تاثیر زبان فارسی بر زبان قرقیزی/ بررسی تطبیقی ۵۰۰ وام‌واژه

الف

معنای واژه­ها در زبان قرقیزی

آوانگاری

معادل قرقیزی

کلمات فارسی

صوت، بانگ

[аbaz] 

Абаз

آواز

۱.        

آغاز مقابل پایان، نخست،  نخستین و یکم مقابل آخر. جمع : اوایل، اولین

[abal]

Абал

اول

۲.        

جمع حال. ۱ - حال ها، وضع ها.   سرگذشت. معنی‌ها که به قلب سالک بدون اختیار، تعمد، جلب و اکتساب وارد می‌شود از قبیل طرب، حزن، بسط یا قبض و شوق و انزعاج و امثال آنها. یا احوالت چطور است؟

[abal

[aqybal]

Абал

Акыбал

احوال

۳.        

جمع ابد جاوید بودن‌ها عامر مزروع آبادان مثال: جلال آباد – یکی از شهرهای قرقیزستان، فتح آباد یزدان آباد دهی است از دهستان حومه بخش زرند شهرستان کرمان

[abad]

Абад

آباد

۴.        

دورة آخر. قسمت واپسین از دوران روزگار که به قیامت متصل گردد.

[akyrzamn]

Акырзаман

آخر زمان

۵.        

مرگ، فوت، جمع اجل

[adjal] 

Ажал

اجل

۶.        

عرق روی، آب رخ، آب روی، اعتبار، قدر، جاه، شرف، عرض، ناموس، آبروی کسی را ریختن. ویرا مفتضح کردن او را رسوا نمودن.

[abroi]

Аброй

آبرو

۷.        

جسمی دارای روشنایی و گرما که از سوختن چوب و زغال و مانند آن پدید آید.

[atesh]

Аташ

آتش

۸.        

 کرایه منفعت مالی که مستاجر به موجر بپردازد.

[idjara]

Ижара

اجاره

۹.        

دیگدان دیگ پایه آتشدان، گاز نوعی اجاق که سوخت آن گاز متان است. برقی نوعی اجاق که با نیروی برق گرما تولید می‌کند و مثل اجاق گاز برای پختن غذا و جز آن به کار می‌آید.

[ochoq] 

Очок

اجاق

۱۰.    

امکان امری با  عدم یقین به وقوع آن.

[yktymal]

Ыктымал 

احتمال

۱۱.    

نیازمند شدن، حاجت مند شدن،  نیاز، حاجت .

[yktyadj]

Ыктыяж

احتیاج

۱۲.    

ملاحظه کاری،   محتاط.

[etyat]

Этият

احتیاط

۱۳.    

آزادی عمل، قدرت برانجام کاری با اراده.

[yqtyar]

Ыктыяр

اختیار

۱۴.    

جایگاهی که برای علف و کاه و جو خوردن چهار پایان سازند معلف طویله اصطبل.

[akyr]  

Акыр 

آخور

۱۵.    

دوستی پاک و بی ریا داشتن، خلوص نیت داشتن .

[yqlas ]

Ыклыс 

اخلاص

۱۶.    

اخلاق

[ahlaq]  

Ахлак 

اخلاق

۱۷.    

گاری

[araba]

Араба 

ارابه

۱۸.    

چیزی‌که ‌به‌ قیمتش بیرزد، آنچه‌که ‌قیمتش ‌از نرخ روزآن کمتر باشد، کم‌بها،  ضدگران

[arzan]  

Арзан 

ارزان

۱۹.    

خواهش، کام، مراد. چشمداشت، امید، توقع، انتظار. شوق، اشتیاق

[arzuu]

Арзуу 

آرزو

۲۰.    

حسرت، اندوه .

[arman]  

Арман 

آرمان

۲۱.    

یک قسم‌پارچه‌نخی‌برنگ خاکستری.

[өrmөk] 

өрмөк 

ارمک

۲۲.    

آنکه بند کسی نباشد، حر، مقابل بنده.

[azat]

Азад 

آزاد

۲۳.    

مار بزرگ، اژدر

[ajydaar] 

Ажыдаар

اژدر

۲۴.    

امری که سخت و دشوار نباشد، سهل.

[asan]

Асан

آسان

۲۵.    

جمع سبب، وسائل، لوازم، آلات، علل، سببها، مایه‌ها، سازو برگها، آنچه‌که ‌درخانه‌یاجای‌دیگر بکارآید و بوسیله

 آن‌کاری‌صورت‌گیرد.

[aspap]

Аспап

اسباب

۲۶.    

معلم، کسی که تعلیم و تربیت می‌دهد.

[ustad]

Устат

استاد

۲۷.    

مادة سختی است که در ساختمان بدن مهره داران به کار رفته است و محل اتکای عضلات و مخاط ها ودیگر قسمت‌های نرم بدن است

[ustakan] 

Устакан

استخوان

۲۸.    

نام، کلمه‌ای که بوسیله آن چیزی یا کسی را می‌خوانند

[ysm]

Ысым

اسم

۲۹.    

قسمتی از فضا که مانند سرپوش بالای سر ما قرار دارد .

[asman]

Асман 

آسمان

۳۰.    

سطح صیقلی از شیشه صاف یا فلز که تصویر اشیا را منعکس سازد، مر آت.

[aina] 

Айна

آئینه

۳۱.    

غذای برنجی

[ash]

Аш

آش

۳۲.    

با حرکت دست و چشم و ابرو مطلبی را القا کردن.

[ishara]

Ишара

اشاره

۳۳.    

آنجا که طعام پزند، مطبخ آشخانه یا لوازم آشپزخانه. آنچه که در مطبخ بکار رود از ظروف و غیره .

[ashpozkana

Ашрозкана

آشپزخانه

۳۴.    

شرط را می‌رساند.

[eger]

Эгер

اگر

۳۵.    

آدمی، مردم، بشر.

[insan]

Инсан

انسان

۳۶.    

ابزاری است برای درودگری از آهن که بشکل تیغ. بلند و باریک و آهن و جز آن بکار دندانه دار و تیز است و در بریدن چوب بکار میرود .

[araa]

Араа 

اره

۳۷.    

قصه، حکایت، داستان، سرگذشت، افسانه.

[apsana] 

Апсана 

افسانه

۳۸.    

آفتاب

[aptap]

Аптап

آفتاب

۳۹.    

ولی،  ولیکن.

[amma]

Амма

اما

۴۰.    

ب

۴۱.    

۱. باران، قطره­های آبی که از ابر بر زمین فرو ریزد، مطر .دهی از لار.   ۲.  باد شدید.

[baran]

Бороон

باران

۴۲.    

محل خرید و فروش کالا و خوراک. کوچ. محل سر پوشیده که از دو سوی دارای دکانها باشد بازارگاه.

[bazar]

Базар

بازار

۴۳.    

محوطه‌ای معمولا محصور که در آن انواع درخت‌ها و گل‌ها کاشته باشند، حدیقه.

[baq]

Бак

باغ

۴۴.    

دراز، مقابل کوتاه.

[baland]

Балант

بلند

۴۵.    

هم وزن، هم سنگ

[barabar]

Барабар

برابر

۴۶.    

۱.داد، دهش. ۲ –انعام، هدیه.

[barkech]

Баркеч

بخشش

۴۷.    

کاغذی بشکل مربع باندازه‌های مختلف که بروی آن کمانی از نی چسبانند و بکمک دنباله‌ای بوسیله نخ هنگام جریان هوا کودکان برای بازی و سرگرمی بهوا پرواز دهند. .

[badpirtk]

Бадпирек

بادبادک

۴۸.    

کودک، طفل، فر زند.

[bacha]

Бача

بچه

۴۹.    

ساختمان کامل یک فرد زنده، مجموعه اعضا

[beden]

Беден

بدن

۵۰.    

جایی خوش آب وهوا و سرسبز و خرم و سرشار از خوبی‌ها و لذت‌ها که پاداش پس از مرگ است.

[beyish]

Бейиш

بهشت

۵۱.    

اهل بهشت، آنکه ساکن بهشت شود.

[beyishi]

Бейиши

بهشتی

۵۲.    

مریض، علیل، ناخوش، در دمند

[beimar]

 Беймар

بیمار

۵۳.    

مخلوق خداوند

[pende]

Бенде

بنده

۵۴.    

نموکردن و افزودن شدن و افزایش، سعادت، برکت

[bereket]

Берекет

برکت

۵۵.    

افزونتر زیادتر

[beter] 

Бетер

بیشتر

۵۶.    

پ

۵۷.    

ظهور، بروز

[paida]

Пайда

پیدا

۵۸.    

هر جانوری که می پرد، مرغ، طیر، طایر

[paranda]

Паранда

پرنده

۵۹.    

پارچه ای که بر پنجره بیاویزند.

[parda]

Парда

پرده

۶۰.    

گیاهی که از غوزه آن ریسمان و پارچه کنند. قطن

[pahta]

Пахта

پنبه

۶۱.    

دانه‌ای با پوست سخت که مغز آن سبزرنگ، لذید، مقوی و روغن دار است .

[miste]

Мисте

پسته

۶۲.    

مؤنث جن، که به صورت زنی زیبا تصور می‌شود.

[peri]

Пери

پری

۶۳.    

آن چه که معیار ارزش مادی است و به عنوان وسیلة مبادله مورد استفاده قرار می‌گیرد.

[pul]

Пул

پول

۶۴.    

برنج‌پخته‌ و صافی‌کرده‌ مخلوط با گوشت‌یاسبزی. ‌

[palo]

Пало

پلو

۶۵.    

ت

۶۶.    

کلاه جواهرنشان که پادشاهان بر سر گذارند.

[taadjy]

Таажы

تاج

۶۷.    

ظرف فلزی پهن که برای پختن گوشت، ماهی، کوکو و غیره به کار می‌رود.

[taba

Таба

تابه

۶۸.    

تخت سلطنت، جای زخم، آثار زخم، لک.

[taq]

Так

تخت

۶۹.    

چوب پهن و مسطح.

[takta]

Такта

تخته

۷۰.    

دانه و بذر هر چیز، تخم درخت و غله،   تخم مرغ.

[tuqum]

Тукум

تخم

۷۱.    

کم عرضی، کم پهنایی، مقابل گشادی فراخی .

[dangi]

Данги

تنگی

۷۲.    

گوی لاستیکی انباشته از باد که بجه‌ها با آن بازی می‌کنند.

[top]

Топ

توپ

۷۳.    

میوه‌ای است معروف، سفید آن قائم مقام انجیر است و سیاه آن راتوت شامی گویند.  

[tyt]

Тыт

توت

۷۴.    

ج

۷۵.    

جای، محل، مقام، هرگوشه‌یانقطه‌که‌کسی‌در آن‌باشد.

[djai] 

Жай

جا

۷۶.    

روح انسانی

[djan] 

Жан

جان

۷۷.    

جاندار، ذیروح، موجود زنده‌که ‌قادر به حرکت ‌ارادی باشد. بیشتر درباره ‌حیوان ‌اطلاق‌ می‌شود.

[djanybar] 

Жаныбар

جانور

۷۸.    

شور، غوغا، داد و فریاد.

[djandjal]

Жаңжал

جنجال

۷۹.    

زمین وسیعی که از درخت‌های انبوه و بسیار پوشیده باشد.

[djangel] 

Жангел

جنگل

۸۰.    

پاسخ، مقابل سوال، پرسش

[djoop] 

Жооп

جواب

۸۱.    

گرسنگی

[djut] 

Жут

جوع

۸۲.    

عالم، دنیا

[djaan]

Жаан

جهان

۸۳.    

گیرندة جهان

[djaangir] 

Жаангир

جهانگیر

۸۴.    

 زخم، جراحت

[jarakat]

Жаракат

جراحت

۸۵.    

 گروه، گروهی از مردم.

[jama:]

Жамаат

جماعت

۸۶.    

خوب صورت، خوشگل.

[jamal]

Жамал

جمال

۸۷.    

نوزاد پرندگان. نوزاد مرغ خانگی 

[jojo]

Жөжө

جوجه

۸۸.    

چ

۸۹.    

چای

[chai] 

Чай

چای

۹۰.    

پوست گاو یا شتر گوسفند و غیره ... دباغی شده

[charym] 

Чарым

چرم

۹۱.    

از درختان بی میوه، دارای برگ‌های پهن و پنجه‌ای. یکی از درختان زیبا و پر دوام با تنه‌ای بسیار قطور.

[chynar] 

Чынар

چنار

۹۲.    

شام. شام چراغ

[chyrak]

Чырак

چراغ

۹۳.    

علاج،  درمان، تدبیر،  مکر.

[chara] 

Чара

چاره

۹۴.    

سر قلیان گلی که تنباکو در آن گذاشته آتش بر آن نهند حقه، سیگار.

[chylym]

Чылым

چلم

۹۵.    

قسمت‌های‌سفت ‌و سخت‌ درخت

[chybyk]

Чыбык

چوب

۹۶.    

پارچه ‌نخی‌نازک‌گلدار در رنگ‌های ‌مختلف

[chyt]

Чыт

چیت

۹۷.    

ح

۹۸.    

آبرو  و  ارجمندی، ذمه، مهابت، آبرو، ارجمندی.

[urmat]

Урмат

حرمت

۹۹.    

شمردن،  شماره‌کردن،  شماره،  اندوه

[esep]

Эсеп

حساب

۱۰۰.                        

راستیها، درستی‌ها

[uquq]

Укук

حقوق

۱۰۱.                        

نقل کردن مطلب یا داستانی

[ikaya]

Икая

حکایت

۱۰۲.                        

خوراکی که بوسیله آرد و روغن و شکر (یا قند و عسل) و مواد دیگر تهیه کنند.

[halba]

Халба

حلوا

۱۰۳.                        

فرمانروایی، دولت

[okmot]

Өкмөт

حکومت

۱۰۴.                        

حروس

[korooz]

Корооз

خروس

۱۰۵.                        

خ

۱۰۶.                        

مایعی سرخرنگ که در همه رگ‌های بدن جانوران جریان دارد و تغذیه بدن از آن تامین می‌شود و باستثنای بشره مو و ناخن همه سلول‌های بدن را فرا می‌گیرد و آن قسمت اصلی محیط داخلی بدنست .

[qan]

Кан

خون

۱۰۷.                        

دشمن، پیکار جوی، منازع

[qas]

Кас

خصم

۱۰۸.                        

آفرینندة جهان

[kudai]

Кудай

خدا

۱۰۹.                        

درختی است از تیرة گرمسیری دارای میوه‌ای گوشت دار با هستة سخت و پوست نازک، بسیار شیرین و خوش طعم .

[kurma]

Курма

خرما

۱۱۰.                        

گروهی، عده‌ای، عده‌ بسیار، زیاد و فراوان.

[qyila]

Кыйла

خیلی

۱۱۱.                        

راه ‌گشاد و هموار در شهر که ‌مردم‌ و وسائل ‌نقلیه ‌بروند.

[qyiaban]

Кыябан

خیابان

۱۱۲.                        

د

۱۱۳.                        

یک عدد از هر چیز (واحد شمارش).

[dana]

Дана

دانه

۱۱۴.                        

دانا، عالم، دارای‌علم‌ و دانش، دانشمند.

[daanyshman]

Даанышман

دانشمند

۱۱۵.                        

گرم

[daq]

Дак

داغ

۱۱۶.                        

حبه. گندم

[dan]

Дан

دانه

۱۱۷.                        

هسته. هستۀ زردالو. انگور بی دانه

[danek]

Данек

دانه

۱۱۸.                        

همیشه

[dayma]

Дайыма

دایما

۱۱۹.                        

چندین بار تکرار یک چیزی

[dembedem]       

Дембедем

دم بدم

۱۲۰.                        

فقیر، تهیدست. ۲ - صوفی، قلندر.

[derbish]

Дербиш

درویش

۱۲۱.                        

عایدی، دخل مقابل خرج،  هزینه : مبلغ زیادی در آمد دارد

[daremet] 

Даремет

در آمد

۱۲۲.                        

جنبیدن، تکان‌خوردن، لرزکردن، جنبش، لرزکننده

[darjan]

Даржан

لرزیدن

۱۲۳.                        

درد، ناخوشی، بیماری.

[dart]

Дарт

درد

۱۲۴.                        

دارو. آنچه جهت معالجه بیمار برای خوردن نوشیدن یا مالیدن تجویز کند.

[dary]

Дары

دارو

۱۲۵.                        

آب زیادی که محوطه وسیعی را فرا گرفته و به اقیانوس راه دارد، بحر

[darya]

Дарыя

دریا

۱۲۶.                        

تکه‌پارچه‌که‌ با آن‌دست ‌و دهان ‌و بینی ‌را پاک ‌کنند.

[dasmal] 

Дасмал

دستمال

۱۲۷.                        

نفس، هوایی که با نفس کشیدن به داخل ریه فرستاده می‌شود.

[dem]

Дем

دم

۱۲۸.                        

قلب،  نیت، آدم خوش قلب.

[dil]

Дил

دل

۱۲۹.                        

یار،   همدم، رفیق‌مهربان،  ضددشمن،  دوست‌دارنده.

[dos]

Дос

دوست

۱۳۰.                        

صحیح، سالم، بی‌عیب، تمام، کامل، امین ‌و استوار

[durus]

Дурус

درست

۱۳۱.                        

آنکه بد خواه دیگریست عدو خصم مخالف مقابل دوست حب

[dushman]

Душман

دشمن

۱۳۲.                        

صاحب‌ده، رئیس‌ده، کشاورز.

[dyikan]

Дыйкан

دهقان

۱۳۳.                        

جداری از سنگ، چوب، آجر و غیره که اطراف خانه، زمین و باغ و غیره به جهت محصور کردن و حفاظت آن بنا می‌کنند.

[dubal]

Дубал

دیوار

۱۳۴.                        

ر

۱۳۵.                        

شادمانی یافتن، آرامش

[rakat]  [yrakat]

Рахат

Ырахат

راحت

۱۳۶.                        

خوشدل و شادمان. خرسند، راضی.

[yraazy]

Ыраазы

راضی

۱۳۷.                        

درست،  سخن ‌درست ‌و برحق.

[yras]

Ырас

راست

۱۳۸.                        

ز

۱۳۹.                        

۱.      داروی‌کشنده

[zaar]

Заар

زهر

۱۴۰.                        

س

۱۴۱.                        

سالار، فرمانده‌سپاه، رئیس‌بزرگ، دسته، گروه

[sardar]

Сардар

سردار

۱۴۲.                        

محیط تاریکی که در اثر قرار گرفتن جسم تیره در برابر نور ایجاد می‌شود.

[saia]

Сая

سایه

۱۴۳.                        

خاموش، بی‌صدا، آرام، کسی‌که ‌حرف ‌نزند

[sekin]

Секин

ساکت

۱۴۴.                        

آب ‌فراوان‌ که ‌در اثر باران‌های ‌زیاد و شدید یا خراب  شدن ‌سد روی ‌زمین‌ جاری‌ شده باشد.

[sel]

Сел

سیل

۱۴۵.                        

معروف است و آن چیزی است که در چشم کشند.  

[surma]

Сурма

سرمه

۱۴۶.                        

مایعی است با بوی بسیار زننده و طعم بسیار ترش که از اکسید شدن شراب‌ها و نوشابه‌های الکلی دیگر که غلضت الکلی آنها زیاد نیست به دست می‌آید

[serke]

Сирке

سرکه

۱۴۷.                        

بسیار ترشروی، اخمو.

[suz]

Суз

عبوس

۱۴۸.                        

گردش کردن، گشتن. جهان گردی.

[sayakat]

Саякат

سیاحت

۱۴۹.                        

ش

۱۵۰.                        

خشنود، خوشحال، خوشوقت، بی‌غم، خوش‌وخرم.

[shat]

Шат

شاد

۱۵۱.                        

به معنی چوپان.

[chaban]

Чабан

شبان

۱۵۲.                        

پارچه‌ نازک‌ سفید که‌ در تابستان ‌هنگام‌ خواب ‌اندازند

[sheishep]

Шейшеп

شمد

۱۵۳.                        

حیونی از راستة گربه سانان که بسیار نیرومند و چابک است

[sher]

Шер

شیر

۱۵۴.                        

خجل، شرمنده، شرمنده‌شدن، خجلت، شرمساری.

[shermende]

Шерменде

شرمنده

۱۵۵.                        

آبی که از میوه گیرند، افشره، عصاره

[shire]

Шире

شیره

۱۵۶.                        

هر چیز که طعم قند و شکر و نبات داشته باشد.

[shirin]

Ширин

شیرین

۱۵۷.                        

جسمی است شفاف و شکننده و بی شکل که از ذوب کردن سیلیکات به دست می‌آید.

[shishe]

Шише

شیشه

۱۵۸.                        

آبادیی که جمعیت زیاد، خانه‌ها، مغازه‌ها و خیابان‌های بزرگ و وسیع داشته باشد.

[shaar]

Шаар

شهر

۱۵۹.                        

نمکین، پرنمک، هر چیزی‌ که ‌طعم‌ نمک ‌داشته ‌باشد.

[shor]

Шор

شور

۱۶۰.                        

شاد، خوشحال، زنده‌دل، بذله‌گو.

[shok]

Шок

شوخ

۱۶۱.                        

سلاحی آهنین و فولادین که دارای تیغه‌ای بلند و منحنی و برنده است .

[shamshir]

Шамшир

شمشیر

۱۶۲.                        

نوعی لباس که معمولاً مردان پوشند و از کمر تا مچ پا را می‌پوشاند، تنبان.

[shtan]

Штан

شلوار

۱۶۳.                        

کسی که دست یا پایش ناقص باشد. فلج، شل.

[shap]

Шал

شل

۱۶۴.                        

عصارة شیرینی که از چغندر قند یا نیشکر گیرند.

[sheker]

Шекер

شکر

۱۶۵.                        

نوشابه یا چای که قند و شکر زیاد دارد.

[shekerduu]

Шекердуу

شکری

۱۶۶.                        

سپاسگزاری کردن. خدا را شکرکردن

[shugur]

Шүгүр

شکر

۱۶۷.                        

دیو، اهریمن

[shoq] [shaitan]

Шок,

Шайтан

شیطان

۱۶۸.                        

چراغ برای ‌روشن‌کردن ‌و روشنایی‌ دادن ‌از قبیل‌پیه‌سوز

[shamchyrak]

Шамчырак

شب چراغ

۱۶۹.                        

با قند شکر یا عسل پخته و قوام آورده باشند و آن انواع بسیار دارد

[sherbet]

Шербет

شربت

۱۷۰.                        

میوه‌ای ‌از نوع‌ هلو اما کوچکتر، پر آب ‌و شیرین.

[shabdaly]

Шабдалы

شفتالو

۱۷۱.                        

گمان‌بردن، گمان، خلاف‌یقین.

[shek]

Шек

شک

۱۷۲.                        

ص

۱۷۳.                        

نقش، عکس

[surot]

Сүрөт

صورت

۱۷۴.                        

ع

۱۷۵.                        

آنکه به عدالت رفتار کند، دادگر، داد دهنده.

[adil]

Адил

عادل

۱۷۶.                        

عیب، ننگ، رسوایی.

[ar]

Ар

عار

۱۷۷.                        

شریف، گرامی، گرانمایه، ارجمند، بزرگوار.

[aziz]

Азиз

عزیز

۱۷۸.                        

دوست ‌داشتن ‌بحدافراط، شیفتگی، دلدادگی، دلبستگی‌ و دوستی‌مفرط

[ashyq]

Ашык

عشق

۱۷۹.                        

بزرگی،  بزرگ‌منشی،  بزرگواری، کبرونخوت

[azamat]

Азамат

عظمت

۱۸۰.                        

بزرگ، کلان

[azim]

Азим

عظیم

۱۸۱.                        

غ

۱۸۲.                        

مرغی است شبیه مرغابی امابزرگ تر از آن با گردنی دراز و وزنی حدود ۱۲ کیلوگرم که مانند مرغابی و اردک غذایش را در آب جستجو می‌کند.

[qaz]

Каз

غاز

۱۸۳.                        

پنهان

[kaiyp]

Кайып

غایب

۱۸۴.                        

ف

۱۸۵.                        

بچة نوزاد، پسر یا دختر.

[perzent]

Перзент

فرزند

۱۸۶.                        

پستانداری است عظیم الجثه و علف خوار با بینی درازی موسوم به خرطوم و دو دندان نیش به نام عاج که بسیار گران بهاست

[pil]

Пил

فیل

۱۸۷.                        

ق

۱۸۸.                        

توانا، احترام

[qadyr]

Кадыр

قادر

۱۸۹.                        

ابزاری ساخته شده از چوب، استیل، نقره و... با نوکی تقریباً بیضی شکل و گود و دسته ای نسبتاً بلند برای خوردن غذا.

[kashyk]

Кашык

قاشق

۱۹۰.                        

میوه خشک که هسته آن رادر آورده بخشکانند.

[qaq]

Как

قاق

۱۹۱.                        

کشتی کوچک که با پارو رانند یا با موتور حرکت کند کرجی، بلم، لتکه.

[qayiq]

Кайык

قایق

۱۹۲.                        

پذیرفتن

[qabyl]

Кабыл

قبول

۱۹۳.                        

رنگ سرخ

[qyrmyz]

Кырмыз

قرمز

۱۹۴.                        

سرخ رنگ

[qyzyl]

Кызыл

قزل

۱۹۵.                        

آلتی‌که ‌با آن‌ کاغذ و پارچه‌ یا چیز دیگر بریده ‌شود.

[qayichi]

Кайчы

قیچی

۱۹۶.                        

ک

۱۹۷.                        

گروهی‌ مسافر را می‌گفتندکه‌ سوار بر اسب ‌و استر با هم ‌مسافرت ‌می‌کردند

[karavan]

Караван

کاروان

۱۹۸.                        

ظرفی چوبین، سفالین یا چینی گود که در آن چیزی خورند یا نوشند.

[kese]

Кесе

کاسه

۱۹۹.                        

ورقه نازک که بر آن چیز می نویسند یا چاپ می‌کنند

[qagaz]

Кагаз

کاغذ

۲۰۰.                        

پرنده ایست با پرواز عالی و با استقامت که از سار بزرگتر ولی از کبک کوچکتر است.

[kepter]

Кептер

کبوتر

۲۰۱.                        

گالش

[kepich]

Кепич

کفس

۲۰۲.                        

ابزاری که با آن قفل را باز و بسته کنند.

[kelid]

Келид

کلید

۲۰۳.                        

اندک. کمتر

[kem]

Кем

کم

۲۰۴.                        

خیابان

[kocho]

Көчө

کوچه

۲۰۵.                        

گیاهی است یکساله با ساقه‌های بلند خزنده و برگ‌های پهن و گل - های زرد، پختة آن خورده می‌شود.

[kedu] 

Кеду

کدو

۲۰۶.                        

گ

۲۰۷.                        

گدا، سایل، بسیار فقیر

[kedei]

Кедей

گدا

۲۰۸.                        

گیاهان زیبا

[gul]

Гүл

گل

۲۰۹.                        

اندیشه‌ای که از روی یقین نباشد، شک.

[gumon]

Гүмөн

گمان

۲۱۰.                        

خزینه ‌سیم ‌وزر، پول‌های ‌طلا و نقره ‌یا جواهر که‌ در جائی‌پنهان‌کرده ‌باشند

[kench]

Кенч

گنج

۲۱۱.                        

سخن، حرف، گفتگوی دوستانه.

[kep]

Кеп

گپ

۲۱۲.                        

نوعی فرش که از پشم می بافند.

[kilem]

Килем

گلیم

۲۱۳.                        

م

۲۱۴.                        

جانوری‌است ‌از راسته ‌خزندگان، بدنش‌نرم‌ و استوان‌های، دارای ‌ستون‌فقرات دراز.

[maar]

Маар

مار

۲۱۵.                        

کسی که به خانة کسی دیگر برود و پذیرایی شود. آن که از سوی دیگری دعوت می‌شود و مورد پذیرایی قرار می‌گیرد.

[meiman]

Мейман

مهمان

۲۱۶.                        

آلتی از جنس فلز یا لاستیک که روی آن اسم شخص یا بنگاهی را نقش می‌کنند و از آن به جای امضاء در پای نامه‌ها و قراردادها استفاده می‌کنند.

[moor]

Мөөр

مهر

۲۱۷.                        

میله ‌کوتاه ‌فلزی و نوک تیز که ‌در چیزی ‌بکوبند و با آن‌ دو تکه ‌تخته ‌یا چیز دیگر را بهم ‌بچسبانند

[myq]

Мык

میخ

۲۱۸.                        

بوزینه

[maiymyl]

Маймыл

میمون

۲۱۹.                        

انگورخشکیده، انگورسیاه‌خشک شده.

[meyiz]

Мейиз

مویز

۲۲۰.                        

مرغ خانگی‌که ‌برای‌ استفاده ‌از تخم ‌و جوجه‌ یا گوشت و پر.

[mekiyan]

Мекиян

ماکیان

۲۲۱.                        

محصولی که پس از عمل لقاح در گل‌ها براثر رشد مادگی بوجود میاید. میوه – سیب، انگور، شفتالو و غیره.

[momo]

Мөмө

میوه

۲۲۲.                        

پنجة دست که آن را جمع و گره کرده باشند.

[mushtum]

Муштум

مشت

۲۲۳.                        

اول شخص مفرد.

[men]

Мен

من

۲۲۴.                        

امکان یابنده، میسر، شاید. احتمال.

[mumkun]

Мүмкүн

ممکن

۲۲۵.                        

ن

۲۲۶.                        

کسی‌که ‌نان‌ می‌پزد و می‌فروشد.

[nanvai]

Нанвай

نانوا

۲۲۷.                        

صدای ناشی از درد یا ناراحتی.

[naaly]

Наалы

ناله

۲۲۸.                        

خوی یا طبع نازک.

[nazik]

Назик

نازک

۲۲۹.                        

اسم، لفظی که برای نامیدن کسی یا چیزی به کار می‌رود.

[nam]

Нам

نام

۲۳۰.                        

عشوه. غمزه. کرشمه.

[naz]

Наз

ناز

۲۳۱.                        

قطعه‌ای از آرد خمیرکرده و بر آتش پخته که آنراخورند.

[nan]

Нан

نان

۲۳۲.                        

علامت، نشانه.

[nyshaan]

Нышаан

نشان

۲۳۳.                        

پرداخت بهای کالا در همان هنگام خرید.   پول رایج .

[naq]

Нак

نقد

۲۳۴.                        

حاجت، احتیاج

[nyiaz]

Ныяз

نیاز

۲۳۵.                        

ه

۲۳۶.                        

تقوی، پرهیزگاری. ۵ - هر یک از هنرهای زیبا.

[onor]

Өнөр

هنر

۲۳۷.                        

گازی است بی رنگ و بو و بی طعم و نامریی که تمام کرة زمین را فرا گرفته است

[aba]

Аба

هوا

۲۳۸.                        

مجموع هفت روز

[apta]

Апта

هفته

۲۳۹.                        

معنی واژه‌ها در قرقیزی

نگارش به فارسی

تلفظ لاتین

نگارش واژه­ها در قرقیزی

کسی که بعد از تصادف خطرناکی  زنده مانده

بی اجل

[beiadjal]

Бейажал

۱

کسی که آدرس ندارد.

بی دارک

[beidarek]

Бейдарек

۲

بدون درد

بی درد

[beidart]

Бейдарт

۳

کسی یا چیزی که جایی ندارد.

بی جای

[beidjai]

Бейжай

۴

کسی که ادب و ترتیب ندارد. بی ترتیب

بی ادب

[beiadep]

Бейадеп

۵

روزهای رکود

بی بازار

[beibazar]

Бейбазар

۶

نا بکار، خبیث، رذل

بد بخت

[betbak]

Бетбак

۷

نا بکار، خبیث، رذل

بی باش

[baibash]

Бейбаш

۸

بدون جواب

بی جواب

[beidjoop]

Бейжооп

۹

بدون ایمان، بی احترام

بی ایمان

[beiyiman]

Бейыйман

۱۰

بی اطلاعات

بی خبر

[beiqapar]

Бейкапар

۱۱

بیچاره، بی نوا، بدبخت، فقیر

بی خوش

[baiqush]

Байкуш

۱۲

کسی که گناه ندارد یعنی گناه ناکرده

بی گناه

[beikunoo]

Бейкүнөө

۱۳

آرام

بی قوت

[beiqut]

Бейкут

۱۴

کسی که نهار نخورده، ناشتا

بی نهار

[beinaar]

Бейнаар

۱۵

کسی که نماز نخوانده

بی نماز

[beinamaz]

Бейнамаз

۱۶

کسی که فرزند ندارد

بی فرزند

[beiperzent]

Бейперзент

۱۷

کسی که پول ندارد

بی پول

[beipul]

Бейпул

۱۸

بد بخت، بیچاره

بی طالع

[beitaalai]

Бейтаалай

۱۹

آدمی نا آشنا

بی تانیش

[beitaanysh]

Бейтааныш

۲۰

بیمار

بیتاب

[beitab]

Бейтаб

۲۱

کسی که تعصب ندارد

بی طرف

[beitarap]

Бейтарап

۲۲

بی ادب، بی نظم

بی ترتیب

[beitartip]

Бейтартип

۲۳

معنی واژه‌ها در قرقیزی

نگارش به فارسی

تلفظ لاتین

نگارش واژه­‌ها در قرقیزی

کتاب کوچک

کتابچه

[kitepche]

Китепче

۱

دفتر کوچک، دفتر یاد داشت

دفترچه

[depterche]

Дептерче

۲

بچۀ میمون

میمونچه

[maimylcha]

Маймылча

۳

داستان کوتاه

داستانچه

[dastancha]

Дастанча

۴

صندوقچه، جعبۀ کوچک

قوطیچه

[qutucha]

Кутуча

۵

بچۀ شتر

نارچه

[narcha]

Нарча

۶

دریای کوچک

دریاچه

[daryacha]

Дарыяча

۷

دیگچه، قابلمۀ کوچک

کازانچه

[kazancha]

Казанча

۸

جای کوچک، صندلی کوچک

اورونچه

[ooruncha]

Оорунча

۹

هر بخش از باغ بزرگ قطع. کوچک از زمین که در آن گلکاری کنند کرته کاله .

 باغچه

[baqcha]

Бакча

۱۰

فرش کوچک، قلیچه

گلیمچه

[kilemche]

Килемче

۱۱

شهر کوچک

شهرچه

[shaarcha]

Шаарча

۱۲

صندوق کوچک

صندوقچه

[sandyqcha]

Сандыкча

۱۳

کیف کوچک از پرچم

باشتیکچه

[bashtykcha]

Баштыкча

۱۴

مغازه کوچک، کیوسک

دکانچه

[dekoncho]

Дүкөнчө

۱۵

بازار کوچک

بازارچه

[bazarcha]

Базарча

۱۶

تخته کوچک

تخته چه

[taqtaicha]

Тактайча

۱۷

معنی واژه‌ها در زبان قرقیزی

نگارش به فارسی

تلفظ لاتین

نگارش در قرقیزی

مسئول کتاب خانه، کسی که در کتابخانه کار می‌کند.

کتابخانه چی

[kitepkanachy]

Китепканачы

۱

تاریخ دان،   مورخ

تاریخچی

[taryhchy]

Тарыхчы

۲

درزی، حیاط

تیکی چی 

[tiguuchu]

Тигуучу

۳

آواز خوان، خواننده

یرچی

[yrchy]

Ырчы

۴

نقاش

صورتچی

[surotchu]

Сүрөтчү

۵

بازپرس، مستنطق

سوراکچی

[surakchy]

Суракчы

۶

تربیت کننده، مربی

تربیه چی

[tarbiyachy]

Тарбиячы

۷

کسی که حماسه ماناس می‌خواند. ماناس خواننده. ماناس حماسه مردم قرقیزی، مثل شاهنامه فردوسی

مناس چی

[manaschy]

Манасчы

۸

معلم، استاد، دانشیار

اوقوتوچی

[oqutuuchu]

Окутуучу

۹

خواننده داستان

داستانچی

[dastsnchy]

Дастанчы

۱۰

آسیابان

تگیرمنچی

[tegirmenchi]

Тегирменчи

۱۱

نانوا، خباز، شاطر

نانواچی

[naabaichy]

Наабайчы

۱۲

رشوه خوار. رشوه گیری

پاراچی

[parachy]

Парачы

۱۳

کفاش، کفش دوز، چکمه دوز

اتوکچو

[otukchu]

Өтүкчү

۱۴

مامور شمار، آمارگر

ساناتچی

[sanstchy]

Санатчы

۱۵

کسی که آب پاشی می‌کند

سوگاتچی

[cugatchy]

Сугатчы

۱۶

گدا، سائل، دریوزه

سورانچی

[curanchy]

Суранчы

۱۷

 سیاستمدار

سیاست چی

[sayasatchy]

Саясатчы

۱۸

قپاردار، ترازودار

ترازوچی

[tarazachy]

Таразачы

۱۹

شیردوش، دوشنده

ساعانچی

[saanchy]

 Саанчы

۲۰

چهارچرخه بارکشی، راننده ارابه

ارابه چی

[arabachy]

Арабачы

۲۱

گدا، سائل، دریوزه

تیلمچی

[tilemchi]

Тилемчи

۲۲

کسی که زیاد می خنند، خنده رو

کولکوچو

[kulkuchu]

Күлкүчү

۲۳

کسی که زیاد می خوابد

اویکوچو

[uikuchu]

Уйкучу

۲۴

کارگر

جوموشچو

[djumushchu]

Жумушчу

۲۵

دانش آموز، شاگرد

اوکووچو

[okuuchu]

Окуучу

۲۶

راننده قایق

قایقچی

[qaeqchi]

Кайыкчы

۲۷

معنی واژه‌ها در قرقیزی

نگارش به فارسی

تلفظ لاتین

نگارش در قرقیزی

چهار چرخه بار کشی، راننده ارابه

ارابه کش

[arabakech]

Арабакеч

۱

آدم حیله‌گر، محیل، مکار

عمل کش

[amalkech]

Амалкеч

۲

کسی که  زیاد الکل می‌خورد

عرق کش

[arakech]

Аракеч

۳

حسی که زیاد خیال می‌کند

خیال کش

[kyalkech]

Кыялкеч

۴

معنی واژه‌ها در قرقیزی

نگارش به فارسی

تلفظ لاتین

نگارش در قرقیزی

مسئولیت

جوابگر

[djoopker]

Жоопкер

۱

کارگر، کارمند، کاردوست، زحمتکش

جوموشگر

[djumushker]

Жумушкер

۲

کارگر، کارمند، کاردوست، زحمتکش، مسئول

ایشگر

[ishker]

Ишкер

۳

پزشک، دکتر

داروگر

[dariger]

Дарыгер

۴

آدم حیله گر، محیل، مکار

ایلاگر

[ailager]

Айлагер

۵

گناه کار، مسبب

گناه گر

[kunooker]

Куноокер

۶

گناه کار، مسبب

سببگر

[sebebker]

Себепкер

۷

معنی واژه‌ها  در زبان قرقیزی

تلفظ لاتین

کتابت واژه‌ها در زبان قرقیزی

کلمات فارسی

در زبان قرقیزی معنی خیلی و بسیار  دارد.

[abdan]

Абдан

ابدان

۱

بدبخت

[balamat]

Баламат

بلامت

۲

کثیف

[balit]

Балит

بلیت (پلید)

۳

دختر  قشنگ، بسیار زیبا

[parizada]

Паризада

پری زاده

۴

پاک. پاکیزه. تمیز

[taza]

Таза

تازه

۵

کشاورز

[charba]

Чарба

چاروا

۶

کوشش کردن. سئی کردن

[dalalat]

Далалат

دلالت

۷

متشکر، ممنون، تشکر

[rahmat]

Рахмат

رحمت

۸

زندان

[abaq]

Абак

آباک

۹

طناب، ریسمان، بند

[arqan]

Аркан

ارکان

۱۰

احتیاط، محتاط

[etiyat]

Этият

اعتیاد

۱۱

سفید

[aq]

Ак

آک (سفید)

۱۲

شانه

[tarak]

Тарак

تاراک (داراق ترکی)

۱۳

مه، مه غلیظ

[tuman]

Туман

تومان (دومان ترکی)

۱۴

راه

[djol]

Жол

جُل (یول ترکی)

۱۵

باد

[djel]

Жел

جِل (یل)

۱۶

نخ

[djib]

Жип

جیب

۱۷

پیرمرد

[chal]

Чал

چال

۱۸

آب

[su:]

Суу

سو (آب ترکی)

۱۹

فلج،   استرخاء

[shal]

Шал

شل

۲۰

نور، پرتو

[sho:la]

Шоола

شعله

۲۱

تلفظ لاتین  واژگان  قرقیزی

قرقیزی

فارسی

[apta]

Апта

هفته

۱

[ishenbi]

Ишенби

شنبه

۲

[djekshenbi]

Жекшенби 

یک شنبه

۳

[duishonbu]

Дүйшөнбү

دو شنبه

۴

[sheishenbi]

Шейшенби

سه شنبه

۵

[sharshenbi]

Шаршенби 

چهار شنبه

۶

[beishenbi]

Бейшенби

پنج شنبه

۷

[djuma]

Жума

جمعه

۸

عربی

تلفظ لاتین
واژگان  قرقیزی

قرقیزی

فارسی

جال

[adjal]

Ажал

اجل

۱

[akiret]

Акирет

آخرت

۲

کیاست

[adap]

Адап

ادب

۳

إمکان

[yktymal]

Ыктымал

احتمال

۴

حاجت

[yktyiadj]

Ыктыяж

احتیاج

۵

الحذر

[etiyat]

Этият

احتیاط

۶

غبی

[aqmaq]

Акмак

احمق

۷

آخر

[aqyr]

Акыр

آخر

۸

أخلاق

[aqlaq]

Аклак

اخلاق

۹

صدق

[yklas]

Ыклас

اخلاص

۱۰

أدب

[adabiyat]

Адабият

ادبیات

۱۱

آدم

[adam]

Адам

آدم

۱۲

حر

[azat]

Азат

آزاد

۱۳

أستاذ

[uatad]

Устад

استاد

۱۴

بالطبع

[albette]

Албетте

البته

۱۵

رحمت

[aman]

Аман

امان

۱۶

الثقه

[amanat]

Аманат

امانت

۱۷

إیمان

[yiman]

Ыйман

ایمان-اخلاق

۱۸

أفضل

[abzel]

Абзел

افضل

۱۹

بلا

[balee]

Балее

بلا

۲۰

برکت

[bereket]

Берекет

برکت

۲۱

ذهول

[baleket]

Балакет

بلاهت

۲۲

فاز

[beyit]

Бейит

بیت

۲۳

عندلیب

[bulbul]

Булбул

بلبل

۲۴

جهد

[talash]

Талаш

تلاش

۲۵

النظام

[tartib]

Тартип

ترتیب

۲۶

تربیت

[tarbiyat]

Тарбыят

تربیت

۲۷

تدریب

[taalim]

Таалим

تعلیم

۲۸

قوس

[tazim]

Таазим

تعظیم

۲۹

مثل أو حکایت رمزیه

[tavsil]

Тамсил

تمثیل

۳۰

سکان

[djaamat]

Жамаат

جماعت

۳۱

دفن

[djanaza]

Жаназа

جنازه

۳۲

غیر شرعی

[aram]

Арам

حرام

۳۳

ولد غیر شرعی

[aramzaa]

Арамзаа

حرامزاده

۳۴

تحرک

[araket]

Арaкет

حرکت

۳۵

احترام

[urmat]

Урмат

حرمت

۳۶

حقوق

[uquq]

Укук

حقوق

۳۷

خط

[kat]

Кат

خط

۳۸

خطأ

[kata]

Ката

خطا

۳۹

جید

[kosh]

Кош

خوش

۴۰

خیانة

[kyianat]

Кыянат

خیانت

۴۱

أخبار

[kabar]

Кабар

خبر

۴۲

درجه

[daradja]

Даража

درجه

۴۳

دین

[din]

Дин

دین

۴۴

دینی

[diniy]

Диний

دینی

۴۵

دینی

[dindar]

Диндар

دیندار

۴۶

تسوق

[dukon]

Дүкөн

دکان

۴۷

دفتر

[depter]

Дептер

دفتر

۴۸

دماغ

[dymaq]

Дымак

دماغ

۴۹

دلالت

[dalalat]

Далалат

دلالت

۵۰

فترت

[door]

Доор

دوره

۵۱

طبیعت

[zat]

Зат

ذات، شئی

۵۲

ذلیل

[zalal]

Залал

ذلیل

۵۳

مریح

[rakat]

Ракат

راحت

۵۴

حق

[yras]

Ырас

راست

۵۵

رسمی

[rasmiy]

Расмый

رسمی

۵۶

روح

[ruh]

Рух

روح

۵۷

روحی

[ruhaniy]

Руханий

روحانی، معنوی

۵۸

روحانیت

[ruhaniyat]

Руханият

روحانیت

۵۹

التواصل

[chyndjyr]

Чынжыр

زنجیره

۶۰

حج

[zyarat]

Зыярат

زیارت

۶۱

ساعت

[saat]

Саат

ساعت

۶۲

سبب

[sebep]

Себеп

سبب

۶۳

استطلاع

[suraq]

Сурак

سراغ

۶۴

معرفت القرائت والکتابه

[sabat]

Сабат

سواد

۶۵

سؤال

[suroo]

Суроо

سوال

۶۶

المیاه الغازیه

[soda]

Соода

سودا، تجارت

۶۷

صبر

[sabyr]

Сабыр

صبر

۶۸

جولت

[sayakat]

Саякат

سیاحت

۶۹

سیاست

[sayasat]

Сыясат

سیاست

۷۰

طالب

[shakirtchi]

Шакирт

شاگرد

۷۱

حالت

[shart]

Шарт

شرط

۷۲

الشریعت