بی پولی پایگاه جهانی لوت/ ریشه درخت کشیت در عمق کویر

خبرگزاری مهر -  گروه استان ها: کویر لوت سال جاری به عنوان نخستین اثر ثبت جهانی طبیعی کشور در حالی ثبت شد که سه استان کرمان، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی را در برمی گیرد و به دلیل قرار گرفتن ۷۰ درصد لوت در استان کرمان پایگاه ثبت جهانی لوت نیز در این استان مستقر شد.

هر چند این اثر با سر و صدای بسیاری ثبت و جشن این موفقیت ملی نیز با حضور مسولان میراث فرهنگی گرفته شد اما پس از گذشت ماهها از این جشن این اثر با بی پولی عجیبی مواجه است.

هر چند تلاش های زیادی برای ارتقاء این اثر ثبت جهانی صورت گرفته است اما عملا سازمان میراث فرهنگی هیچ حمایت مالی برای ارتقاء این اثر انجام نداده است و مسئولان میراث فرهنگی کرمان نیز که از گذشته تا کنون کمبود اعتبار یکی از مشکلاتشان بوده با وجود بضاعت اندک نتوانسته اند اقدام خاصی در این عرصه طبیعی انجام دهند.

متاسفانه از سوی استان های خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان نیز هیچ اقدامی صورت نگرفته است، با این وجود استاندار کرمان طی ماه های گذشته اقداماتی در خصوص جذب سرمایه گذار برای مرمت برخی از آثار تاریخی در این عرصه و توسعه بومگردی در برخی از روستاها انجام داده است.

با این وجود با توجه به پتانسیل فراوان این عرصه و زیبایی بی نظیر و پتانسیل توسعه گردشگری، کویر لوت هنوز به جایگاه حقیقی خود نرسیده است.

بهشتی در قلب کویر سوزان

گرمترین نقطه زمین، گودترین بخش فلات مرکزی ایران، آثار تمدن خبیص، شهر کوتوله ها، کلوت ها و گلدان های کویر و بلند ترین تپه های جهان بخش کوچکی از داشته های کویر لوت است و بسیاری از داشته های کویر بی نام و گمنام مانده اند که هر یک شگفتی را مقابل چشم گردشگران قرار می دهد.

یکی از این داشتها دره کشیفت در جنوبی ترین بخش کویر لوت است. این دره در یکی از کم ارتفاع ترین بخشهای کویر قرار گرفته است و در حالیکه تا کیلومتر ها در عرصه شمالی این دره هیچ گونه درخت سبزی قرار ندارد به ناگاه دره ای سرسبز و مملو از آب در لوت ظاهر می شود و برای کویر نوردان بیشتر به یک سراب می ماند.

آب از دیوارهای های این دره سرازیر است و سرخس ها و گیاهان بومی بر روی دیواره های آن رشد کرده اند، اما چند کیلومتر آن سوتر هیچ خبری از کوچکترین منبع آبی وجود ندارد.

دره کشیت به زندگی مردم محلی جان می دهد

در انتهی این دره دریاچه ای بزرگ از آب وجود دارد که آبشاری بر فراز آن رخ نمایی می کند. حاشیه دره مملو از نخلستان است و در نهایت رودخانه ای که سر از خاک برداشته است به دهستانی با نام همین دره ختم می شود و به زندگی مردم منطقه جان می دهد.

کشیت در عکس هوایی مانند درختی تنومند است که در عمق کویر ریشه دوانده است و منظره ای بی نظیر ساخته است

این منطقه در جنوب کرمان قرار داد و تا شهداد تنها ۴۰ کیلومتر فاصله دارد، نکته جالب توجه اینکه قلعه ای نیز با همین نام برفراز این دره ساخته شده است و نشان از وجود تمدنی کهن در همین منطقه دارد.

زیست بوم کهن کشیت یکی از زیباترین منظر طبیعی ایران را شکل داده است گفته می شود قلعه کشیت اقتباسی از ارگ بم است.

آبشارهای متعدد و پوشش گیاهی کشیت زمینه را برای ایجاد زیست گاهی برای حیوانات مختلف در قلب کویر مهیا کرده است و از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.

این دره سه کیلومتر طول دارد و ارتفاع دیواره های دره نیز به ۱۲ متر می رسد. دره در بین گردشگران به عنوان دره آبشارهای کویر نیز شهرت یافته است.

 در یاچه ای که در انتهی این دره قرار گرفته است ۶۰۰ مترمربع وسعت دارد که گفته می شود عمق آن هنوز مشخص نشده است این در حالی است که آب شیرین این دره که از دیوارها به عمق می ریزد به عنوان یکی از محدود منابع آب شیرین لوت محسوب می شود و از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

این تنها بخشی از داشته های کویر لوت به عنوان یک مجموعه آثار طبیعی است که متاسفانه فاقد هر گونه اعتباری برای توسعه خدمات گردشگری و حفاظت و نگهداری است.

مسئول پایگاه ثبت جهانی کویر لوت در گفتگو با مهر اظهارداشت: استان کرمان هم اکنون رکود دار آثار ثبت جهانی در کشور است و کویر لوت از این نظر مهم است که تنها اثر طبیعی ایران است که ثبت جهانی شده است که البته شامل وسعت بسیار زیادی است و صدها اثر طبیعی منحصر به فرد را شامل می شود.

محمد جهانشاهی در ادامه افزود: با توجه به اینکه این پایگاه در سال جاری ثبت شد در ردیف اعتبارات قرار نگرفته است و باید به کمبود و محدودیت اعتبارات نیز اشاره کرد.

وی گفت: مسلما برای حفاظت و نگهداری از این اثر بزرگ طبیعی نیاز به هماهنگی های بین استانی و تجهیزات گسترده زمینی و حتی هوایی داریم.

مسلما برای حفاظت و نگهداری از این اثر بزرگ طبیعی نیاز به هماهنگی های بین استانی و تجهیزات گسترده زمینی و حتی هوایی داریم

وی ادامه داد: اولویت ما در حال حاضر حراست از این عرصه به صورت بکر و عدم بروز خسارت های مداخله جویانه انسانی است و باید اجازه بدهیم چرخه طبیعت در این مناطق ادامه یابد.

وی ابراز امیدواری کرد که در سال ۹۶ تجهیزات، نیروی انسانی و امکانات و بودجه لازم در اختیار پایگاه ثبت جهانی لوت قرار گیرد.

جهانشاهی همچنین خواستار توانمندی سازی جوامع محلی و بومی حاضر در عرصه طبیعی لوت شد و افزود :باید از لوت برای خلق ثروت و توانمند شدن مردم محلی نهایت بهره را مطابق با استانداردهای موجود ببریم.

وی همچنین در خصوص سرمایه گذاری در این منطقه نیز گفت: سرمایه گذاری در منطقه هم قابل قبول است اما در تمام این روند ها باید حراست و حفاظت از منطقه در اولویت قرار داشته باشد.

وی در خصوص کشیت گفت: حقیقت این است که پای گردشگران به هر اکوسیستمی باز شده متاسفانه خسارت شدید دیده است و تصور می کنم در ابتدا باید فرهنگ گردشگری مسئولانه را ایجاد کرد بعد مکان هایی مانند کشیت را معرفی کرد.

معاون میراث فرهنگی کرمان ادامه داد: چنین مناطقی در استان کرمان و کویر لوت وجود دارد اما باید بکر و دست نخورده باقی بمانند.

محمد سلیمانی یکی از فعالان گردشگری کرمان نیز در گفتگو با مهر اظهارداشت: در کویر لوت می توان عرصه ای وسیع را دید که ارزشمندی ویژه ای در خصوص بکر بودن دارد و در بسیاری از مناطق لوت هنوز پای انسان باز نشده است جایی مانند کشیت نیز تا کنون بیشتر عرصه گردشگری محلی بوده است و یا گردشگری هدفمند توسط کوهنوردان و کویر نوردان صورت گرفته است اما به نظر می رسد رفته رفته سیستم گردشگری منطقه در حال تغییر به سمت گردشگری عمومی است.

تجربه ای که در کرانه های خزر و برخی تالاب ها و حتی در استان کرمان در دریاچه نمک سیرجان و دره دلفارد دیده ایم بسیار تاسف بار است و نباید در بهشتی مانند کشیت تکرار شود

وی هشدار داد که مسئولان باید از اکنون تلاش مضاعفی در راستای عدم صدمه گردشگران غیر بومی به منطقه انجام دهند و این اهمیت فوق العاده ای دارد.

سلیمانی گفت: تجربه ای که در کرانه های خزر و برخی تالاب ها و حتی در استان کرمان در دریاچه نمک سیرجان و دره دلفارد دیده ایم بسیار تاسف بار است و نباید در بهشتی مانند کشیت تکرار شود.

وی در خصوص تسهیلات به گردشگران نیز گفت: پیشنهاد می کنم هیچ سازه غیرسازگار با طبیعت منطقه در کشیت ایجاد نشود بلکه از توانمندی های بومی و سازه های مطابق با معماری محلی استفاده بهره گرفته شود.

تجربه بومگردی در شهداد بسیار موفق بوده است و باید به کشیت نیز گسترش یابد در واقع گردشگر هم با فرهنگ و جوامع محلی آشنا می شود و هم حساسیت جوامع محلی در خصوص حراست از منطقه را درک می کند.