تئوری ها و دستورات اسلامی، قابلیت برطرف نمودن معضلات را دارند

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از ستاد خبری همایش اقتصاد مقاومتی؛ پیوند فرهنگ، سیاست و اقتصاد، رویکرد بهره مندی از منویات اسلامی و دینی و نقاط مغفول در این پروسه و همچنین طرح و بررسی دیدگاه ها و نظریات مخالف این مقوله، مطلبی است که بسیار مورد کنکاش و پردازش متفکرین و محققین جامعه اسلامی ایران قرار گرفته، درباره چگونگی مواجهه با مناسبات اسلامی و طُرق اثر گزار این معانی در بستر اجتماعی و همچنین تحلیل نقطه نظرات مخالف این مختصات، گفتگویی با آیت الله روح الله قرهی، استاد حوزه و محقق و مدیر حوزه علمیه امام مهدی(عج)، انجام شده است که ماحصل آن را در ادامه می خوانید؛

*منتقدان تحول در علوم انسانی و استفاده از مبانی اسلامی در گزاره های علوم انسانی، معتقد هستند امکان استفاده از تمامی احکام اسلامی در تمامی سطوح علمی و آموزشی وجود ندارد و در پاره ای از موارد می بایست از شاخصه ها و مؤلفه های دیگر بهره جست؟ تحلیل شما در باب این نظریات چیست؟

در باب رویکرد و ورود مبانی و شاخصه های الهی و اسلامی در مؤلفه های علمی و پژوهشی و مسائل اجرایی می بایست بیان کرد که، دیدگاه اسلام در این مقولات، به دو نوع تئوری و عملی، تبیین و تشریح می شوند. در تمامی مکاتب و دیدگاه های موجود در تمامی دنیا، اعم از دیدگاه های لیبرالی و ماتریالیستی و یا کمونیستی، درباب ورود به مسائل اجرایی، اولین گام، ارائه دیدگاهها و نظریات بر مبنای مسائل تئوری است و تا مادامی که مسائل به طور تئوری تبیین نشوند، از ورود به مسائل و موارد عملی، اجتناب می نمایند. تا زمانی که تئوریسین ها و محققین، مطلب و نظری را مورد کنکاش و تحقیق قرار ندهند و آن را به صورت علمی تجزیه و تحلیل نکنند، هیچ دستور و یا برنامه ای برای بخش اجرایی و عملی وجود نخواهد داشت.

بنابراین اولین گام در راه تبیین مسائل علمی، ارائه تئوری است؛ البته مرحله بعد این است که این دست آوردهای علمی می بایست درمرحله اجرا نیز به محک آزمایش و تجربه سنجیده شوند و در صورت ظهور و بروز نقیصه و یا کاستی پیش بینی نشده ای، مجدد محققین و تئوریسین ها در جهت رفع کاستی و نقیصه آن دست آورد علمی، وارد عرصه شوند. یاد آوری این نکته در این جا لازم و ضروری است که اگر نظریات و تئوری ها، در مقام آزمون و آزمایش سنجیده نشوند و معایب و کاستی هایشان برطرف نشود، قطعاً به کاربردی بودن و اثربخش بودن آنها نیز نمی توان امیدوار بود.

در باب وجود تئوری ها و نظریات اصولی و کاربردی، در مقولات سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، در آیین و مسلک شریف اسلام، جای هیچ شک و شبه ای نیست. قطعاً اسلام به علت عالی و غایی بودن بینشش دارای تئوری های متقن و اصولی در موارد مختلف و گوناگون است، اما نکته مهم و اساسی در باب نظریات و دستورات اسلامی و چگونگی کاربردی کردن آنها، در مقام اجرا سازی و پیاده سازی این نظریات نهفته است. متأسفانه در جامعه اسلامی ایران و با توجه به تمامی مسائل موجود باید بیان کرد که علی رغم گفتنی ها و اشارات بسیار نتوانسته ایم که تئوری ها و نظریات کاربردی اسلام را، در مناسبات گوناگون پیاده سازی و اجرایی کنیم. در زمان جنگ تحمیلی و به علت مشقلات جنگ و وضعیت خاص آن دوره، عملاً قابلیت اجرای تئوری های اسلامی به طور صحیح و اصولی میسر نشد؛ هر چند که از نظر رفع گرفتاری ها و مصائب آن دوره، می توان گفت که وضعیت اداره کشور به خوبی پیش رفت ولی متأسفانه بعد ازاتمام جنگ تحمیلی و روی کار آمدن دولت های مختلف؛ اعم از دولت سازندگی وغیره، هنوزتا این برهه زمانی، ازارائه و اجرایی سازی تئوری های متقن اسلامی در موارد گوناگون، غافل بوده ایم. چگونه تا زمانی که تئوری ای در مقام اجرا عملیاتی نشده و به محک آزمایش و تجربه نیز سنجیده نشده ، می توان ادعا کرد که آن نظریه قابلیت استفاده را ندارد.

*تحلیل شما در مقوله به کار نگرفتن ادله و مستندات دینی در لایه های سیاسی و اجتماعی و حکومتی بر چه گزینه هایی استوار است؟ آیا نقطه تمایزی در این رویکردها، قابل رویت است؟

بنده با ضرس قاطع و با دلایل و براهین محکم اعلام می کنم که به هیچ عنوان تا به امروز تئوری های دینی؛ اعم ازمباحث اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و دیگر را مانند؛ تئوری های اقتصادی شهید صدر وغیره، در مقام اجرا، عملیاتی نشده است. چطور آقایان و منتقدان هنوز و تا زمانی که این تئوری ها عملیاتی نشده اند و کاستیها و کمبودهایشان مشخص نشده، مهر ابطال و بطلان بر آنها می زنند! درفرمایشی از امام خمینی(ره)، سفارش شده ایم که«نگذارید این انقلاب به دست نااهلان و نامحرمان بیفتد.»، به تعبیر بنده، نااهلان دراین سخن امام(ره)، همان دنیا طلبان و دنیا دوستان هستند و نامحرمان نیز، اشخاص نفوذ کرده و یا نفوذی ای هستند که در تارو پود نظام اسلامی رخنه کرده اند یا می خواهند رخنه کنند.

بعضی ها در شرایط موجود و با تمام سفارشات و تأکیدات مقام معظم رهبری(حفظه الله) نسبت به مقوله نفوذ و رخنه نامحرمان به ارکان نظام اسلامی، بی تفاوت هستند و ادعا می کنند که اصلاً مقوله ای به نام «نفوذ» وجود ندارد. با کمال تعجب و با توجه به مستندات دستگاه های اطلاعاتی و امنیتی مبنی بر شواهد و مدارک جریان نفوذ و رخنه جاسوسان و دست نشانده های بیگانگان در نقاط مختلف و هدف گیری فرهنگ و اساس دین و نهضت، پاره ای از این شبه روشنفکران، با کمال وقاحت و حتی در رسانه ملی، این قضیه را کتمان می کنند و ادعا می کنند که، گزارشات دستگاه های اطلاعاتی و امنیتی چیز خاصی نیست.

این افراد منفعت خواه و سود اندیش به علت مطامع وبهره هایی که از نقاط مختلف دریافت می کنند؛ عملاً نمی خواهند فرهنگ و اندیشه اسلامی در سطح جامعه ساری و جاری شود، چون قطعاً با این عمل، منافعشان از بین خواهند رفت. در این میان حتی کسانی دیده می شوند که هیچ اثری در انقلاب و پیروزی آن نداشتند و با شروع نهضت کشور را ترک کردند ولی با ترفندهایی دوباره بازگشتند و با سمتهای مختلف اعم از مشاور و یا وزیر و از ابتدای دولت سازندگی، در نظام رسوخ کردند و با توجه به صبغه قبلیشان، شروع کردند به القای این مطلب که احکام اسلامی و قرآنی، قابلیت پیاده سازی و اجراسازی در سطح جامعه را ندارند.

این دست پرورده های سیستم های لیبرالیستی و ماتریالیستی، هیچ علاقه ای به تعالیم الهی و اسلامی نداشته و ندارند و جای تعجب هم ندارد که با اجرای احکام و منویات اسلامی در لایه های مختلف آموزشی و اقتصادی و اجتماعی، مخالف باشند. بنده با قاطعیت اعلام می کنم که هیچ کدام از دولت های گذشته، نسبت به اجرای منویات و احکام اسلامی احساس مسئولیت نکردند و گرچه لساناً اعلام می کنند که ما خواهان جمهوری اسلامی هستیم، ولی عملاً در خلاف جهت منویات دین گام برداشته اند. این رویکرد ها با توجه به تمامی اوامر و دستوراتی هستند که چه در دوران امام(ره) و چه در دوران حاضر، توسط امام(ره) و رهبری معظم، مکرر گوشزد و تأکید شده است.

*لطفاً نمونه های عینی و ملموسی را در جهت تفهیم این مطلب، یعنی عدم استحکام، برای تحقق منویات و اندیشه های الهی و اسلامی در جامعه بیان کنید؟

نمونه عینی این خلاف جهت دستورات عمل کردن، همین بحثی است که سالها توسط رهبری معظم و در قالب «اقتصاد مقاومتی» مطرح است. ایشان مؤکداً این خواسته را اعلام کردند و ازتمامی قوا خواسته اند که در باب محقق کردن این مفهوم، یعنی بحث مقاوم کردن اقتصاد، گام برداشته شود، ولی متأسفانه علی رغم تمامی این تأکیدات، دست اندرکاران و مسئولین، در فکر رفع مشکلات و مصائب، آن هم از طریق کانال ها و مجراهای دیگر هستند. این مدعیان که ادعای ناکارآمدی منویات دین را دارند؛ چرا از اجرای کوچکترین دستور دینی سرباز می زنند و نمی گذارند که حداقل پاره ای از تئوری های الهی و اسلامی اجرا شود، تا در صورت اشکال و نقص، معضل و مشکلاتشان معلوم و مشهود شود. کسانی که دارای مدارج بالای علمی هستند؛ مانند دکترای اقتصاد، آن هم از دانشگاه های غربی، وقتی با دستورات و تئوری های اقتصادی اسلامی، مواجه می شوند معترف می گردند که این دستورات و تئوری ها، هم جنبه علمی دارند و هم قابلیت اجرا.

نکته مهم و اساسی در این مقوله اینجاست که تمامی این متفکرین، شرط لازم برای تحقق این تئوریها را، خواست و اهتمام دولتها برای اجراسازی این دستورات دینی می دانند و معتقد هستند که اگر دولتها و ارکان حاکمیتی، از منافع حزبی و گروهی خود دست بکشند و به فکر بهره مندی تمامی مختصات جامعه، از نظامها و برکات صحیح منویات اسلامی باشند، قطعاً تئوری ها و دستورات اسلامی، قابلیت اجراسازی و برطرف نمودن معضلات و مشکلات را دارند. در متون دینی ما مانند کتاب شریف «شذرات المعارف»، اثر آیت الله شاه آبادی، موقعیت صحیح دولت اسلامی وارد شده است و این کتاب تعریف دولت دینی را به خوبی ارائه کرده است و می توان با مراجعه به این متون گرانقدر، شاکله و چارچوب صحیح دولت اسلامی را استخراج کرد و مورد بهره برداری قرار داد.