"دختران انتظار"؛ تعيين ارزش انسان‌ها با پول و مسائل مادي

به گزارش خبرگزاري مهر، اين فيلم كه در سال 1378 ساخته شده و تهيه كنندگي و كارگرداني آن را رحمان رضايي برعهده داشته است، پنجمين ساخته سينمايي اين فيلمساز به شمار مي رود كه كار خود در عرصه توليد فيلم را از سال 1364 با عرضه فيلم سينمايي "مدار بسته" آغاز كرد. اين فيلم در زمان خود انعكاسي از شرايط نامساعد اقتصادي كارمندان دولت بود كه در پايان راهكار سفر به شهرستان ارايه شد و در دوره خود اثر اجتماعي خوبي به حساب مي آمد. به نظر مي رسد نگاه كلي كه بر اين فيلم حاكم بوده است به فيلم "دختران انتظار" هم به نوعي سرايت كرده است.

"دختران انتظار" اثري  واقعگرا و اجتماعي است كه شرايط دشوار يك دانشجو را بررسي مي كند. اما نگاه فيلم از توجه به شرايط دانشجويي فراتر مي رود و به كلاف سر در گم وام گرفتن براي دستيابي به شرايط مالي بهتر در ميان طبقه محروم و كم درآمد جامعه اشاره مي كند. نكته جالب توجهي كه در اين فيلم وجود دارد با آنكه نزديك به 8 سال از ساخت آن مي گذرد، شباهت مشكلات دريافت وام است كه پس از گذشت چندين سال در عمل تفاوت چنداني نكرده و همچنان اين مشكلات به قوت خود و كم و بيش به همان شكل باقي است.

اين مساله به فيلم ويژگي فراتر از زمان بودن را مي دهد و نگاه اجتماعي اثر را تقويت مي بخشد. به اين مفهوم كه فيلم وابسته به زمان مشخصي نيست و گذشته از اينكه انعكاس مناسبي از شرايط و وضعيت اجتماعي دوران خود ارايه مي كند، زبان حال امروز جامعه ما نيز محسوب مي شود. فيلم از نوعي نگاه جامعه شناختي نسبت به تقابل مسايل مالي و ارزشهاي اخلاقي و انساني برخوردار است و بي آنكه دچار شعار گوييهاي رايج شود و مسايل معنوي را به شكل مستقيم مطرح كند، در زير ساخت اثر از مسايل عميق انساني صحبت مي كند كه به آساني در جامعه مادي گرا به فراموشي سپرده مي شود و احساسات پاك بشري به خاطر مشكلات مالي لگد مال مي گردد.

داستان اين فيلم كه به وسيله محمد هادي كريمي به نگارش درآمده است، درباره جواني به نام سعيد است كه در سال آخر رشته پزشكي تحصيل مي كند. او به خاطر مشكلات مالي خود مجبور به گرفتن 2000 دلار وام از دلالي به نام سام مي شود. اما هنگام باز پس دادن وام خود متوجه مي شود قيمت دلار دو برابر شده است و او بايد اين مبلغ را پرداخت كند. تلاشهاي او براي به دست آوردن پول بي نتيجه مي ماند و تن به ازدواج مصلحتي براي گرفتن وام با دختر بيماري به نام روشنك مي دهد. اما وام جور نمي شود و مشكلات روشنك بر گرفتاريهاي سعيد اضافه مي شود. سام به خاطر بدهي حكم بازداشت سعيد را مي گيرد. اما دختر سام به شرط قبول ازدواج او را نجات مي دهد. روشنك از اين مساله دلشكسته مي شود و در مدت كوتاهي بر اثر بيماري قلبي جان مي دهد.

با آنكه داستان از نظر تماتيك اثري درخور توجه به شمار مي رود و روند كلي فيلمنامه به خاطر پيچ و خمهايي كه در بخشهاي مختلف اثر به وجود مي آيد اثر را جذاب مي كند، اما شاخ و برگ اضافي كه براي پر رنگ تر كردن مضمون اصلي به اثر اضافه مي شود در برخي صحنه ها فيلم را از ريتم مي اندازد و آن را با مشكل مواجه مي كند. صحنه مربوط به درگيري سعيد و نامزد قبلي روشنك، صحنه دستور دادن شراره به كارمندان شركت، سكانس مراجعه طلبكاران به در خانه روشنك و فرار او به خانه همسايه و درگيريهاي لفظي سعيد و دوستش كه قصد كمك به او را دارد جزو بخشهايي از فيلم است كه براي روشن تر شدن جنبه هاي مختلف شخصيتهاي داستان ارايه مي شود، اما به اندازه اي اين صحنه ها بد ارايه شده اند كه ريتم فيلم را تحت تاثير قرار مي دهد.

كارگردان در اين فيلم برخلاف "مدار بسته" هيچ راه حلي براي خروج از مشكلات پيش روي شخصيت اصلي داستان ارايه نمي كند. او در گردابي كه برايش فراهم شده است همچنان دست و پا مي زند و هيچ راه رهايي براي او نمي توان تصور كرد. اين مساله تا حدودي اثر را دچار سياه نمايي مي كند. هر چند واقعيتهايي كه در اثر مطرح مي شود، به هيچ وجه قابل انكار نيست. آدمهايي كه نان را به نرخ روز مي خورند و ميزان ارزش وجودي آنها را قيمت دلار تعيين مي كند، در جامعه ما كم نيستند. اما وقتي در پايان فيلم عشق زير پاي مسايل مادي له مي شود هيچ كور سوي اميدي براي مخاطب باقي نمي ماند تا به آينده اي روشن فكر كند.

در اين فيلم پارسا پيروزفر، نيكي كريمي، شراره رخام، اميد متقي، كامبيز ديرباز، ايمان خردمند، فخر الدين صديق شريف و هوشنگ قوانلو نقشهاي اصلي را بازي مي كنند. در اين فيلم همه بازيگران بسيار روان و بدون هيچ پيچيدگي ايفاي نقش كرده اند و همين مساله موجب شده است بازيهاي آنها چندان ديده نشود. هر چند ايفاي نقش به گونه اي كه نمي توان بازيگر را از شخصيت داستان جدا كرد از ويژگي هاي مثبت بازيگرداني محسوب مي شود. اما در اين اثر كامبير ديرباز كه نخستين تجربه هاي تصويري خود را پشت سر مي گذارد، پيدايش بازيگري خلاق و توانا را نويد مي دهد كه با وجود برخورداري از نقشي كوتاه، تاثير لازم را بر ذهن مخاطب مي گذارد.

فيلم سينمايي "دختران انتظار" كه در پخش تلويزيون با مشكل جدي كيفيت پايين صدا مواجه بود، شنبه ساعت 30/22 از شبكه پنج سيما پخش شد.