مسئول سابق سازمان «ش.م.ر» سپاه در گفتگوي مشروح با مهر : آمار مصدوميت شيميايي 40 هزار نفر غير واقعي است / تبليغ خدمات رساني به ايثارگران به بهاي آبروي آنان است

به گزارش گروه دفاع مقدس خبرگزاري مهر با شروع جنگ تحميلي (31 شهريور 1359) و حملات گسترده صدام به مناطق مرزي و جنوب و غرب ايران، مقاومت مردم و نيروهاي رزمنده مانع پيش روي نيروهاي عراقي شد. رژيم بعث عراق براي در هم شكستن مقاومت مردم و نيروهاي رزمنده از سلاحهاي نوين و ممنوعه استفاده كرد. با شدت گرفتن كاربرد سلاحهاي شيميايي از سوي رژيم بعث عراق، مسئولين نظامي ايران براي مقابله با آن، دست به آموزش نيروهاي رزمنده و تشكيل واحدهاي تخصصي در هر گردان زدند. پس  از كودتاي 1958 و با روي كار آمدن حزب بعث عراق، ارتش اين كشور به لحاظ  اينكه وابسته به اروپاي شرقي بود از همان ابتدا به واحدي به نام «جنگهاي شيميايي» مجهز بود. اما ارتش ايران با وجود اينكه مجهز به سيستم نظامي غربي و آمريكايي بود به لحاظ اينكه تجربه اي در مورد اين نوع سلاحها نداشت تنها داراي يك تشكيلات محدود شيميايي بود.  اصطلاح « ش.م.ه»  مخفف سه واژه شيميايي، ميكروبي و هسته اي است كه پيش از جنگ اين واحد در ارتش به صورت بسيار محدود حضور داشت اما با شدت گرفتن حملات شيميايي عراق در طول جنگ تحميلي، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، سازماني را در سال 61 به نام «ش. م.ر» كه مخفف كلمات شيميايي، ميكروبي و راديو اكتيو مي باشد، راه اندازي كرد. 

ارتش عراق به لحاظ  اينكه وابسته به اروپاي شرقي بود از همان ابتدا به واحدي به نام «جنگهاي شيميايي» مجهز بود

رژيم بعث عراق تا پيش از عمليات والفجر 2 از اين سلاحها به صورت محدود و آزمايشي استفاده مي كرد اما بعد از اينكه عراق در تاريخ 29 تير 61 در عمليات والفجر 2 از اين سلاحها در منطقه پيرانشهر(پادگان حاج عمران عراق و در برخي ارتفاعات جبهه هاي غربي)، عليه مرزنشينان كرد استفاده نمود، سازمان رزم سپاه براي مقابله با اين نوع سلاحها به پدافند «ش. م. ر » مجهز شد. سپاه شروع به تهيه تجهيزات براي نيروهايش كرد و در هر لشكري يك واحد، و در هر قرارگاهي يك گردان پدافند شيميايي تشكيل شد و به مرور با گسترش حجم بكارگيري سلاحهاي شيميايي عراق، اين واحدها به تيپ گسترش يافت.  نخستين گزارش غير رسمي استفاده عراق از اين سلاحها در 14/7/59 در مرز شلمچه با عامل خردل عنوان شده است و اولين گزارش رسمي كه بتوان به آن استناد نمود بمباران هوايي جبهه مهران در تاريخ  20/10/59 با عامل اعصاب است كه 40 مصدوم و 10 شهيد بر جاي گذاشت.

سردار محمد باقر نيكخواه از جمله افرادي است كه از ابتداي تشكيل سپاه پاسداران و از روزهاي نخست جنگ تحميلي در بخشهاي مختلف به خصوص ستاد تبليغات جنگ فعاليت داشته و پس از آن از اولين افرادي است كه با تشكيل واحد« ش. م. ر» در سپاه وارد اين بخش مي شود و بسياري از اطلاعات مربوط به كاربرد عراق از سلاحهاي شيميايي در 8 سال جنگ تحميلي را در سينه دارد.

وي در گفتگو با خبرنگار گروه دفاع مقدس خبرگزاري مهر در خصوص چگونگي حضور خود در جبهه هاي جنگ خاطر نشان كرد : " قبل از جنگ دانشجوي علوم سياسي بودم كه با شروع انقلاب فرهنگي دانشگاه تعطيل شد و با آغاز جنگ به همراه ديگر دوستان خود در قسمت تبليغات جنگ وارد شدم و چون در آن شرايط سخت و خاص به جوانان اعتماد كردند بنده را مسئول تبليغات جبهه و جنگ جنوب قرار دادند كه پس از آن نيز به ترتيب مسئوليت تبليغات جنگ خوزستان، قرارگاه كربلا و قرارگاه خاتم الانبياء(ص) را تا عمليات فاو بر عهده داشتم. از عمليات فاو به بعد به دليل گستردگي حجم استفاده عراق از سلاحهاي شيميايي بنده مسئول جنگ هاي نوين شدم ".

با پيگيري هاي مستمر نماينده ايران شوراي امنيت، تشكيل جلسه مي داد و در نهايت يك اشاره كلي به مسئله عراق و ايران و سلاحهاي شيميايي مي كرد بدون اينكه عنوان كند چه كسي و يا كشوري اين نوع سلاح را به كار گرفته است

وي جنگ هاي شيميايي را داراي بخش هاي مختلف از جمله عمليات شيميايي( آفند)، مقابله با سلاحهاي شيميايي(پدافند)، آموزش و درمان شيميايي عنوان كرد و افزود : " مصدوميت شيميايي از دردآورترين مصدوميتهايي است كه در جنگ با آن مواجه مي شويم چراكه در سلاح انفجاري عضوي از بدن صدمه مي بيند اما بر اثر كاربرد سلاحهاي شيميايي نه تنها تورمهاي پوستي بلكه سيستم عصبي و تنفسي و كبد نيز دچار اختلال مي شود و عمدتا عوارض آن نيز دراز مدت است و شايد پس از 30-20 سال بروز كند و برخي از اين عوامل شيميايي به صورت توارثي منتقل مي شود. نمونه آن جنگ ويتنام است كه نه تنها علفزارها و خاك آلوده شد بلكه نسل كساني كه در معرض آلودگي بودند نيز به انواع سرطان ها مبتلا شدند ".

سردار نيكخواه با اشاره به آموزش عمومي و تخصصي در مقابله با سلاحهاي شيميايي، تصريح كرد : " اين آموزش تخصصي براي كساني كه مجريان پدافند هستند انجام مي شد و اين افراد بايد در شرايط  انبوه گازهاي كشنده قرار گرفته و مراحل شناسايي، هشدار، رفع آلودگي، خنثي كردن و بعد معدوم كردن بقاياي بمبهاي شيميايي را انجام مي دادند ".

وي با بيان اينكه در بخش توليدات پدافندي مثل البسه و لوازم و تجهيزات دفاعي ما در محدوديت شديدي قرار داشتيم، گفت : " اوايل جنگ عمده اين تجهيزات را به سختي از كشورها مي گرفتيم و حتي برخي كشورها ماسك هاي آموزشي به ما مي فروختند كه در جنگ نمي توانستيم استفاده كنيم. در اواسط جنگ معاونت صنعتي و توليد در وزارت سپاه شروع به توليد تجهيزات انفرادي و عمومي ( نظيرماشين آلات خنثي كننده عوامل، لباس ضد شيميايي و ماسك) نمود ".

وي عمليات خيبر را اولين عمليات گسترده اي خواند كه عراق در آن از سلاحهاي شيميايي استفاده كرد و افزود : " در طول جنگ گسترده ترين كاربرد عراق از سلاحهاي شيميايي در عمليات والفجر 8 ( فتح فاو) بود و همچنين كربلاي 5 در شرق دجله منطقه شلمچه صورت گرفت ".

مسئول سابق « ش.م.ر» سپاه با بر شمردن برخي از تيپ هاي پدافند شيميايي در زمان جنگ افزود: " اين نيروها در زمان جنگ و در عمليات ها حد قرارگاه مأموريت خود را  پوشش عمومي مي دادند مثلا اگر قرار بود قرار گاه نوح عملياتي انجام دهد تيپ حجربن عدي كه مخصوص قرارگاه بود محدوده آن را پوشش مي داد. بعلاوه اينكه هر لشكر و تيپي كه عمليات داشت گردان شيميايي اين لشكر محدوده عمليات را تحت پوشش قرار مي داد. اين نيروها علاوه بر تحركات نظامي تحت آموزش مقابله با اين نوع سلاحها قرار گرفته بودند و كارهاي امداد شيميايي را نيز انجام مي دادند" .

فيلمهاي تهيه شده در خصوص به كارگيري عراق از سلاحهاي شيميايي به اتحاديه دانشجويان آمريكا، اروپا، كانادا، هند و...ارسال مي شد

وي در خصوص شيوه اطلاع رساني سازمان«ش.م.ر» در زمان جنگ گفت : " ما تعدادي از دانشجويان در رشته هاي شيمي، فيزيك و آزمايشگاهي را آورده بوديم و آنها اين سلاحها را در آزمايشگاههايي كه در جنوب بود با همكاري ديگر دانشگاههاي صنعتي مورد بررسي قرار مي دادند. دانشجويان و اساتيد در مقاطع مختلف در اين آزمايشگاههاي تحقيقاتي كار مي كردند و نتايج را استخراج كرده و به صورت نشريه « پيغام ش.م.ر» به اطلاع فرماندهان مي رسيد . در مواقعي نيز دو يا سه روز كميسيوني تشكيل مي شد و با حضور نيروهاي عملياتي تجارب و نواقص و نقاط قوت عمليات هاي گذشته پس از بحث به صورت جزوه محرمانه تدوين مي شد و در آنجا بعضا ذكر مي شد كه نوع اين سلاح در اين عمليات چه بوده و ممكن است در عمليات بعدي از چه عواملي استفاده شود ".

سردار نيكخواه افزود : " در مواقع عملياتي بلافاصله اطلاعيه به كارگيري عراق از سلاح شيميايي را تنظيم كرده و به ستاد تبليغات جنگ -كه در آن زمان آقاي خرازي مسئول بودند- به وزارت خارجه، اداره كل مجامع جهاني، نماينده دائمي ايران در سازمان ملل و يا به سفراي ايران از طريق وزارت امور خارجه اخبار و اطلاعات را مي داديم تا آنها عليه عراق در بكار گيري اين نوع سلاهاي ممنوعه افشاگري كنند و يا در سازمان ملل به گوش نمايندگان كشورها برسد و از دبير كل سازمان ملل درخواست مي شد كه گروه تحقيق بفرستند تا آثار به جا مانده از اين بمب هاي شيميايي را طي گزارشي اعلام كنند ".

وي با اشاره به كار شكني و تعلل سازمان ملل در دوران دفاع مقدس جهت محكوميت عراق در بكارگيري سلاحهاي شيميايي، تصريح كرد : " متأسفانه آنها نماينده نمي فرستادند و ما مي خواستيم شوراي امنيت تشكيل جلسه دهد و عراق را محكوم كند و اينها تعلل مي كردند و چندين روز طول مي كشيد كه نامه به شوراي امنيت برود . شوراي امنيت و خود دبير كل تعلل مي كردند و معمولا با دو هفته تأخير اقدام مي كردند. ما نمونه هاي اين نوع سلاحها را نگهداري مي كرديم و تمام مشخصات كارخانه و كشور سازنده آن كاملا مشخص مي شد و پس از مدتي گروه حقيقت ياب كه اعضاي كارشناسي سازمان ملل -كه عمدتا از كشورهاي اروپايي- بودند، مي آمدند. چندين بار اين گروهها آمدند و ما آنها را به منطقه برديم و آثار آن را نشان داديم و فيلم و عكس گرفته مي شد و با نمونه برداري از برخي مصدومان اين سلاحها و خاك منطقه آن را به آزمايشگاههاي تخصصي شيميايي و ميكروبي كشورهاي اروپايي مي فرستادند و با وجود تأييد اين مطلب، به طور مشخص موضع نمي گرفتند. وقتي هم ما آنها را به منطقه مي برديم بايد كلمه UN را در پلاكاردهاي بزرگ مي نوشتيم تا هواپيماهاي عراقي آنها را نزنند ؛جالب اينكه عراقي ها آنقدر اطمينان به حمايت غرب داشتند كه با وجود اين، بمباران مي كردند ". 

يكي از فيلمبرداران بي بي سي كه مسئله به كارگيري عراق از  سلاحهاي شيميايي را انكار مي كرد در حين بازديد از مناطق شيميايي شده مصدوم و شيميايي شد

وي با بيان اينكه ما با دعوت از خبرنگاران، اعضاي فعال حقوق بشر و افراد صلح طلب سعي در تنوير افكار عمومي و جهاني نسبت به جنايات صدام داشتيم، افزود : " طي نامه هاي متعددي درخواست صدور قطعنامه از شوراي امنيت داشتيم كه اولا عراق را محكوم كنند و ثانيا از ادامه تجاوزات عراق جلوگيري كنند و ممانعت از همكاري ساير كشورها با عراق صورت گيرد. معمولا دبير كل طفره مي رفت و تنها اطلاعيه مي داد و يا فوقش بيانيه مي داد و گزارش همين گروه حقيقت ياب كه از طرف خود آنها در يك مرحله تلطيف شده بود باز از طرف دبير كل تلطيف مي شد و بعد با پيگيري هاي مستمر نماينده ايران شوراي امنيت جلسه تشكيل مي داد و در نهايت يك اشاره كلي به مسئله عراق و ايران و سلاحهاي شيميايي مي كرد؛ مثلا عنوان مي كردند كه "... با حضور اين گروه در ايران مشاهده شده كه سلاحهاي شيميايي به كار گرفته شده" اما نمي گفت كه چه كسي و يا كشوري به كار گرفته و حتي آن اوايل نمي گفتند بر عليه چه كسي و در پايان با توصيه به خويشتنداري دو كشور، عدم استفاده از اين نوع سلاحها را در خواست مي كرد. چند مرحله به همين منوال بود تا در يك مرحله از عراق اسم بردند و آن هم در عمليات فاو بود كه آنجا عنوان شد كه عراق استفاده كرده بدون اينكه اين كشور را محكوم كند. عراق هم چون اطمينان به حمايت كشورهاي غربي داشت بلافاصله پس از صدور اين بيانيه شهر آبادان را بمباران كرد و بيش از 50 تن مردم بي دفاع به شهادت رسيدند ". 

وي افزود :  " شخصيت هاي جهاني، علاقمندان انقلاب اسلامي و ميهمانان دهه فجر را به منطقه مي برديم يا با دعوت از صليب سرخ جهاني آنها چند بار طي اطلاعيه اي مشاهدات خود را اعلام كردند. از طريق كمسيون خلع سلاح سازمان ملل و كميسيون منع كاربرد سلاحهاي شيميايي  در وين و يا هر سازمان بين المللي موضوع را پيگري مي كرديم و پس از جمع آوري اطلاعات به وزارت امور خارجه ارسال مي شد تا كار تبليغتي انجام شود. از طريق ستاد تبليغات جنگ خبرنگاراران خارجي ، بي بي سي و چندين خبرگزاري معتبر جهاني را دعوت مي كرديم و مناطق شيميايي و بمبها و يا فيلم ، مصدومين شيميايي و نقاهتگاهها را نشان مي داديم. حتي يكي از فيلمبرداران بي بي سي كه مسئله به كارگيري عراق از اين نوع سلاحها را انكار مي كرد، خود او نيز در اين حين مصدوم شيميايي شد و نماينده ايران به ملاقات وي رفت . فيلمهاي تهيه شده در خصوص به كارگيري عراق از سلاحهاي شيميايي به اتحاديه دانشجويان آمريكا، اروپا، كانادا، هند و...ارسال مي شد و يا با ارسال عكسهاي مختلف از اين حملات نمايشگاه عكسي از جنايات صدام در كشورهاي مختلف برگزار مي كردند. در هر كنفرانس بين المللي فيلم ويديئويي را مي فرستاديم و نماينده ايران با سختي ممكن بود بتواند موفق به پخش اين فيلمها شود. در كنفرانسها و يا سمينارهاي بين المللي نمايندگان ايراني سعي مي كردند اين مبحث را مطرح كنند. ما به دليل ارتباطاتي كه داشتيم حتي خارج از سازمان خود در اين خصوص فعاليت مي كرديم چراكه سپاه سازمان بازتري نسبت به ارتش داشت و مثل ارتش سيستماتيك نبود كه بايد برا هر چيزي سلسله مراتب طي شود ".

مصدومان شيميايي ما اسناد گوياي جنايات صدام و كشورهاي غربي بودند و به اتريش، فرانسه، آلمان ، انگليس، اسپانيا و حتي ژاپن اعزام شدند و جالب اين بود كه خبرنگاران از مصاحبه با اين افراد منع مي شدند و حتي در پاريس پزشكان قرنطينه شده بودند كه مصاحبه نكننند و نگويند اين افراد از ايران آمده اند

سردار نيكخواه بخش عمده امداد مصدومين شيميايي را بر عهده بهداري رزمي دانست و افزود : " امدادگران ويژه دوره امدادگري   « ش.م.ر» گذرانده بودند و علاوه بر آن خود مصدوم شيميايي امداد انفرادي داشت يعني اگر عامل اعصاب مي زدند بلافاصله دو آميول آتروپين را به خود تزريق مي كرد و اگر عامل خوني بود آمپولي بود كه گوشه ماسك مي انداخت و با استنشاق آن تنفسش باز مي شد. امدادگران به كمك افرادي كه نمي توانستند از تجهيزات انفرادي خود استفاده كنند مي شتافتند و سريع مصدومين را از منطقه خارج مي كردند و در اورژانس شيميايي يك درمان اوليه انجام مي شد كه در آنجا حمام هاي رفع آلودگي وجود داشت و لباسهاي آنها سوزانده و تجهيزات نظامي نيز پس از رفع آلودگي استفاده مي شد " . 

وي با بيان اينكه بخشي از مصدومين نيز به دليل شدت مصدوميت از طريق سازمان امداد و درمان كشور به خارج اعزام مي شدند، افزود : " ضمن اينكه آنجا آزمايشگاههاي مجهزتري داشتند، مصدومان شيميايي ما اسناد گوياي جنايات صدام و كشورهاي غربي بودند و به اتريش، فرانسه، آلمان ، انگليس، اسپانيا و حتي ژاپن اعزام شدند و جالب اين بود كه خبرنگاران از مصاحبه با اين افراد منع مي شدند و حتي در پاريس پزشكان قرنطينه شده بودند كه مصاحبه نكننند و نگويند اين افراد از ايران آمده اند.  مظلوميت ايران تا اين حد بود و حمايت غرب از عراق در همه جوانب نمود داشت؛ با اين حال وقتي عده اي از خبرنگاران در فرودگاه و يا مراكز ديگري آنها را مي ديدند كنجكاوي حرفه اي آنها كمك مي كرد كه از اين موضوع اطلاع پيدا كنند ".

سردار نيكخواه در خصوص چگونگي شناسايي عوامل شيميايي و اطلاع رساني به نيروها، خاطر نشان كرد: " راهنمايان « ش.م. ر» عامل شيميايي را با سيستم دستي شناسايي مي كردند، بدين صورت كه با قراردادن كاغذ كاشف در معرض آلودگي و تغيير رنگ آن، نوع عامل شيميايي مشخص مي شد و بلافاصله با بي سيم به فرماندهان اطلاع داده مي شد كه اين عامل در فلان منطقه وجود دارد، يا يك دستگاهي بود كه در عرض يك دقيقه در شيشه آزمايشگاه با تركيبات محلولي عامل را دقيق تر نشان مي داد ".

وي در خصوص چگونگي يافته هاي درماني عوارض شيميايي گفت :  " در ابتدا ما شروع به مطالعه كتب تاريخي با موضوع جنگ كرديم و مشخصا جنگ جهاني اول و دوم و سابقه تاريخي استفاده از كاربرد سلاحهاي شيميايي را دنبال كرديم. در حاليكه  پزشكان غربي تجربيات درماني خود را در اختيار ما نمي گذاشتند، پزشكان ايراني به تجربه و با تخصص هاي مختلف بسياري از يافته هاي درماني را ارائه كردند. دكتر سهراب پور و دكتر يوسف فروتن از اساتيد برجسته درمان شيميايي هستند كه در اين خصوص خدمات قابل توجهي به جانبازان شيميايي ارائه دادند. در طول جنگ بيش از 90 درصد مصدومان شيميايي در داخل ايران تحت معالجه قرار گرفتند و شيوه هاي درماني مصدومان شيميايي تقريبا منحصر و ابتكار خود پزشكان ايراني بود ".

وي در پاسخ به اين سوال كه با مراجعه به برخي گزارشات سازمان ملل مي بينيم كه ايران در مواردي از طرف عراق متهم به استفاده از اين سلاحها شده، گفت : " عراق سعي در جو سازي داشت و در اين مورد موفق نشد. برخي مواقع نيروهاي عراقي زماني كه مي خواستند در حال محاصره خط مقدم ما را بزنند مواضع خود را مي زدند. كاربرد اين نوع سلاحها با توجه به شرايط جوي صورت مي گيرد يعني وقتي كه شدت آفتاب كم است يا باد به سمت موضع دشمن باشد استفاده مي شود كه برخي مواقع محاسبات آنها اشتباده بود و باد اين گازها را به سمت خود آنها مي برد و از اين طريق با اشتباه خود عليه ايران جو سازي مي كردند  . بيش از 50% حجم حملات شيميايي، عوامل پوستي است. 25% شامل عوامل مخرب اعصاب (تابون، سارين، عامل ناشناخته)15% عامل خوني، 10% شامل عوامل خفه كننده، تركيب عوامل پوستي با اعصاب، روانگردان ها، ناتوان كننده ها و مختل كننده، عوامل آتش زا و در موارد نادر مشكوكي عوامل ميكروبي گزارش شده است. عمده ترين جنگ افزارهاي شيميايي عراق، جنگنده بمب افكن بود ( انواع مير، ميراژ، هواپيماهاي آموزشي تك موتوره، اسپري مخازن شيميايي با هليكوپتر) حتي مواردي در خرمشهر ديده شد كه با كاتيوشا، آر پي جي، انواع گلوله هاي توپ، گلوله تانك ، خمپاره و مواردي با نارنجك همراه بوده است. اين عوامل به صورت ابرهاي شيميايي با رنگ هاي آبي ، زرد و نارنجي مشخص مي شد " .

مسئول سابق«ش.م.ر» سپاه با بيان اينكه عمده شركتهاي تجهيز كننده عراق به سلاحهاي شيميايي آلماني بودند تصريح كرد : " پس از اين كشور آمريكا، انگليس، فرانسه، ايتاليا، روسيه، يوگسلاوي، سوئيس، فنلاند، هلند، اسكاتلند، بلژيك، سوئد و... شركتهاي وابسته به آنها مستقيما در فروش ، تهيه مواد و توليد اين نوع سلاحها با عراق مشاركت داشتند و در عكاشه و سامرا و... كارخانه هايي تحت عنوان «دفع سموم و آفات شيميايي»، حشره كش و... ايجاد كردند و با فرستادن مستشار در تجهيز اين كارخانه جات و دادن دانش آن انواع عوامل شيميايي را از نوع پوستي، تنفسي و اعصاب، چشمي ، خوني و... را توليد كردند " .

محمد باقر نيكخواه مسئول واحد« ش.م.ر» سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در ادامه گفتگو با خبرنگار گروه دفاع مقدس با بيان اين مطلب تأكيد كرد : " عراق در طول جنگ بيش از 570 مورد حملات شيميايي به ايران داشته است- كه هر مورد شامل چند سورت پروازي مي شود- كه باعث مصدوميت حداقل 100 هزار نفر شده- هرچند كه آمارهاي مختلف مي دهند و به خاطر محدوديت درمان آمار 40 هزار نفر را ارائه مي دهند كه غير واقعي است - و نزديك به 10 هزار نفر هم كشته شدند به جز 6هزار كشته شدگان حلبچه و 20 هزار كرد عراقي كه مصدوم شدند ".

من معتقدم هر كسي كه در عمليات فاو بود مصدوم شيميايي است منتهي با درصدهاي مختلف چون تمام فضاي فاو و نخلستان هاي اروند رود و شمال خليج فارس آكنده از گازهاي شيميايي بود

وي گسترده ترين كاربرد سلاح شيميايي عراق را در فاو دانست و تصريح كرد : " عراق با مشاوره نظاميان روس پيش بيني كرده بود كه با استفاده از اين نوع سلاحها، حداقل 100 هزار مصدوم و كشته خواهد داشت و منطقه فاو را پس مي گيرند. من معتقدم هر كسي كه در عمليات فاو بود مصدوم شيميايي است منتهي با درصدهاي مختلف چون تمام فضاي فاو و نخلستان هاي اروند رود و شمال خليج فارس آكنده از دوز گازهاي شيميايي بود به نحوي كه تمام پرندگان و جنبندگان و آبزيان آن منطقه تلف شده بودند و حتي گياهان و نخل ها پژمرده و يا سوختند. حتي يك لشكر تقريبا كل نيروهايش شيميايي شد و دوباره تجديد نيرو كرد. اما عراق با مقاومت نيروهاي رزمنده مواجه شد و اين نوع پدافند و مقابله با سلاحهاي شيميايي بي نظير بود و هيچ ارتشي نمي توانست در اين شرايط مقاومت كند ".

مسئول سابق «ش.م.ر» سپاه در خصوص وضعيت كنوني جانبازان شيميايي و عدم تأييد مصدوميت بسياري از آنان توسط بنياد شهيد تصريح كرد : " اين بي توجهي به كساني كه براي حراست از ارزشهاي انقلاب به جبهه رفتند و ايثار و حماسه آفريدند و همه دارايي هاي خود را در طبق اخلاص گذاشتند، براي كشوري كه براي ارزشها انقلاب كرد جاي تعجب دارد. ما در طول جنگ شاهد حضور انسانهايي بوديم كه كار و درس را رها كردند و يا مادراني كه تنها فرزند خود را به جبهه فرستادند براي يك فضيلت و ارزشي به منطقه آمدند و هيچ ادعايي هم نداشتند ".

نيكخواه با بيان اينكه بسياري از رزمندگان سالها حقوق نداشتند و پس از جنگ نيز دنبال اين مسائل نبودند، به برخي مسائل و مشكلات رزمندگان پس از جنگ اشاره كرد و گفت : " در اثر مرور زمان مشكلات دامنگير آنها شد، فاصله هاي مسئولين پشت جبهه با افراد داخل جبهه زياد شد و افرادي كه در طول جنگ به رنگ و ريا به دنبال رفاه رفتند و يا برخي فرزندانشان را در جنگ به خارج فرستادند پس از جنگ با تحصيلات عالي مسئوليت گرفتند اما آن كسي كه  8 سال به خاطر جنگ عقب افتاد سمتي به او نمي دهند چون مدرك ندارد. آن زمان فضيلت ها بر اساس مدرك نبود و ارزشها و ويژگي هاي اخلاقي فرد ملاك بود ".

بسياري از جانبازان شيميايي به شهادت مي رسند اما متوفي اعلام مي شوند! مسئولين امور جانبازان چون نمي توانند سرويس بدهند و مي خواهند خود را از اين مسئوليت خلاص كنند صورت مسئله را پاك مي كنند

مسئول سابق « ش.م.ر» سپاه در دوران دفاع مقدس؛ با اشاره به برخي سفارشات حضرت امام(ره) نسبت به خانواده شهدا و ايثارگران، تصريح كرد : " امام(ره) به اين رزمنده ها و خانواده ايثارگران و شهدا ارزش واقعي مي گذاشت و به آنها غبطه مي خورد. خيلي ها در ظاهر حرفهاي امام(ره) را مي زنند و در باطن راهشان جدا است. در طي سالهاي پس از جنگ به مرور ارزشها كمرنگ شد به نحوي كه در جاهايي نمود اين ارزشها يك نوع عقب افتادگي تلقي شد و مسئولين اين امر بايد جوابگو باشند و گرنه ملت كم نگذاشتند. مردم به نداي رهبري لبيك گفتند و توقعي هم نداشتند بر مسئولان بود كه پاس اين ارزشها و حرمتها را داشته باشند ".

وي با تأكيد بر اينكه ايثارگران ارزشهاي متعالي بودند كه مسئولين بايد در حد اعلي به آنها مي پرداختند، افزود : " تنها دادن امتياز نيست بلكه بايد حقشان پرداخت مي شد اين سهميه دانشگاه را به گونه اي تبليغ كرده اند كه گويي يك صدقه اي است. حق كسي كه 8 سال عقب افتادگي دارد با كسي كه 8 سال در شرايط خوب تحصيلي و رفاهي بوده متفاوت است. در همه كشورها اين عقب افتادگي ها را عملا جبران مي كنند اين امتياز نيست؛ تازه 8 سال را هم جبران نمي كنند و اگر برود دانشگاه 4 سال جبران مي شود ".

سردار نيكخواه نوع تكريم از ايثارگران را بيشتر كليشه اي خواند و افزود : " ما در بحث ارزشي فرهنگ ايثار و شهادت تنها با پخش مارش و موسيقي و پلاكار تبليغات مي كنيم اما در كنار اين مسئله خانواده ايثارگر و جانباز هزينه درماني خود را ندارد. يكي از دوستانم كه شيميايي شده بود براي اينكه صورت سانحه نداشت جانبازيش تأييد نشد و به شهادت رسيد و حتي يكي ديگر از همرزمانم در جنگ شيميايي شد و با پيگيري هاي زياد تنها 15% به او دادند كه در واقع يعني هيچ. بسياري از جانبازان شيميايي به شهادت مي رسند اما متوفي اعلام مي شوند! مسئولين امور جانبازان چون نمي توانند سرويس بدهند و مي خواهند خود را از اين مسئوليت خلاص كنند صورت مسئله را پاك مي كنند. اعضاي كميسيون پزشكي تعيين درصد به شيميايي بودن افراد اعتراف مي كنند اما تأييد نمي كنند چون با تأييد آنها بايد تحت پوشش بنياد شهيد بروند. آمار چند هزار رزمنده و جانباز بيكار در اين مملكت يعني چه؟ " . 

مردم تصورشان اين است كه تمام امكانات در اختيار خانواده شهداست در حاليكه اكثر خانواده شهدا زندگي شان از سطح معمولي پايين تر است

وي با انتقاد شديد از تبليغ خدمات رساني به ايثارگران، اظهار كرد : " به همه كارمندان و كارگران عيدي مي دهند و شش ماه قبل از عيد، فلان مسئول امور ايثارگران براي اينكه خود را مطرح كند اعلام مي كنند كه "به خانواده شهدا 50 هزار تومان عيدي داده مي شود" شما كه آبروي آنها را مي بريد! اين 50 هزار توماني كه معلوم نيست بدهند يا نه تبليغ كردن دارد؟! يا مي گويند : "دفترچه خدمات درماني به اينها داده مي شود" اين وظيفه شماست؛ در عقب افتاده ترين كشورها چنين قوانيني وجود دارد. مردم تصورشان اين است كه تمام امكانات در اختيار خانواده شهداست در حالي كه اكثر خانواده شهدا زندگيشان از سطح معمولي پايين تر است. اين يك نوع تحقير و اهانت به ارزشهاي ايثار و شهادت است .عملا بدون سرو صدا اگر قدم مثبتي برداشته شود اين گامها تبليغ خواهد شد. در كشورهاي ديگر، مسئولين صرفا قانون تصويب نكردند كه عمل نكنند " .

سردار محمد باقر نيكخواه در پايان با ابراز تأسف از قوانين پيچيده در احراز جانبازي، تصريح كرد : " وقتي فرمانده و همرزمان و شواهد جانبي براي تأييد مجروحيت فرد وجود دارد ديگر صورت سانحه معنايي ندارد. آيا كسي رفته بود جنگ بماند كه بداند صورت سانحه روزي به دردش مي خورد يا دنبال كاغذ جمع كردن باشد؟! خانواده جانبازاني را مي شناسم كه در بدترين شرايط زندگي مي كنند. برخي از اين اين بودجه ها كه براي خدمات رساني به ايثارگران است در تشريفات و امور جاري خرج مي شود و يا اگر سمينار و مراسمي هم گرفته شود بيشتر افراد سرشناس دعوت مي شوند و آن خانواده رزمنده و جانباز و شهيدي كه در شهرها يا روستاهاي دور هستند فراموش مي شوند.