امیرحسین بختیاری، مدیر انتشارات «ایرانشناسی» در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به گذشت بیش از ۲۰ سال از فعالیت این موسسه انتشاراتی که در زمینه انتشار کتاب با هدف معرفی ایران و جاذبه‌های گردشگری و تاریخی آن فعالیت می‌کند، ضمن بیان اینکه موسسه انتشاراتی متبوعش تاکنون بیش از ۲۰۰ عنوان کتاب، نقشه و اطلس در ۵ رسته اطلس‌ها و نقشه‌های جغرافیایی و گردشگری، حیات‌وحش و محیط‌زیست، فرهنگ و ادبیات کهن، سفرنامه‌ها و تاریخ و کودک، منتشر کرده است، درباره موانع پیش رو در زمینه انتشار آثار در این حوزه، سخن گفت.
وی یکی از اصلی‌ترین مشکلات را در این زمینه، موانع مالی و تأمین هزینه‌های تولید کتاب‌ها و نقشه‌ها عنوان کرد و یادآور شد: مشکل دوم کمبود و یا عدم دسترسی به اطلاعات و داده‌های جغرافیایی و آماری مربوط به حوزه طبیعت و جغرافیای ایران است که شاید سرعت رسیدن به اهداف ما را آهسته کرده است چرا که موضوعاتی که این انتشارات دنبال می‌کند کاملاً به روز بوده و نیاز به بررسی‌های محیطی و منطقه‌ای دارد که این امر خود بازدید و یا سفرهای چند روزه را می‌خواهد که با کمبود بودجه و یا عدم دسترسی به منطقه روبه رو می‌شویم. همچنین نبود اطلاعات یکپارچه و متمرکز از موضوعات مختلف و تهیه عکس‌هاست که باعث راکد شدن بعضی از پروژه‌های انتشارات می‌شود.
این ناشر افزود: یکی دیگر از مشکلات، هزینه‌های تولید است که در نتیجه آن افزایش قیمت کتاب و یا نقشه را به دنبال دارد که شرایط عمومی اقتصادی نیز به این امر دامن می‌زند و تهیه کتاب و نقشه را در سبد خرید مردم در جایگاه آخر و در بسیار موارد در حاشیه قرار می‌دهد. یکی از مهمترین مشکلات این حوزه و از جمله انتشارات ایرانشناسی، عدم رعایت حقوق مالیکت معنوی و مادی آثار است که در فضاهای مجازی و یا ادارات و نهادها به‌خصوص و متأسفانه از سوی ادارات کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان‌ها منتشر می‌شود.
بختیاری با برشمردن یک مثال گفت: به‌عنوان مثال بنده ضمن عذرخواهی از سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور، باید عرض کنم که ادارات کل تابعه این سازمان در استان‌های سمنان، لرستان و ایلام، چند سالی است با کپی‌برداری و تصویربرداری از نقشه‌های چاپ شده اقدام به عرضه نقشه‌های تهیه شده توسط انتشارات ایرانشناسی می‌کنند که این مسئله ما را در تهیه نقشه‌ها مأیوس می‌کند و البته لازم به‌ذکر است اقدام لازم در خصوص برخورد قانونی با این ادارات در مرحله انجام است.
وی در ارزیابی وضعیت تالیفات حوزه گردشگری کشور هم یادآور شد: در چند سال اخیر با توجه به گسترش سفر و نگاه عموم به گردشگری، بازار هدف مناسب‌تری را پیش رو داریم، اما خلاءهای بسیاری همچنان دیده می‌شود که نیاز به برنامه‌ریزی دارد. البته ناشرانی هستند که در حوزه‌های خاص غیر از گردشگری فعالیت دارند و با دیدن این فضاها کتاب‌هایی را چاپ و عرضه می‌کنند که این خود باعث سردرگمی مخاطب می‌شود. ای‌کاش می‌شد ناشران نیز به طور حرفه‌ای عمل کنند نه آنکه اگر کتاب گردشگری، بورس می‌شود سریعاً یک عنوان از آن چاپ کنند یا اگر آشپزی بر سر زبان‌ها می‌افتد، یک عنوان هم آشپزی و یا اگر کتابی از یک ناشر چاپ می‌شود و مورد توجه مخاطب قرار می‌گیرد، ناشری دیگر با ترجمه‌ای دیگر آن را چاپ کند که این امر خود باعث آشفتگی بازار کتاب می‌شود.
مدیر انتشارات ایرانشناسی درباره نظر برخی افراد که معتقدند با توجه به ضعف صنعت گردشگری فعالیت قابل توجهی نمی‌توان در حوزه نشر گردشگری انجام داد، گفت: درست است که زیرساخت مناسبی برای گردشگری شکل نگرفته است و راه بسیاری تا به ثبات رسیدن این صنعت در ایران وجود دارد اما به هر حال رسالت ناشر، چیز دیگری است؛ آگاهی سازی و فرهنگ سازی یکی از اصلی ترین رسالت‌های ناشر در یک جامعه است.
بختیاری درباره موضع سازمان‌های دخیل در حوزه گردشگری نسبت به نشر کتاب و ضرورت انجام این کار هم، یادآور شد: در بسیاری از موارد سازمان‌ها و نهادها، همکاری‌های خوبی داشته‌اند هرچند در مواردی نیز ایستادگی و مقاومت آنها را دیده‌ایم. به طور کلی در این زمان، سازمان‌ها بیش‌تر مشوق تولید هستند اما در تامین بودجه و یا سرمایه‌گذاری نقشی ایفا نمی‌کنند و یا اگر هم کاری توسط سازمان‌های مربوطه انجام می‌شود، بیش‌تر سلیقه‌ای و یا متکی بر تصمیمات شخصی است چرا که کارگروه‌های بسیاری در این حوزه ایجاد شد اما هیچ راهبردی در انجام این امر از سوی سازمان‌های مربوطه دیده نمی‌شود.
به اعتقاد این ناشر، مهمترین اقدام در حوزه نشر گردشگری، تهیه و تولید کتاب‌ها و محصولاتی است که وجود آنها احساس می‌شود هر چند نباید منکر شد که حمایت سازمان‌ها و نهادها اعم از مالی و همکاری‌های متقابل نیز می‌تواند در این امر مهم و چشم‌گیر باشد. در جامعه هدف گردشگری سلیقه‌های گوناگونی وجود دارد و نمی‌توان انتظار داشت با این حجم کم انتشار کتاب نیاز مخاطب برطرف شود.
نظر شما