گزارش "مهر" از سفر آقازاده به مسكو: درصورت ناتواني پيمانكار روسي نيروگاه بوشهر را خودمان به تنهايي تمام مي كنيم

به گزارش خبرگزاري "مهر"، درسال 1355 دو سال بعد از تاسيس سازمان انرژي اتمي  ايران ، اين سازمان با بخش تكنولوژي و تحقيقات سازمان انرژي اتمي آلمان غربي موافقتنامه اي براي همكاري هاي بلند مدت امضا كرد ودر پي آن شركت كرافت ورك يونيون ، يكي از شركتهاي وابسته به زيمنس ساخت 2 واحد نيروگاه  اتمي هر يك به قدرت اسمي1293مگاوات و قدرت خالص 1196 مگاوات  را در بوشهر برعهده گرفت .

چندي بعد قرار داد تامين سوخت اين دو نيروگاه نيزميان ايران و آلمان به امضا رسيد و مقرر شد هزينه ساخت نيروگاه در اقساط به شركت آلماني پرداخت شود . اما در سال 1357در شرايطي كه حدود 75 درصد واحد اول و 60 درصد واحد دوم نيروگاه ساخته شده بود با پيروزي  انقلاب اسلامي ، آلمان كار را متوقف كرد .

ايران پرونده‌ شركت متخلف آلماني را به دادگاه داوري بين ‌المللي برد. براساس راي13 مارس 1982 اين دادگاه كليه قطعات و دستگاه ‌هاي ساخته شده دو نيروگاه بوشهر تا آن زمان، به اضافه نيمي از سوخت هسته‌ اي  به مالكيت جمهوري اسلامي درآمد و پيمانكار موظف شد كه اين قطعات را به صورت تحويل در بندر، به ايران  تحويل دهد.
با وجود آنكه با اين راي، سازمان انرژي ايران به تدريج  بخش عمده اين تجهيزات را به ايران آورد، اما بخش ديگري از اين قطعات و تجهيزات در انبارهاي آلمان و ايتاليا باقي ماند و دولت آلمان با تمسك به بهانه‌ هاي گوناگون از جمله جنگ تحميلي و سپس اشغال كويت از سوي عراق از ارسال اين محموله‌ ها سر باز زد.

در دهه 60 بار ديگر كنسرسيومي از آلمان و چند كشور ديگر موافقت كردند ادامه كار را در نيروگاه بوشهر از سر گيرند اما همزمان با حضور كارشناسان آلماني در نيروگاه ، حمله موشكي عراق به بخشي از ساختمان نيروگاه ، آلمان را منصرف كرد .

در اوايل سال 1368 با سفر آيت الله هاشمي رفسنجاني رئيس جمهور وقت به روسيه ، موافقتنامه همكاري هسته اي ميان دوكشور  تدوين شد  و متعاقب آن در24 اوت سال 1992 (2 شهريور 1371) موافقتنامه كاملي از همكاري هاي هسته اي ايران و روسيه امضا شد . سرانجام در نوامبر 1994تهران و مسكو قرار داد تكميل واحد اول نيروگاه بوشهر را به امضا رساندند و اين قرار داد در ژانويه 1996 ميان سازمان انرژي اتمي ايران و شركت اتم استروي اكسپورت روسيه اعتبار اجرايي پيدا كرد .

عليرغم فشارهاي سياسي آمريكا براي قطع همكاري هاي هسته اي تهران و مسكو ساخت نيروگاه بوشهر ادامه يافت اما تكميل و راه اندازي آن كه طبق قرار داد اوليه "بطور كليد در دست"، بر عهده روسيه بود بارها به بهانه بروز اشكلات تغييرات سيستم از نوع آلماني به روسي و تغييرات مديريتي در شركت روسي به تعوييق افتاد .

در قرارداد اوليه تاريخ راه اندازي نيروگاه سال 2004 تعيين شده بود اما اين تاريخ در مقاطع مختلف به 2005، 2006 و بنا به اظهارات مقامات روس اين بار به اواخر 2007 موكول شد.

طبق قرارداد اوليه روسيه موظف است مرحله اول نياز نيروگاه بوشهر را به سوخت هسته اي تامين كند اين سوخت نيروگاه حدودا دو الي سه سال كار خواهد كرد . سوخت طبق قرار بايد حداقل 6 ماه پيش از راه اندازي نيروگاه به ايران منتقل شود. روساي سازمان هاي انرژي اتمي ايران و روسيه در اوايل سال 2005 در بوشهر قرارداد بازگرداندن سوخت مستعمل نيروگاه به روسيه را نيز به امضا رساندند .

به گفته معاون امور بين الملل و برنامه ريزي سازمان انرژي اتمي سوخت اوليه نيروگاه بوشهر در روسيه كاملا آماده است همچنين به گفته وي شرايط دريافت اين سوخت در ايران از حدود سه سال پيش تا كنون فراهم شده است .

به گزارش مهر، با توجه به آلودگي بالاي راديو اكتيو و نزديكي كشورهاي عربي به مكان نيروگاه بوشهر ، ورود سوخت به اين نيروگاه هسته اي احتمال هر گونه تهديد نظامي آن را به حد اقل خواهد رساند . مساله اي كه بارها مورد اشاره مقامات رژيم صهيونيستي بوده است.

ايران اعلام كرده است در نظر دارد تا 20 سال آينده 20 هزار مگاوات از برق مورد نياز كشور را از طريق نيرو گاه هاي هسته اي تامين كند . با وجود تلاش براي بومي سازي تكنولوژي ساخت نيروگاه هسته اي در ايران و ادعاي اروپا براي كمك به ساخت نيروگاه هاي جديد آب سبك در ايران ، روسيه به عنوان نزديك ترين شريك هسته اي تهران همچنان از شانس بسيار بالايي براي در اختيار گرفتن پروژه هاي اتمي ايران برخوردار است. 

رئيس سازمان انرژي اتمي ايران با اعلام اينكه از نظر تهران امكان راه اندازي نيروگاه بوشهر تا 6 ماه آينده وجود دارد، گفت: در صورت ناتواني پيمانكار روسي ايران آمادگي دارد پروژه بوشهر را خود به اتمام برساند.

به گزارش خبرنگار اعزامي "مهر"، رضا آقازاده كه براي سفري دو روزه و گفتگو با مقامات روسي بر سر تعيين زمان نهايي راه اندازي نيروگاه بوشهر در مسكو به سر مي برد، در جمع خبرنگاران، با تكذيب توافق ايران وروسيه بر سر راه اندازي نيروگاه بوشهر در نوامبر 2007 گفت: هنوز دراين خصوص به توافق نرسيده ايم از نظر ما براي پايان كار تنها 5 الي 6 ماه زمان لازم است اما با توجه به ضعف هاي پيمانكار روسي و انجام بيش از 90 درصد پروژه، با او  همراهي مي كنيم.

معاون رئيس جمهور در خصوص تاخيرهاي صورت گرفته در تكميل نيروگاه بوشهر توضيح داد: تغيير ساختار نيروگاه از نوع غربي به سيستم شرقي براي روس ها دشواري هايي داشت كه از آغاز كار آشكار نبود. از سوي ديگر بايد در نظرداشت كه پروژه نيروگاه بوشهر اولين پروژه خارجي ساخت نيروگاه توسط روس ها بعد از فروپاشي شوروي است و بر اين اساس كم تجربگي روس ها در تخمين نيروي انساني لازم براي تكميل نيروگاه قابل توجيه است.

وي تغيير ساختار مكرر شركت پيمانكار روسي اتم استروي اكسپورت را از ديگر دلايل تاخير در راه اندازي نيروگاه برشمرد و گفت: در طول مدت قرار داد اين شركت بيش از ده مدير عامل عوض كرده است و با اين حساب حتي اگر بدون توجه به مسايل سياسي مي خواستند كار را به موقع انجام دهند امكان پذير نبود.

رئيس سازمان انرژي اتمي ايران پيمانكار روسي نيروگاه بوشهر را، پيمانكاري بسيار ضعيف خواند و گفت: مطمئن ام كه در مذاكره امروز با كرينكو رئيس آژانس اتمي روسيه بر ورشكستگي پيمانكار و دشواري هاي تكميل نيروگاه بوشهر از طرف روسيه  تاكيد خواهد شد.

آقازاده با بيان اينكه اگر پيمانكاري قوي تر كار را برعهده مي گرفت پروژه طي 6 ماه آينده به پايان مي رسيد، در پاسخ به اين سئوال كه آيا ايران از آغاز كار از ضعف پيمانكار باخبر نبود گفت: اين تنها پيمانكار روسي براي ساخت نيروگاه هسته اي است. از آغاز ضعف اين پيمانكار را مي دانستيم ولي گزينه ديگري نداشتيم.

به گزارش مهر، وي در پاسخ به اين سئوال كه چرا دولت روسيه پاسخگوي تعهد پيمانكار نيست، گفت: شركت اتم استروي اكسپورت علي رغم تغيير مديريت هاي مكرر و واگذاري هاي مكرر از بخش دولتي به خصوصي و بالعكس در حال حاضر شركتي دولتي است اما دولت روسيه نيز ابزار لازم را براي اتمام پروژه ندارد.

آقازاده در پاسخ به اين سئوال كه چرا ايران از آغاز خواستار واگذاري ماموريت تغيير ساختار نيروگاه نيمه ساخته آلماني به روسيه شد و ساخت نيروگاهي تازه را به روس ها نسپرد، گفت: نمي دانم چرا چنين تصميمي گرفته شد اگر من در آن زمان مسئول بودم پيشنهاد مي كردم نيروگاه جديدي ساخته شود نه اينكه نيروگاه آلماني با اين همه مشكلات تغيير ساختار داده شود.

به گفته وي در مذاكرات دوران رياست جمهوري هاشمي رفسنجاني با روس ها در ابتدا ساخت دو نيروگاه 440 مگاواتي روسي در نظر گرفته شده بود اما بعد مقرر شد نيروگاه نيم ساخته آلماني به نيروگاه روسي تبديل شود.

آقازاده در پاسخ به اين سئوال كه تاخيرهاي روسيه در تكميل نيروگاه تا چه اندازه در هزينه هاي راه اندازي آن افزوده است، گفت: تاخير براي ما افزايش هزينه ندارد اما به هر حال تاخير در راه اندازي نيروگاه ما را از برخورداري از آن محروم مي كند.

به گفته وي در قرار داد اوليه جريمه هاي تاخير پيش بيني شده است اما تا اندازه اي نيست كه بتواند جبران خسارت هاي فعلي را بكند.

آقازاده در بخش ديگري از اين گفتگو با اشاره به تصميم ايران براي تامين 20 هزار مگاوات برق هسته اي در 20 سال آينده اعلام كرد: وزارت نيرو در بررسي برنامه اي وسيع و استراتژيك گزارشي تهيه و در آن تاكيد كرده است با توجه به شرايط قيمت نفت، سرمايه گذاري در ساير نيروگاه ها به جز نيروگاه هاي هسته اي در ايران به صرفه نيست.

وي ادامه داد: چكيده اي از اين گزارش تا يك ماه آينده منتشر خواهد شد.

رئيس سازمان انرژي اتمي ايران در خصوص تغيير رفتار كشورهاي اروپايي در قبال برنامه هسته اي ايران در روزهاي اخير گفت: رفتار تعدادي از كشورهاي اروپايي معقول شده است آنها با اطلاعاتي كه از گزارشات آژانس و بازديدهاي هيات هاي خارجي به دست آورده اند به اين نتيجه رسيده اند كه ايران از مرحله تحقيق عبور كرده و تكنولوژي هسته اي در كشورمان بومي شده است.

آقا زاده با تاكيد بر اينكه ايران براي اعتماد سازي آمادگي كامل دارد گفت: اين كشورها با نگاهي واقع بينانه دريافتند كه چاره اي جز اين نيست كه ايران را به عنوان يك كشور هسته اي به حساب آورند و از بازار توسعه اين صنعت در ايران استفاده كنند.

به گزارش مهر، وي ايران را بازاري جذاب براي كشورهايي چون فرانسه كه داراي تكنولوژي پيشرفته هسته اي هستند خواند وگفت: موقعيت جمهوري اسلامي ايران در منطقه و قابليت هايي كه در ايران در تكنولوژي هسته اي ديده مي شود اين كشورها را به اين نتيجه رسانده كه منافع همكاري با ايران بيش از منافع تقابل است.

آقازاده در پاسخ به اين سئوال كه آيا ايران در تكميل پروژه بوشهر همكاري خواهد داشت گفت: يكي از موضوعاتي كه در گفتگوهاي بين طرفين با آقاي كرينكو در خصوص آن مذاكره مي كنيم اين است كه ما را نيز در تكميل نيروگاه بوشهر مشاركت دهند.

وي افزود: اين قابليت در ايران وجود دارد و مي تواند در كوتاه كردن راه اندازي نيروگاه بوشهر كمك كند.

رئيس سازمان انرژي اتمي ايران اعلام كرد: ايران قصد دارد با راه اندازي هر قسمت از نيروگاه بوشهر مرحله به مرحله اين نيروگاه را به بهره برداري برساند .

وي تاكيد كرد: اگر با روس ها با مشكل مواجه شويم مجبوريم خودمان نيروگاه را راه اندازي كنيم.

به گزارش مهر، رضا آقازاده را در اين سفر، محمد سعيدي معاون برنامه ريزي و امور بين الملل، اسماعيل خليلي پور رئيس نظام ايمني هسته اي كشور و جمعي از مديران و كارشناسان سازمان انرژي اتمي همراهي مي كنند.

 محمد سعيدي بعد از دور اول مذاكرات هسته اي با رضا آقازاده و سرگئي كرينكو كه عصر امروز در مسكو برگزار شد توضيح داد: در اين دور از مذاكرات موانع موجود بر سر راه اندازي سريع نيروگاه بوشهر از ناحيه دو طرف مطرح شد.

وي عمده موانع موجود بر سر راه اندازي نيروگاه بوشهر را موانع فني شامل ساخت و نصب تجهيزات خواند و گفت: با توجه به اينكه تجهيزات اصلي نيروگاه قبلا نصب شده است، آقاي آقازاده در ديدار امروز تاكيد كرد كه با سه شيفت كردن مراحل كاري در نيروگاه بوشهر توسط شركت سازنده و سرعت بخشيدن به نصب تجهيزات مي توانيم زمان كمتري را براي راه اندازي در نظر بگيريم.

سعيدي خاطرنشان كرد: طرف روسي انتظار دارد توافق ايران را براي راه اندازي نيروگاه بوشهر در نوامبر 2007 ميلادي جلب كند.

وي در ادامه افزود: در اين ديدار طرف روسي ضمن تاكيد بر اينكه هيچ مشكل سياسي بر سر راه اندازي نيروگاه بوشهر وجود ندارد اعلام كرد روسيه مصمم است نيروگاه را به مرحله بهره برداري برساند.

به گفته وي، كرينكو با اشاره به مشابه سازي اين نيروگاه با نيروگاههاي اتمي روسيه زمان يكسال آينده را براي راه اندازي نيروگاه بوشهر زمان مناسبي مي داند.

به گزارش خبرنگار اعزامي "مهر" معاون بين الملل سازمان انرژي اتمي اعلام كرد: در ديدار امروز طرف ايراني و روسي توافق كردند امشب مباحث كارشناسي جمع بندي شود و در دور دوم مذاكرات آقازاده و كرينكو كه فردا در مسكو برگزار مي شود زمان قطعي راه اندازي نيروگاه بوشهر مورد توافق طرفين قرار گيرد.

سعيدي همچنين اعلام كرد: زمان ارسال سوخت نيروگاه بوشهر از روسيه به ايران نيز در ملاقات فردا نهايي خواهد شد
روساي سازمانهاي انرژي اتمي ايران و روسيه فردا در مسكو براي نهايي كردن زمان راه اندازي و تحويل سوخت نيروگاه بوشهر مذاكره مي كنند و خبرها حاكي از آن است كه زمان راه اندازي اين نيروگاه يك سال ديگر به تعويق افتاده است .