خبرگزاری مهر - گروه استانها: بحران آب واژه غریبی نیست، سال‌هاست کارشناسان و صاحب‌نظران آن را گوشزد می‌کنند و در خصوص مخاطرات و پیامدهای ناگوار آن هشدار می‌دهند.
بحران آب موضوعی جهانی و فرامرزی است که ذهن بسیاری از کارشناسان را در اقصی نقاط جهان به خود معطوف ساخته و ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.
خطر کم‌آبی و تهدیدهای احتمالی آن در سال‌های آینده، آن‌چنان جدی و فاجعه‌بار پیش‌بینی می شودکه چندی پیش از آن به‌عنوان یکی از چالش‌های امنیتی آینده کشور یاد شد.
عوامل متعددی در خصوص بروز این چالش(کم‌آبی) مطرح‌شده که برخی از آن‌ها ناشی از سهل‌انگاری و سوء مدیریت و برخی دیگر به وضعیت بغرنج آب و هوایی و اقلیمی مربوط می شود و در این میان نقصان و ضعف در مصرف بهینه آب از سوی گروه‌هایی از مردم و برخی از مسائل فنی، تجهیزاتی و اعتباراتی مزید بر علت شده تا شرایط به نحوی پیش رود که اخیراً از سوی مسئولان، از بحران آبی به‌عنوان مهمترین چالش آینده نام برده شود.
در این میان شهریار به‌عنوان یکی از مناطق حساس، حائز اهمیت و استراتژیک در غرب استان تهران نیز با این بحران مواجه است و در صورت ادامه وضعیت موجود، دیری نمی‌پاید که نگین سبز استان تهران و باقیمانده باغ های باشکوه و با طراوت آن نیز به ساختمان‌ها و برج و باروهایی عظیم تبدیل شود.
سد کرج به نام شهریار به کام تهرانی‌ها
عضو شورای اسلامی شهر شهریار در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به بحران آبی این منطقه به‌عنوان یکی از جدی‌ترین تهدیدهای زراعی و کشاورزی این خطه از غرب استان تهران اظهار داشت: یکی از کاستی‌ها و چالش‌هایی که شهریار با آن مواجه است، به عدم تأمین مناسب حقابه معطوف می‌شود.
بهزاد درخشان افزود: اساس و هدف اصلی از ساخت سد کرج(امیرکبیر)، تأمین آب کشاورزی شهریار بود، اما افزایش جمعیت، این منبع عظیم را به سمت و سویی سوق داد که در حال حاضر به‌عنوان یکی از منابع تأمین آب شرب پایتخت مورداستفاده قرار گرفته است.
درخشان عنوان کرد: عدم تأمین حقابه کافی و موردنیاز شهریار از یک‌سو و کاهش شدید سطح آب‌های زیرزمینی از سوی دیگر، حوزه زراعت این عرصه را با چالش‌هایی جدی مواجه ساخته است.
وی افزود:امروز شاهد هستیم، تغییر کیفی آب باعث شده تا محصولات زراعی و باغی این خطه نیز با اًفت قابل‌توجهی همراه و پایداری و مقاومت درختان و اراضی کشاورزی این منطقه در مقابل آفت‌ها نیز به‌شدت تضعیف شود.
عضو شورای اسلامی شهر شهریار گفت:جهاد کشاورزی به‌عنوان یکی از متولیان حوزه آبی در عرصه زراعی و باغداری اقداماتی را لحاظ کرده و می‌کند که به نظر بنده بسیار دیرهنگام در دستور کار قرارگرفته و می‌طلبید در ۲۰ سال گذشته عزم جدی برای اعمال اقدامات فعلی لحاظ می‌شد.
هدر رفت حجیم آب در حوزه کشاورزی
درخشان یکی از چالش‌های عرصه آبی شهریار را ناشی از هدر رفت انبوه آب عنوان کرد و افزود: فاصله بسیار زیاد اراضی کشاورزی با مسیرهای تعبیه‌شده در نهرها که درگذشته اکثراً به‌صورت سنتی و قدیمی احداث‌شده و استفاده از برخی شیوه‌های قدیمی و منسوخ‌شده، ضریب هدر رفت آب را تشدید کرده است.
عضو شورای اسلامی شهر شهریار عنوان کرد:خوشبختانه اخیراً اقداماتی از سوی دولت در ارتباط با لحاظ کردن تسهیلاتی ویژه برای توسعه آبیاری قطره‌ای در دستور کار قرارگرفته که بسیار مؤثر است، اما یقیناً اگر این تدابیر در سال‌های گذشته اتخاذ می‌شد، در حال حاضر از بروز بسیاری از بحران‌ها و چالش‌های آبی جلوگیری به عمل می آمد.
مدیریت بحران آب مستلزم فعالیت‌های فرهنگی است
عضو شورای اسلامی شهر شهریار نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به‌ضرورت مدیریت بهینه مصرف آب عنوان کرد:بدون تردید بخشی از الزامات مدیریت عرصه آبی این منطقه، مستلزم انجام اقدامات فنی و مهندسی است، اما نباید در این میان از نقش بسیار تعیین‌کننده آموزشی و فرهنگی غافل شد.
علیرضا رضایت افزود:متأسفانه در حوزه شیوه مصرف آب با چالش‌ها و نقصان‌های بسیاری روبرو هستیم که ناشی از انباشتی از کم توجهی‌ها و سهل‌انگاری‌ها در طول سال‌های مدید و طولانی گذشته است.
رضایت عنوان کرد:با اندکی دقت نظر در شیوه مصرف آب به‌روشنی درمی‌یابیم که در امور روزمره همچون مسواک زدن، حمام کردن، شستشوی خودرو، حیات منزل و...میزان هدر رفت آب بسیار بالا و غیراصولی است.
عضو شورای اسلامی شهر شهریار گفت:گسترش شهرنشینی و افزایش جمعیت، مصرف آب را بالابرده و به همان میزان سهل‌انگاری و سوء مصرف نیز تشدید شده که مجموعه این عوامل، امروز منطقه‌ای همچون شهریار را با تهدید آبی مواجه ساخته است.
تفکیک آب شرب از نظریه‌پردازی تا عمل‌گرایی
یکی از اقدامات سازنده و مؤثر در مدیریت مصرف آب، به تفکیک آب شرب از آب مصرفی روزمره معطوف می شود، امری که بارها و به‌دفعات در شهر شهریار مطرح‌شده اما به عقیده رضایت، اقدامی جدی و عملیاتی در این خصوص اجرایی نشده است.
آن‌چنان‌که عضو شورای اسلامی شهر شهریار عنوان می کند که عمده مباحث دراین‌ارتباط به مسائل نظری و جلسات متعدد منتهی شده اما در بُعد عملیاتی شاهد اقدام خاصی نبوده‌ایم.
عضو شورای اسلامی شهر شهریار افزود: فرآیند تأمین آب شرب هزینه‌بر است اما شاهدیم این آب در تمامی حوزه‌ها و نیازهای روزمره مورداستفاده قرار گرفته که باید برای خاتمه دادن به چنین روال غلطی چاره‌اندیشی شود.
وی افزود: برخی عنوان می‌کنند، تحقق چنین امری(طرح تفکیک آب شرب) بسیار هزینه‌ساز است، اما به اعتقاد بنده اجرایی و عملیاتی شدن چنین طرحی نه‌تنها هزینه نیست، بلکه سرمایه‌گذاری و آینده‌نگری سازنده‌ای محسوب می‌شود که علاوه بر نسل امروز، نسل آینده را نیز برخوردار خواهد کرد.
فرسودگی تجهیزات آبی عامل اصلی هدر رفت آب
امیر روزبهانی، دانش‌آموخته مهندسی آب در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به لزوم نوسازی تجهیزات آبی عنوان کرد: بخش قابل‌توجهی از هدر رفت آب، ناشی از فرسودگی تجهیزات مرتبط با آن است و تا زمانی که بودجه و اعتباراتی ویژه برای نوسازی این مجاری در نظر گرفته نشود، نمی‌توان به مدیریت بهینه، مطلوب و اصولی آب امید چندانی داشت.
وی افزود:مدیریت اصولی مصرف آب منحصر به یک مؤلفه خاص نمی‌شود و باید در ابعاد مختلف با اتخاذ تدابیر و تمهیدات مؤثر همچون زنجیره‌ای به‌هم‌پیوسته عملیاتی و اجرایی شود.
دانش‌آموخته مهندسی آب عنوان کرد: مکرراً در رسانه‌ها مطرح می‌شود که مردم در صرفه‌جویی آب دقت نظر لازم را لحاظ کنندکه البته تردیدی در حصول این اصل و رعایت شیوه مصرف وجود ندارد اما باید به‌موازات این توصیه و حتی پیش از آن، نسبت به بهسازی تجهیزات فرسوده اقدام شود و تا زمانی که شبکه توزیع براثر استهلاک چند دهه‌ای با وضعیت نابسامان فعلی روبرو است، نمی‌توان به بهبود وضعیت آن‌چنان‌که شایسته است امیدوار بود.
وی افزود:البته آن‌طور که در سطح رسانه‌ها عنوان‌شده، هرساله پروژه‌ها و طرح‌هایی برای بهبود وضعیت مستهلک شبکه توزیع و آب‌رسانی تعریف و عملیاتی می‌شود، اما به نظر می‌رسد ضریب استهلاک با آنچه موردبازسازی و نوسازی قرارگرفته، از تناسب مطلوبی برخوردار نیست.
لزوم تجدیدنظر در نوع کشت محصولات زراعی و کشاورزی
محمدرضا فخرایی، دانش‌آموخته رشته کشاورزی و فعال حوزه باغداری در شهرستان شهریار در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به لزوم رعایت دستورالعمل‌ها و اقدامات علمی و تخصصی در حوزه کشاورزی عنوان کرد: مطالعات و پژوهش‌های بسیاری در عرصه زراعی و کشاورزی انجام‌شده که رعایت و اعمال آن علاوه بر ارتقای کیفی و کمی محصولات، مدیریت بهینه و اصولی منابع آبی در عرصه کشاورزی و زراعی را میسر می‌کند.
وی افزود:به‌عنوان نمونه کاشت بذر هندوانه در شرایطی که با کمبود و نارسایی عرصه آبی مواجه هستیم، یکی از غیراصولی‌ترین و غیرحرفه‌ای‌ترین کاشت ها و برداشت‌های محصول به شمار می‌رود.
فخرایی گفت:متأسفانه در برخی موارد، ضرورت واردات محصولات آن‌چنان منطقی و اصولی است که باید نسبت به حصول آن اقدامات جدی واساسی لحاظ شود، اما شاهدیم که در برخی مواقع، واردات محصولات بر موارد غیرضروری و غیرمنطقی متمرکز می‌شود که بسیار تأمل‌برانگیز به نظر می‌رسد.
این فعال حوزه باغداری شهریار عنوان کرد:با یک بررسی و مطالعه اجمالی درمی‌یابیم برای تولید و برداشت هندوانه، حجم انبوهی از آب مصرف می‌شود و در چنین شرایطی ایجاب می‌کند که از یک‌سو کاشت این محصول با ممنوعیت و محدودیت جدی همراه شده و از سوی دیگر نسبت به واردات آن تدابیر لازم اندیشیده شود.
وی افزود:این مورد در محصولات متعدد دیگری نیز قابل‌بحث است و باید با اعمال شیوه‌های علمی، زراعت و باغداری در شهر شهریار به سمت و سویی سوق پیدا کند که نسبت به کاشت و برداشت محصولاتی که سودآوری آن مطلوب و مصرف آب آن در مقایسه با برخی از محصولات مرسوم کمتر است، اقدامات جدی و فراگیرتری عملیاتی شود.
دانش‌آموخته رشته کشاورزی عنوان کرد: اخیراً تمهیداتی از سوی برخی از دستگاه‌های مسئول در دستور کار قرارگرفته که کافی به نظر نمی‌رسد و بعضاً شاهدیم از سوی فعالان حوزه زراعی و کشاورزی نیز مورد کم توجهی و بی‌اعتنایی قرار گرفته است.
عبور از بحران آبی مستلزم عزمی جدی و اقدامات هدفمنداست
شایان‌ذکر است که برای عبور از بحران آبی در شهر شهریار باید مجموعه‌ای از اقدامات هدفمند، علمی و مؤثر و اصولی در عرصه‌های گوناگون شهری، روستایی، صنعتی، زراعی، کشاورزی، فرهنگی مدنظر قرار گرفته تا بتوان در سایه آن نسبت به مدیریت بهینه مصرف، اقدامات لازم را اجرایی کرد.
افتتاح پروژه تصفیه‌خانه شهریار از نمونه اقدامات سازنده‌ای است که اخیراً به‌صورت رسمی با قرار گرفتن در مدار بهره‌برداری به‌مثابه نقطه عطفی در حوزه آبی این منطقه از غرب استان تهران، می‌تواند حامل دستاوردهای بسیاری شود اما نائل شدن به توفیقات هرچه بیشتر نیازمند برنامه‌ریزی‌های مدون و اصولی در سطوح گسترده‌تری است.
هر نهاد و دستگاهی به فراخور شرح وظایف، اختیارات و حوزه فعالیتی که بر عهده دارد، می‌تواند در این امر خطیر مؤثر واقع شود.
شهرداری‌ها با لحاظ کردن اقدامات عملی و اصولی در تعبیه فضای سبز با تکیه‌بر کاشتِ درختان، گیاهان و نهال‌هایی که با حداقل آب، طراوت و سر سبزی خود را حفظ می‌کنند، مدارس با آموزش صحیح مصرف و تعبیه امکانات و تجهیزات قطع کن آب در مراکز آموزشی و واحدهای صنعتی، تولیدی، خدماتی، مسکونی و...هر یک به‌نوعی می‌توانند در این عرصه نقش‌آفرینی لازم را لحاظ کنند.
سخن آخر اینکه نائل شدن به توفیقات هر چه بیشتر، مستلزم اقداماتی فراگیر در حوزه‌ها و بخش‌های گوناگون است که با تحقق آن می‌توان نسبت به حفظ سر سبزی، طراوت و استمرار حیات و بقای باغات و اراضی زراعی در شهریار همچنان امیدوار بود.
نظر شما