌شوند و این کشورها تقریباً ۲۸.۲ هزار میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی و ۱۳.۶ هزار میلیارد دلار مصارف خانوار، حدود ۳۷/۳درصد از GDP  و ۳۱/۴ درصد از مصارف خانوار کل جهان را دربر می‌گیرند از این‌رو، یکی از مهمترین و بزرگترین اقتصادهای هم‌گروه هستند، به‌طوری که هیچ یک از حوزه‌های دیگر مانند: کشورهای عضو ناتو، گروه هشت، آ سه آن دارای این ویژگی‌های منحصربه فرد نیستند.

وی اظهارداشت: در بخش انرژی و در حوزه نفت مطابق آمار ارائه ‌شده توسط BP، در سال ۲۰۱۵ در حدود ۶۱ درصد (۱۰۳۱ میلیارد بشکه) از کل ذخایر نفت اثبات ‌شده جهان در کشورهای جاده ابریشم قرار دارد در حدود ۵۶.۴ درصد (در حدود ۵۱.۷ میلیون بشکه) از تولید روزانه نفت کل جهان و در حدود ۴۶.۲ درصد (۴۳.۸۵ میلیون بشکه) از مصرف روزانه کل جهان در کشورهای جاده ابریشم صورت می‌گیرد.

پورزرندی یادآورشد: کشورهای جاده ابریشم در حدود ۶۸.۴ درصد (۴۱.۸۵ میلیون بشکه) از واردات روزانه نفت را انجام می‌دهند که تنها ۳۳ درصد از آن توسط کشورهای اروپایی انجام می‌شود. از سوی دیگر، در حدود ۶۳ درصد (۳۸.۵۷ میلیون بشکه) از صادرات روزانه نفت نیز توسط کشورهای جاده ابریشم صورت می‌گیرد که در حدود ۵۳ درصد از آن، از خاورمیانه صادر می‌شود.    

وی گفت: در حوزه گاز مطابق آمارهای سال ۲۰۱۵ BP، در حدود ۷۸.۶ درصد (در حدود ۱۴۶.۹ تریلیون مترمکعب) از ذخایر اثبات‌شده گاز جهان در کشورهای جاده ابریشم قرار دارد و حدود ۴۸.۱ درصد (۱۷۰۱ میلیارد مترمکعب) از تولید گاز جهان و در حدود ۴۹.۴ درصد (۱۷۱۳.۳ میلیارد متر مکعب) از مصرف گاز جهان در کشورهای جاده ابریشم است.

پورزرندی یادآورشد: حدود ۵۲.۳ درصد (۳۶۶.۶ میلیارد متر مکعب) از گاز جهان، از طریق خط ‌لوله در کشورهای جاده ابریشم، وارد و در حدود ۴۴.۱ درصد (۳۱۰.۲ میلیارد متر مکعب)، صادر شده در حالی که در حدود ۸۳.۴ درصد (۲۸۲.۳ میلیارد متر مکعب) از LNG جهان نیز توسط این کشورها، وارد و نیز در حدود ۷۱.۶ درصد (۲۴۲.۲ میلیارد متر مکعب)، صادر شده است.

وی اضافه کرد: در حوزه زغال ‌سنگ نیز در حدود ۵۱.۶ درصد (۴۶۰.۴ میلیارد تن) از ذخایر زغال‌سنگ جهان در کشورهای جاده ابریشم قرار دارد که ۶۴.۵ درصد(۲.۴۷ میلیارد تن) ازتولید زغال‌سنگ جهان و حدود ۷۶.۳ درصد (۲.۹۳ میلیارد تن) از مصرف زغال‌سنگ جهان در این کشورها صورت می‌گیرد.
 
پورزرندی اظهارداشت: در حوزه برق در سال ۲۰۱۵ نیز در حدود ۵۶.۱ درصد (۱۳.۵ هزار تراوات ساعت) از برق جهان در کشور های جاده ابریشم، تولید شده از سوی دیگر، خطوط آهن ۱۳ هزار کیلومتر در ایران، خط آهن ۹۹۰۰ کیلومتری چین – اسپانیا و خط آهن ۹۳۰۰ کیلومتری روسیه، از مهم‌ترین ظرفیت‌های این جاده است.

وی اضافه کرد: این آمارها بیانگر پتانسیل رو به رشد اقتصاد کشورهای جاده ابریشم نوین برای تأثیرگذاری و نقش‌آفرینی در اقتصاد بین‌الملل است از این‌رو، طرح ابتکاری کشور چین (طرح کمربند اقتصادی جاده ابریشم و جاده ابریشم دریایی) که به طرح یک کمربند، یک جاده معروف است و ارزش اقتصادی آن بیش از ۲۱ تریلیون دلار آمریکا برآورد شده از سوی کشورهای مختلف به خصوص کشورهای آسیایی و اروپایی، مورد استقبال قرار گرفته است.

نقش ایران در طرح جدید جاده ابریشم بسیار مهم است

وی اظهارداشت: از مزیت‌های کشورمان، می‌توان به منابع انسانی، انرژی، معادن، موقعیت ممتاز جغرافیایی و همسایگی با ۱۵ کشور و قرار گرفتن در قلب خاورمیانه، مرزهای وسیع با آسیای میانه، قفقاز، عراق و شبه‌قاره هند، حدود سه هزار کیلومتر مرز آبی در شمال و جنوب با دسترسی به آب‌های آزاد خلیج‌ فارس و دریای عمان، بنادری مجهز در جنوب و شمال و امنیت حاکم بر کریدورهای بین‌المللی گذرا از خاک جمهوری اسلامی در مسیرهای شمالی- جنوب و شرق- غرب اشاره کرد.

پورزرندی تصریح کرد: در بخش حمل‌ونقل خط ریلی، کل خطوط ریلی کشور مطابق آمار سال ۱۳۹۲، در حدود ۱۳ هزار کیلومتر طول داشته که تا سال ۲۰۲۵ این مقدار به ۲۵ هزار کیلومتر خواهد رسید و این خطوط، ظرفیت جابه‌جایی ۲۷ میلیون نفر و ۳۴.۳ میلیون تن بارگیری و ۹۰۶ هزار تن بار ترانزیتی در سال را داراست.

وی بیان کرد: خطوط دریایی کشور نیز تا سال ۱۳۹۲، از ۱۴ بندر و ۱۶۴ اسکله استفاده کرده که جابه‌جایی حدود ۱۶ میلیون نفر مسافر، ۱۳۸.۶ میلیون تن تخلیه و بارگیری در بنادر و ۵.۵ میلیون تن کالای ترانزیتی، از ظرفیت‌های دریایی کشور است.

به گفته پورزرندی خطوط هوایی کشور نیز با ۳۰ فرودگاه و ۲۲۳ فروند هواپیما، به جابه‌جایی ۲۴.۹ میلیون نفر مسافر و ۸۰.۸ هزار تن بار، اقدام کرده است.
 
وی اضافه کرد: در حمل ‌و ‌نقل جاده‌ای نیز ایران با دارا بودن ۲۲۰۳کیلومتر آزاد راه، ۱۴ هزار کیلومتر بزرگراه، به جابه‌جایی ۲۲۶ میلیون نفر مسافر، ۳۷۵ میلیون تن بار و ۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار تن کالای ترانزیتی اقدام کرده و خطوط لوله سراسری دوازده ‌گانه انتقال گاز در ایران در شمال، جنوب و شرق، غرب کشور، به طول ۱۱۶۰۰ کیلومتر با ظرفیت انتقال ۱۰۳۱ میلیون مترمکعب گاز، یکی از خطوط طولانی لوله در جهان محسوب می شود.

مدیرعامل بانک شهر تصریح کرد: جاده ابریشم در طول تاریخ باعث رونق شهرها به خصوص از لحاظ اقتصادی شده و  با نگاهی به تاریخ شهرهای ایران که در مسیر جاده ابریشم قرار داشته‌اند، این امر به خوبی مشخص می‌شود زیرا جاده ابریشم باعث شکل‌ گیری نهادهای اقتصادی، امنیتی، رفاهی، مراکز جمعیتی، شهرها و کلان‌شهرهای آباد و توسعه‌ یافته‌ای همچون قزوین، نیشابور، تبریز، خوی و رونق آنها در مسیر خود شد از این رو، حاکمان و دولتمردان همواره سعی کرده‌اند تمهیدات مناسبی را برای رونق این شهرها به ‌کار گیرند.

وی گفت: از چین تا آسیای میانه و ایران گرفته تا اروپا شهرهای بزرگ و کوچک زیادی در مسیر جاده ابریشم قرار دارند که خود ظرفیت عظیمی محسوب می شود و در مواجهه با جاده ابریشم نوین نیز شهرها باید متناسب با تغییر رویکردهای اقتصادی، واکنش نشان داده و خود را با آنها تطبیق دهند و این کاری است که مدیران و برنامه ‌ریزان شهری باید مدنظر داشته باشند و از طریق قوانین انعطاف‌ پذیر و سیاست‌های حمایتی، شهرها را آماده پذیرش نقش‌های جدید اقتصادی کنند و با بازاندیشی در جغرافیای اقتصادی شهرها، راه شکوفایی آنها را هموار کنند.

پورزرندی اظهارداشت: در شهرهای ایران که در مسیر جاده ابریشم قرار دارند نیز فضای بی‌نظیری برای سرمایه‌گذاری فراهم است برای مثال، شهر قزوین در زمینه صنعت، خدمات، حمل‌ونقل، گردشگری دارای ظرفیت‌های فراوان سرمایه‌گذاری است و چنانچه بخواهد نقش مناسبی در مسیر جاده ابریشم نوین داشته باشد، نیازمند یک بازاندیشی در برنامه‌ریزی و تدوین چارچوب‌های اقتصادی جدید است.

وی تصریح کرد: جاده ابریشم، عامل کلیدی در توسعه تمدن در چین، هند، ایران، آسیای مرکزی و اروپا بوده و نماد یک درس تاریخی از همگرایی و یکپارچگی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بین کشورها در زمینه تجارت و ارتباطات منطقه‌ای است و احیای مجدد میراث باستانی جاده ابریشم، می‌تواند به رونق کشورها و شهرهای بسیاری که چشم به راه توسعه هستند، منجر شود.

پورزرندی اضافه کرد: هم کمربند اقتصادی و هم جاده ابریشم دریایی قرن بیست ‌و یکم، به عنوان پل ارتباطی شرق و غرب، ظرفیت‌های فراوانی را به ارمغان می‌آورد، به نحوی که صحبت از سرمایه‌گذاری یک تریلیون دلاری در کشورهای مسیر جاده در میان است و بنابراین کشورها، شهرها و نهادهای مالی، هر کدام به نحوی می‌توانند در این پروژه عظیم، سهیم شده و ایفای نقش کنند.

وی اظهارداشت: همان‌طور که شواهد تاریخی و کنونی نشان می‌دهند ایران بهترین مسیر ترانزیتی جاده ابریشم است و بنابراین صندوق توسعه زیرساخت‌های آسیا، می‌تواند توجه و اهتمام ویژه‌ای به شهرهای ایران در زمینه سرمایه‌گذاری داشته باشد.

پورزرندی یادآورشد: اگرچه نهادی برای تأمین مالی طرح کلان جاده ابریشم در چین وجود دارد و بانک توسعه آسیا نیز حامی آن است، اما از آنجایی که تمرکز این نهاد بر توسعه زیرساخت‌های کلان کشورهاست به نظر می‌رسد جای خالی یک صندوق که مشخصاً توسعه شهری را در شهرهای این مسیر دنبال کند، خالی است بنابراین پیشنهاد می‌شود که مدیران شهری شهرهای جاده ابریشم، به تأسیس صندوقی در راستای پیشبرد توسعه شهری، مبادرت کنند.

وی گفت: برای شناخت ظرفیت، تنگناو پتانسیل‌های سرمایه‌گذاری در شهرهای مسیر جاده ابریشم در ابعاد ملی و بین‌المللی، انجمن علمی اقتصاد شهری ایران آمادگی دارد که مشاوره‌های علمی خود را در این زمینه ارائه دهد.

پورزرندی اضافه کرد: ضرورت دارد مطالعه‌ای جامع و یکپارچه از تمامی شهرهای مسیر جاده ابریشم با توجه به ظرفیت‌های اقتصادی، اجتماعی، تاریخی و فرهنگی آنها، انجام گرفته و نتیجه آن، به صورت یک سند منسجم و بانک اطلاعاتی که راهنمای عمل سرمایه‌گذاران باشد، منتشر شود که در این زمینه نیز انجمن علمی اقتصاد شهری ایران، برای مشارکت و انجام مطالعه آمادگی دارد.