ظریف: آمریکا از گذشته درس نگرفته است

به گزارش خبرگزاری مهر، «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران بامداد سه شنبه به وقت تهران برای انجام یک گفتگو در نشست «شورای روابط خارجی» آمریکا حضور یافت.

ظریف در توضیح علت بی ثباتی دائم در خاورمیانه گفت: ما شاهد مداخلات خارجی هستیم که نقش زیادی در خشم و نارضایتی دارد که منجر به افراط گرایی می شود.

وی همچنین افزود که جنگ آمریکا در عراق پیامدهایی داشت که یکی از آنها گسترش افراط گرایی در منطقه بود.

ظریف با بیان اینکه آمریکا  از زمان انقلاب، سیاست تغییر نظام (در ایران) را دنبال کرده است، گفت: تغییر نظام در ایران جواب نمی‌ دهد. آمریکا از گذشته درس نگرفته است.

نشست شورای روابط خارجی آمریکا با سخنان «ریچارد هاس» رئیس این شورا آغاز شد. وی پس از خوشامدگویی به وزیر امور خارجه ایران اولین پرسش خود را مطرح کرد.

هاس پرسید: منطقه شما [خاورمیانه] در مقایسه با سایر نقاط جهان همچون آسیا، اروپا، آمریکای لاتین و حتی آفریقا کم ثبات ترین منطقه در جهان است. علت آن چیست؟ علت این همه بی ثباتی در چیست؟

ظریف پاسخ داد: من معتقدم که دلایل بسیاری برای این امر وجود دارد. شما می توانید نگاهی به داخل این منطقه بیاندازید و همیشه آسان است که بیگانگان را در این امر مقصر بدانید. [منطقه] ما شاهد حجم گسترده ای از مداخله خارجی و اشغال خارجی بوده است که آشکارا نقش قابل ملاحظه ای در ایجاد خشم و نا امیدی داشته و به افراط گرایی منجر شده است. من در فوریه سال ۲۰۰۳ درست یکماه پیش از حمله آمریکا به عراق، به عنوان نماینده ایران در بیانیه ای خطاب به شورای امنیت سازمان ملل متحد اعلام کردم که بعد از حمله آمریکا به عراق این احتمال وجود دارد که اتفاقات بسیاری رخ دهد، هرچند که در آن زمان مشخص نبود که چه نوع اتفاقاتی خواهد بود. اما یک نتیجه کاملاً مشخص بود و آن این بود که  به عنوان یک پیامد این حمله، افراط گرایی در حال رشد بود.

ظریف در ادامه افزود: منطقه خاورمیانه شاهد موارد زیادی  تهاجم و اشغال خارجی به مثابه پویشهای داخلی خود بوده است. بدون آنکه قصد اهانت به کشورهای همسایه  را داشته باشم، باید بگویم که از منظر داخلی ما شاهد یک شکست و عدم موفقیت در سیستم دولتی این کشورها هستیم. انتظارات برآورده نمی شوند، مردم باور دارند که دولتها، بلکه عمدتاً دولتهای عربی قادر به تأمین نیازهای اولیه و اساسی مردم خود نیستند که این امر به خشم و رنجش منجر شده است.

وی تصریح کرد: مردم ایران دوماه پیش حدود ۱۰ ساعت در صف ایستادند تا رأی خود را به صندوق بیاندازند که این امر به آنها فرصتی برای ابراز وجودشان داد. ایرانیان در شهر لس آنجلس برای دادن رأی ۴ ساعت در صف ایستادند. این امر در سایر بخشهای منطقه کاملاً غایب است؛ نا امیدی به همراه فقدان امکانات برای دولتها جهت تأمین نیازهای اساسی از جمله کرامت [انسانی]. در نتیجه، این خشم متوجه دولتهای منطقه می شود. اما متأسفانه آنها [این دولتها] در حال گمراه کردن یا منحرف ساختن این خشم به جانب نوعی از دشمن هستند که خود انتخاب می کنند. و حالا ما  [ایران] آن دشمنی هستیم که آنها می خواهند انتخاب کنند. یک دشمن انتخابی. این مسئله نه تنها برای آنها مؤثر است و کار می کند؛ در مورد کار با شما هم به کار می آید. برای بسیاری از افراد خیلی جذاب است که به آمریکا بیایند و بگویند که ایران دشمن اصلی است! و ایران ریشه همه مشکلات ما است! و به همین خاطر است که شما امروزه شاهد یک تلاش هماهنگ برای خلق یک دشمن خارجی هستید که هدف آن، منحرف کردن تهدید کاملاً بنیادی و وجودی است. معتقدم که کمک به نیروهای افراط گرا حتی از طریق منحرف کردن خشم خود به سوی یک دشمن صوری، به مشکل منجر نمی شود. زیرا مشکل در نهایت برای این نیروهای افراطی و این نیروهای تروریستی در خشم آنها نسبت به دولتهایشان متمرکز است. بنابراین حتی اگر نتوانند خشم خود را متوجه یک دشمن خارجی کنند، در نهایت این خشم متوجه درون جامعه آنها خواهد شد.

*در ادامه پرسش  پیشین، ولیعهد جدید عربستان چندماه پیش در مصاحبه ای گفت که ریاض منتظر نخواهد ماند که جنگ به داخل عربستان بیاید، بلکه در عوض کاری می کند که جنگ در خاک ایران باشد و نه در خاک عربستان. نظر شما در این باره چیست؟

اظهارات وی به معنای یک تهدید است، تهدیدی که سعی در عملی نمودن آن از طریق کمک به سازمانهای تروریستی دارد. شما شاهد هستید که آنها [عربستان] حامی سازمانهای تروریستی مختلفی هستند که در پاکستان فعالیت می کنند و در نهایت تعدادی از آنها را هم به مجلس ما فرستادند؛ جائی که بیشتر از هر مکان دیگری از آن متنفرند زیرا خود فاقد آن هستند. اما ما معتقدیم که آنها آدرس را اشتباهی رفته اند. ایران یک شریک جدی برای تمام کشورهایی است که در حال جنگ با دشمن مشترکی هستند. زیرا در نهایت این نیروهای تکفیری و این نیروهای افراطی به همان اندازه که تهدیدی علیه ما هستند، حتی بیشتر از آن تهدیدی علیه خود آنها بشمار می روند.

*آیا با توجه به اظهارات ولیعهد جدید عربستان، شما نگران آن نیستید که ایران با عربستان یا هر کشور دیگری که در مناقشه یمن در جبهه مخالف قرار دارد، در معرض تقابل مستقیم قرار گیرد؟

مسلماً امیدوارم که اینطور نشود و امیدوارم اگر اختلاف نظرهایی در خصوص مناقشه یمن و یا سوریه وجود  دارد، همچنان با همدیگر کار کنیم تا به این مناقشه ها پایان دهیم. ما معتقدیم که هیچ یک از طرفها از ادامه یافتن مناقشه در یمن نفعی نخواهد برد. نیازی به جنگ دوطرف نیست، نیازی به حذف یکدیگر از صحنه منطقه نیست. زیرا در نهایت نه ایران و نه عربستان قادر به حذف یکدیگر از عرصه منطقه ای نیستند و زمانی که همسایگان ما در حاشیه جنوبی خلیج فارس این حقیقت را دریابند که قادر به حذف ایران از صحنه منطقه ای نیستند، گامی بسیار بزرگ در جهت حل  مشکلات برخواهند داشت.

*همانطور که خودتان گفتنید شما [ایران] خود قربانی استفاده از تسلیحات شیمیایی شده است. حالا خود شما حامی و پشتیبان دولتی هستید که از سلاح شیمیایی استفاده می کند. چه توضیحی برای آن دارید؟

اول از همه باید بگویم که برحسب تجربه شخصی خود در جریان جنگ تحمیلی، دریافتم که استفاده از سلاح شیمیایی برای هیچ کشوری خط قرمر نبوده است بجز ایران. زیرا زمانی که ایران خود قربانی این نوع از تسلیحات بود، هیچ کشوری به این موضوع اهمیت نمی داد. همانطور که از ابتدا گفتیم، ایران مخالف هرگونه استفاده از سلاح شیمیایی است. ما معتقدیم که اتهامات در مورد استفاده از تسلیحات شیمیایی باید مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد که برای این تحقیقات مکانیزم هایی هم وجود دارد.

*آیا شما در مورد استفاده از این تسلیحات توسط دولت سوریه تردید دارید؟

ما در مورد ادعاهای اخیر آمریکا مبنی بر استفاده از تسلیحات شیمیایی در خان شیخون تردیدهای جدی داریم. صحت و سقم این ادعاها باید معلوم شوند و یک تیم تحقیق باید به منطقه اعزام شود.

*با توجه به اینکه هفته گذشته دومین سالگرد انعقاد برجام بود، ارزیابی شما از پایبندی سایر طرفها به ویژه آمریکا چیست؟

ما طبق برجام توافق کردیم که به آژانس بین المللی انرژی اتمی این مجوز و اختیار را بدهیم که میزان پایبندی ما را بررسی نماید. آژانس تابحال چندین بار پایبندی ایران را به این توافق تأیید کرده است. تا آن جایی که به پایبندی آمریکا مربوط می شود، حتی در دوره اوباما نیز حفظ تحریمهایی که باقی مانده بودند بسیار مهم تر از حذف تحریمهایی بود که لغو شده بودند. حتی دفتر  کنترل داراییهای خارجی آمریکا (OFAC) نیز از ارائه پاسخی درست و روشن به آنهایی که خواهان معامله با ایران بودند، سرباز زد زیرا نگران آن بود که هرگونه پاسخ درست و روشن در این باره سبب تضعیف تحریمهایی شوند که تاکنون مورد مذاکره قرار نگرفته و برای لغو آنها توافقی صورت نگرفته است.

*وزیر خارجه رکس تیلرسون به تازگی خواستار حمایت از عناصری در داخل ایران به منظور گذار مسالمت آمیز در دولت ایران شد. تعدادی از سناتورها نیز خواستار تغییر رژیم ایران شدند. این مسئله بر نگرش شما نسبت به آمریکا چه اثری گذاشت؟

اثرش آن بود که [نشان می دهد] آمریکا از گذشته درس نمی گیرد. آمریکا در سال 1953 در ایران دست به تغییر رژیم زد. آمریکا همچنین از زمان انقلاب اسلامی در ایران سیاست تغییر رژیم را در پیش گرفته است هرچند که در دوران ریاست جمهوری اوباما این سیاست به طور رسمی متوقف شد اما ما باور نداریم که عملاً این سیاست متوقف شده باشد. ایران مشروغیت، اقتدار و قدرت خود را از ملت خود می گیرد. هرکشوری در منطقه به نحوی از یک چتر حمایت خارجی برخوردار است اما ایران یک چنین چیزی ندارد. پس ایران چگونه دوام آورد؟ زیرا بر ملت خود متکی بود و برای همین در هنگام جنگ، در برابر سیاستهای تغییر رژیم و حتی در برابر تحریمهای فلج کننده هیلاری کلینتون دوام آورد. زیرا به مردم خود متکی است مردمی که دهها ساعت در صف می ایستند تا رأی خود را به صندوق بیاندازند.

وزیر خارجه کشورمان در ادامه تصریح کرد: سیاست تغییر رژیم در ایران قابلیت اجرا ندارد زیرا ایران کشوری است که برای بقاء و مشروعیت خود به آمریکا وابسته نیست. کشور ما بدون حمایت آمریکا هم دوام می آورد.

*طبق مقاله ای در نیویورک تایمز، ایران در عراق حاکم است که این امر مرهون سیاست آمریکاست. نظرشما چیست؟

ما معتقدیم که در سراسر منطقه به یک دولت جامع نیاز داریم و برای همین در جنگ علیه داعش به کمک کردهای عراق، سنی های عراق و شیعیان این کشور رفتیم.سیاست ما منسجم است. بله ما در عراق و منطقه نفوذ داریم اما این به معنای آن نیست که این نفوذ باید به بهای حذف سایر کشورها از صحنه منطقه  باشد. ما در عوض باور داریم که هم کشورها باید در صحنه حضور داشته باشند.

*آیا شما با استقرار نیروهای آمریکایی در عراق موافقید؟

ما معتقدیم که حضور نیروهای خارجی فی نفسه عامل برهم زننده ثبات است. ما خواهان حضور نظامی در منطقه نیستیم. از ما دعوت کردند که به منطقه برویم. برای مثال، زمانی که داعش در حال نزدیک شدن به اربیل بود، رئیس جمهور بارزانی از سه کشور درخواست کمک کرد: ایران، ترکیه، آمریکا. ما بنا به دعوت دولتها در منطقه حضور داریم.

*نظر دولت ایران در مورد خودمختاری کردها چیست؟

همه پرسی استقلال در کردستان اانتخاب درستی نیست. باور داریم که این مسئله منجر به طرح گرایشهایی می شود که برای امنیت این کشور مصیبت بار خواهد بود که به جمعیت کردها محدود نمی شود و هم برای عراق و هم برای کل منطقه فاجعه بار خواهد بود. وی در ادامه تصریح کرد: باور داریم که هرگونه سیاست ضد کُردها در منطقه نتیجه معکوس می دهد.

*با توجه به قصد آمریکا برای اعزام نیروی بیشتر به افغانستان، از منظر دولت ایران آیا این امر ممکن است به پایان جنگ داخلی و انعقاد پیمان صلح بیانجامد؟

ما به این مسئله اعتقاد نداریم. به دولت افغانستان هم اعلام کرده ایم که باور نداریم که اتکاء به نیروهای خارجی می تواند راه حل مسالمت آمیزی برای آنها به ارمغان آورد. ما هرچه در توان داریم برای پیشبرد پروسه صلح آمیز در افغانستان انجام خواهیم داد. با این حال ما به تصمیم دولت افغانستان احترام می گذاریم هرچند که ما با آن مخالفیم.

گفتنی است شورای روابط خارجی (Council on Foreign Relations) در سال ۱۹۲۱ در آمریکا تأسیس شد. این شورا یک اندیشکده سیاست عمومی است که حوزه تخصصی آن، سیاست خارجی آمریکا و روابط بین‌الملل است. اکثر اعضای این اندیشکده- با ۴۹۰۰ عضو- سیاستمداران بلندپایه، وزرای خارجه سابق آمریکا، مدیران سازمان سیا، بانکداران، وکلا، اساتید دانشگاهها و چهره های برجسته رسانه های گروهی هستند. مقر این شورا در شهر نیویورک است و دفتر دیگری نیز در شهر واشنگتن دی. سی دارد. «ریچارد هاس» هم اکنون ریاست این شورا را برعهده دارد.