چگونه " صنعت چاپ " را به سودآورترين بخش صادرات غير نفتي تبديل كنيم

به گزارش خبرنگار كتاب مهر ، دست اندركاران صادرات خدمات چاپي براي ارسال توليدات خود به خارج از كشور با موانعي رو به رو هستند كه بخشي از آن موانع درون صنفي و برخي ديگر برون صنفي است . در بعد درون صنفي كيفيت پايين توليدات چاپي ؛ استفاده از مواد اوليه نامرغوب و همچنين زمان تحويل سفارش ها از عمده ترين دليل عدم اطمينان مشتري خارجي به بازار ايران است و از بعد برون صنفي موانع تعرفه اي و گمركي ، كمبود كاغذ ، مواد اوليه وارداتي و قوانين محدود كننده مانع از ظهور توانمندي هاي صنعتگران ايراني در بخش چاپ و بسته بندي است .

جلال ذكايي نخستين كسي است كه به سراغ او رفيتم . ذكايي چند ماهي است كه به عنوان مدير كل دفترحمايت از چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مشغول به كار شده است . او مي گويد كه برنامه هايي براي توسعه صادرات خدمات چاپي ايران به ديگر كشور ها دارد .

وي درباره صادرات خدمات چاپي به مهر گفت : از جمله كارهاي كه به نظر من در صنعت چاپ ضروري است ورود به عرصه هاي بين المللي و بازارهاي جهاني است . به همين منظور ما تلاش داريم كه هفتيمن جشنواره صنعت چاپ را به صورت منطقه اي و بين المللي برگزار كنيم تا در عرصه اي رقابتي چاپخانه داران ايراني با پيشرفت هاي ديگر كشورهاي دنيا در زمينه صنعت چاپ آشنا شوند .

ذكايي در ادامه افزود : وزارت ارشاد به فعالان صنعت چاپ پيشنهاد كرد كه با كار كارشناسي موانع صادراتي خود را اعلام كنند و ما هم آمادگي داريم كه با كمترين موانع كمرگي و بازرگاني در صنعت چاپ امكان افزايش صادرات در اين عرصه را فراهم كنيم . نكته جدي كه در اينجا وجود دارد اين است كه فعالان صنف چاپ خود به دنبال كشف راه هاي جديد و عرصه هاي نو براي صاردات خدمات چاپ نيستند .

مديركل دفتر حمايت از چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در اين زمينه تشكل هاي " صنف چاخانه دار" را هم در اين زمينه از بابت اينكه براي برنامه ريزي در اين زمينه كوتاهي كرده اند مقصر دانست و گفت : متاسفانه عمده نگاه ها در اين بخش ها نگاه هاي خرد و روزمره است كه باعث حاكم شدن روزمرگي مفرط به اين حوزه شده است ، كه اجازه نمي دهد فكرهاي كلاني كه به توسعه صادرات در صنعت چاپ كمك مي كند رشد كند .

وي با رد هرگونه مانع براي قبول سفارش هاي چاپي از ديگر كشورها گفت : متاسفانه برخي در ارتباط با جذب سفارش هاي خارجي دچار توهم شده اند ؛ حجم بسيار زيادي از فعاليت هاي چاپي در عرصه بين المللي طبق آماري كه موجود است مربوط به غير از كتاب و مطبوعات است . و اين رقم بيش از 70 درصد از كل فعاليت هاي صنعت چاپ را شامل مي شود . بخش بسيار وسيعي از اين كارها مربوط به سفارش هاي چاپي غير از كتاب است كه چاپخانه داران مي توانند جذب كنند .

ذكايي تاكيد كرد : موارد بسيار نادري وجود دارد كه ما تاكيد داريم آنها را نمي توان در ايران چاپ كرد و به هيچ عنوان هم اجازه چاپ آنها را در كشورمان نخواهيم داد . در حوزه كتاب بسيار موارد نادري اجازه چاپ در ايران نخواهند گرفت و به قاطعيت مي گويم كه 90 درصد از آثار فرهنگي كه امروز وجود دارد مي تواند در ايران به چاپ برسد به خصوص در مورد كتاب و مطبوعات هيچ گونه مشكلي وجود ندارد .مجلات خارجي از چنانچه تعرضي با موازين فرهنگي ما نداشته باشد مي تواند در ايران به چاپ برسد .

وي در پاسخ به اين سوال كه آيا مجله اي كه در ايالات متحده يا اروپا چاپ مي شود بايد از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مجوز كسب كند ؟ ، گفت : طبيعاتا همين طور است ، اما سوالي در اينجا مطرح مي شود كه چرا ما در ابتداي راه كه مي خواهيم كار بزرگي را شروع كنيم بايد سراغ سخت ترين كارها برويم . بسياري از كارهاي چاپي وجود دارد كه بايد در شمارگان وسيع چاپ شود و زمان دار هم نيست ، چرا ما به دنبال كشف آن بازارها نيستيم و در ابتداي راه بايد حتما به سراغ موارد نادري برويم كه با موازين فرهنگي ما همخوان نباشد .

جلال ذكايي در ادامه افزود : شرايط بسيار سهلي در كشور وجود دارد كه ما مي توانيم آنها را براي مجموعه صنعت چاپ احصاء كنيم و بايد نخست آن راه را تجربه كنيم ؛ طبيعتا در اين مسير به نتيج خوبي مي رسيد كه شايد خيلي از آن نشريات و اقلام چاپي هم كه به ان اشاره شد ، بتواند در ايران منتشر شود .

علي مغاني ، عضو هيات مديره اتحاديه چاپخانه داران مشهد يكي از فعالان صادرات خدمات چاپي به كشورهاي منطقه است كه از موانع صادرات خدمات چاپي به كشور افغانستان گفت  .

وي در اين باره تصريح كرد : محدوديت در صادرات خدمات چاپي، صادركنندگان اين محصولات را با مشكلات فراواني روبرو كرده است ؛ به گونه اي كه در قوانين صادرات و واردات كشور، عرضه اين محصولات مدنظر قرار نگرفته است. محدوديت هاي كه در صادارت وجود دارد، به افزايش هزينه صادرات براي فعالان صنعت چاپ دامن زده است .

به عنوان مثال هزينه رفت و آمد، هزينه هاي گمركي ، موانع و محدوديت هاي قانوني و مواردي از اين دست سد راه صادرات خدمات چاپ به افغانستان است . اعتقاد داريم كه برطرف كردن موانع قانوني و گمركي موجود مي تواند باعث تشويق بخش بزرگتري از فعالان صنعت چاپ به ورود به عرصه صادرات خدمات چاپي شود .

عضو هيات مديره اتحاديه چاپخانه داران مشهد در ادامه تصريح كرد : چاپخانه داران ايراني مدت زيادي است كه دفتر و كارت پستال به كشور افغانستان صادر مي كنند اما در اين زمينه با برخي موانع مواجه شده اند . بر اساس مقررات موجود هر فرد مي تواند 1200 كيلو كارت پستال به خارج از كشور صادر كند و ما براي صادرات يك ميليون كارت پستال به افغانستان ده نفر را براي خروج بخش هاي اين محموله معرفي و مامور كرديم . اگر اين قوانين دست و پاگير وجود نداشت عرضه محصولات چاپي ايران در خارج از كشور با سرعت و سهولت بيشتري صورت مي گرفت .

محمد باقر مجتبايي معاون كمك هاي فني و تجاري مركز صادرات سازمان توسعه تجارت ايران يكي از فعالان عرصه صادرات غير نفتي است كه تاكنون به گفته دست اندركاران صنعت چاپ تلاش هاي زيادي براي توسعه صادرات خدمات چاپ ايران به خارج از كشور داشته است او در گفتگو با مهر راهكار رفع موانع صادراتي را تشريح مي كند .

وي در اين باره گفت : محدوديت هاي صادراتي در صنعت چاپ به اين مسئله باز مي گردد كه نوع كار در بازار صادراتي از پيشينه زيادي برخوردار نيست و اگر صادرات خدمات چاپي سازمان يافته باشد ما مي توانيم محدوديت ها را از ميان برداريم . 

مجتبايي تصريح كرد : يكي از دلايلي كه صادرات خدمات چاپي به خارج از كشور با مشكل مواجه مي شود اين است كه كار در عرصه صنعت چاپ قدمت ندارد و اگر اين فعاليت ها سازماندهي شود وزارت بازرگاني مي تواند اين محدوديت ها را از ميان بردارد .

وزارت بازرگاني مي تواند گمركات خاصي را مشخص كند و با هماهنگي گمرك ، صادر كنندگان به اين كار اقدام كنند .تاكنون صادركنندگان خراساني در مورد اين مشكل مطلبي را به وزارت بازرگاني اعلام نكرده اند و اگر اين مسئله را به ما اعلام كنند مي توانيم مشكل را با گمرك دوقارون ( براي افغانستان ) مطرح كنيم و بر طرف شود .

مصطفي جعفري ، مدير چاپخانه پرشيا نيز اعتقاد دارد كه وزارت بازرگاني بايد جوايز صادراتي را در حوزه صنعت چاپ به طور جدي تري فعال كند و معافيت هاي گمركي را در اين باره مقدر كند .

وي در ادامه گفت : در زمينه صادرات خدمات چاپ به خارج از كشور برخي موانع به محدوديت هاي قانوني براي سفارش هاي خدمات چاپي باز مي گردد . اين موانع باعث مي شود امكان چاپ بسياري از سفارش ها در زمينه چاپ ، بسته بندي و امور تبليغاتي را نتوانيم انجام دهيم .

مدير چاپخانه پرشيا تصريح كرد : مديران دولتي بايد ترتيبي بدهند تا شرايط براي قبول اينگونه سفارش ها تسهيل شود ، زيرا به دليل تفاوت هاي فرهنگي كه وجود دارد ما نمي توانيم سفارش هاي چاپي زيادي از خارج كشور قبول كنيم .

مسئله ديگري كه در اين زمينه وجود دارد اين است كه بخش عمده اي سفارش هاي چاپي امكان چاپ در داخل كشور ندارد زيرا قوانين محدود كننده اين موضوع را در نظر نگرفته است كه اين كارها قرار است در داخل كشور توزيع شود .

وي خاطر نشان كرد : هيچ تضميني وجود ندارد كه اگر ما با يك كمپاني خارجي براي قبول سفارش چاپي قرار داد ببنديم اما بخاطر قوانين داخلي نتوانيم به تعهدات خود عمل كنيم . بيشتر بازرگانان ايراني هم به دليل ريسك بالاي اين حوزه از خارج كشور سفارش قبول نمي كنند .

مصطفي جعفري افزود : ما مشكلات زيادي داريم ممكن است به ازقبول سفارش نتوانيم كاغذ تهيه كنيم و يا حواله دولتي توزيع نشود و مجبور شويم كاغذ را با بهايي بيش از آنچه كه در قرار داد توافق كرده ايم خريداري كنيم . از جهت ديگر بازار هاي جهاني به ايران بي اعتماد هستند و فكر مي كنند سفارش هايي كه در ايران چاپ مي شود كيفيت بالايي ندارد .

وي بي توجهي توليد كننده هاي داخلي به صنعت چاپ را يكي ديگر از معضلات اين عرصه دانست و تصريح كرد : توليد كنده داخلي هم براي امور چاپ و بسته بندي به چاپخانه هاي داخلي مراجعه نمي كند و گاهي كارهاي خود را به كشورهاي همسايه سفارش مي دهند .