به گزارش خبرنگار مهر، جلال ملکی در یادداشتی که آن را در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است نوشت :در ایام پرفضیلت ذی الحجه هستیم. فصل دیدار عاشق و معشوق. فصل بیعت دوباره مخلوقات با خالق مهربان. در این ماه، بسیاری از مسلمانان سراسر جهان برای برگزاری بزرگ ترین مراسم مذهبی جهان در کشور عربستان گردهم می آیند.
گذشته از زیبایی هایی که این مراسم عرفانی دارد، یادآوری این نکته حائز اهمیت است که با توجه به جمعیت چندمیلیونی که در این مراسم شرکت می کنند، کوچک ترین اشتباه در مدیریت برنامه می تواند حوادث جبران ناپذیری را به بار آورد.
هنوز خاطره تلخ دو حادثه ناگوار که در مراسم حج دوسال قبل به دلیل ناکارآمدی مسئولان عربستان اتفاق افتاد و هزاران نفر از حجاج حاضر که متاسفانه صدها نفر از آنان نیز ایرانی بودند جان خود را از دست دادند را فراموش نکرده ایم.
پروژه های عمرانی و ساختمانی باید پیش از آغاز این مراسم، فعالیت خود را به طور کامل تعطیل کرده و دستگاه های سنگین خود مانند جرثقیل، تاورکرین، میکسر، بتون ریز و... را از ارتفاع آسمان به زیر بیاورند تا در صورت وزش طوفان، باعث واژگونی نشود و حتی از محل تردد زائران خارج شود. محل استقرار این خودروهای سنگین و به‌ویژه استقامت زمین زیر آنها باید تست شده و قدرت تحمل آن سنجیده شود تا فروکش نکرده و حادثه ساز نشود.
از آنجایی که در این مراسم، حجاج و زائران بیشتر در حال تردد هستند و در مسیرهای مشخص حرکت می کنند، باید تدابیر ایمنی خاصی به همین منظور اندیشیده شود. در مسیرهای تردد حجاج، باید سیستم های تهویه مناسب و دستگاه های هواده قوی وجود داشته باشد که دائم هوای تازه را جایگزین کند و این مهم در سالن ها و مسیرهای مسقف بسیار حائز اهمیت است. بهتر است هوای دمیده شده با آب مخلوط شده باشد که علاوه بر خنکی بیشتر باعث ایجاد رطوبت نیز می شود. با توجه به اینکه بسیاری از حجاج با پای برهنه به اعمال خود می پردازند باید نوع کفپوش موجود در مسیرها نیز به گونه ای باشد که باعث لیز خوردن افراد نشده و در مسافت های طولانی باعث خستگی و مصدومیت آنان نشود.
مسیرهای خروجی، مهم ترین مسئله در اماکن تجمعی است و هرچه تعداد نفرات حاضر در محل بیشتر باشد، اهمیت این موضوع بیشتر خواهد شد. به هنگام تردد زائران، باید از بیشترین فضای موجود در مسیرها استفاده کرد و به هیچ عنوان مانعی بر راه آنان قرار نگیرد. هیچگونه چاله وگودالی حتی محصور شده درمسیر حرکتی زائران نباید وجود داشته باشد و از قرار دادن موانع مختلف که باعث باریک شدن یا مسدود شدن مسیر حرکت آنان شود باید خودداری کرد. چرا که نفرات جلویی در صورت برخورد با موانع، توقف کرده یا حرکت آنان کندتر میشود حال آنکه نفرات پشتی متوجه این کاهش سرعت یا توقف نشده و باعث برخورد سیل جمعیت با آنان می شود. در اماکنی مانند "رمی جمرات" که نفرات بسیار زیادی در آن حضور دارند با توجه به تعداد نفرات، باید راه ها و مسیرهای خروجی درنظر گرفته شود و درواقع تعداد مسیرها باید متناسب با تعداد زائران باشد. این مسیرها نباید تنها در یک سمت مسیر بوده و در تمام زوایا تعبیه شده باشد. در طول مسیر، تغییرات نامعقول و پیچ های نابجا که باعث کندی حرکت یا فشردگی جمعیت می شود نباید وجود داشته باشد.
تمام برنامه های این مراسم باید از قبل توسط کارشناسان طراحی شده باشد و هرگز در لحظه، تصمیم گیری و اجرا نشود و اگر به هر دلیلی باید تصمیم جدیدی اتخاذ شود، با نظارت مستقیم بالاترین مقام حاضر انجام شود و هرکسی نباید اجازه تصمیم گیری خودسرانه در مسایل مهم را داشته باشد، چه بسا این گونه تصمیمات فوری، بویژه در مورد مسیر حرکت زائران، ممکن است غیرکارشناسانه بوده و حادثه ساز شود. اگر قرار است در بخشی از مسیر، سرعت حرکت کاهش یابد یا توقفی صورت گیرد، باید این مسئله در ابتدای حرکت به اطلاع کلیه حاضران برسد و از فواصل دورتر با نصب تابلوهای هشدار دهنده و چراغ های چشمک زن، افراد را از نزدیک شدن به محل توقف آگاه کنند تا سایرین در جریان این امر قرار بگیرند.
در بخشی از مراسم، زائران در کمپ و چادر مستقر می شوند که تامین ایمنی این بخش بسیار مهم و حیاتی است. فاصله ایمن بین چادرها باید مناسب بوده و سیم کشی های برقی که در آن ها استفاده می شود کاملاً اصولی و از تجهیزات مناسب باشد. لامپ ها از نوع حباب دار و دارای محافظ فلزی باشد. حتماً در کنار کمپ ها، نیروهای ایمنی بویژه آتش نشانی حاضر بوده و سیستم گرمایشی آنها از نوع بدون شعله باشد و اجازه روشن شدن هیچگونه وسیله شعله داری داده نشود. حضور نیروهای امدادی در مسیر تردد زائران بسیار مهم است. افرادی که تحت عنوان انتظامات، در بین جمعیت حضور داشته و به اوضاع ایمنی و کیفیت مراسم نظارت کنند و همچنین افراد دیگری در کمپ های ویژه مستقر شده و آماده امدادرسانی باشند.
تمام هتل‌ها، اماکن تاریخی و مذهبی، فروشگاه ها و همه نقاطی که زائران در آن تردد می کنند باید به کلیه سیستم های ایمنی مجهز بوده و راه های خروج اضطراری آن مشخص باشد. وضعیت بهداشت در اماکن تجمعی بویژه جایی که افرادی از کشورهای مختلف حضور دارند بسیار مهم است. عدم رعایت اصول بهداشتی در این اماکن می تواند باعث بروز بیماری های واگیردار و خطرناک شود بخصوص در فصل تابستان که احتمال شیوع اینگونه بیماری ها بیشتر است.
یکی دیگر از مسایل مهم، آموزش دادن مناسب به نیروهای اجرایی این مراسم است. تمام پرسنلی که در این امر مسئولیتی برعهده دارند قبل از شروع مراسم و حضور زائران، دوره های لازم را دیده و با کلیه مسایل ایمنی آشنایی داشته باشند و سلامت جسمی و روانی آنان مورد تایید باشد.
بحران ممکن است در همه جای دنیا اتفاق بیفتد اما مسئله مهم که نشان دهنده قدرت یک کشور است، توانایی کنترل بحران است. در چنین مواقعی اهمیت تشکیل ستاد بحران و فرماندهی واحد بسیار مهم به نظر میرسد. با وجود چنین تشکیلاتی، بلافاصله وظایف هر فرد و حوزه ای مشخص شده و گروه های بازرسی نیز بر حسن انجام وظایف نیروها نظارت می کنند.
عربستان نیز با توجه به شناختی که از ظرفیت و توانایی خود دارد باید نسبت به پذیرش زائر اقدام کند. زیرا تمام مسئولیت تامین ایمنی و سلامت حجاج به عهده آن کشور است و درصورت بروز حادثه هیچ بهانه ای پذیرفتنی نیست.
مسئولان محترم سازمان حج کشورمان نیز در راستای وظایف خود باید نسبت به رصد کامل اوضاع بویژه در حوزه ایمنی اقدام کرده و هر مورد ناایمنی را تا رفع کامل پیگیری کنند. باید قبل از اعزام زائران، بخش های مختلف بویژه هتل ها و امکانات بهداشتی آنان را بررسی کرده و نواقص آنها رفع شود و اینجاست که حضور کارشناسان ایمنی در بازدیدهای اولیه بسیار مهم بنظر می رسد، اگر این کارشناسان دیده شوند.
نظر شما