چهارمین نشست تخصصی جایزه پژوهش سینمایی سال برگزار شد

به گزارش خبرگزاری مهر، چهارمین نشست از سلسه نشست‌های تخصصی جایزه پژوهش سینمایی سال با عنوان «تولید و پردازش نظریه در سینمای ایران» عصر روز سه شنبه ۳۱ مردادماه در تالار امیرخانی خانه هنرمندان ایران برگزار شد. روبرت صافاریان و محمدجعفر یوسفیان نیز به عنوان سخنرانِ کارشناس، دیدگاه‌ها و تحلیل خود را ارائه کردند.

صافاریان گفت: نظریه سینما برخلاف نقد فیلم، در رابطه با همه سینماست و کاربرد فوری هم ندارد. نمی‌توان تئوریسین سینما را متهم کرد که کار تو به چه درد می‌خورد؟ ممکن است این کار، بی‌درنگ به هیچ دردی نخورد ولی نظریه سینما، البته برخی از ‌آن‌ها، در آینده کارکرد خواهند داشت. منتقدان فیلم نیز در نقدهای خود از نظریه‌ها استفاده می‌کنند. آندره بازن را می‌توان تنها نظریه‌پردازی که برای فیلم‌ها نقد می‌نوشت دانست. بازن از نقدهایی که برای آثار سینمایی می‌نوشت نتیجه‌گیری‌های نظری می‌کرد و برداشت‌هایی می‌کرد از اینکه اساساً سینما چیست.

محمدجعفر یوسفیان نیز بیان کرد: بر اساس عقیده‌ کارول، مفهوم نظریه سینمایی آرام آرام رو به افول است. پیشنهاد او تغییر رویکرد به سمت نظریه‌هایی در مقیاس کوچک است و معتقد است دیگر دوران نظریه‌هایی با مقیاس بزرگ (Large scale) به سر آمده است؛ هر چند که شاید تعمیم‌پذیری‌ نظریه‌های کلاسیک را نداشته باشند. نظریه‌پردازیی ذره ذره یا تدریجی (piecemeal) این فرصت را فراهم می‌کند تا نحوه تفکر ما به فیلم تغییر کند و در دام نظریه‌پردازی عام نیفتیم.

وی اشاره کرد: بارها پرسیده می‌شود که آیا امکان نظریه تولید فیلم هنوز هست؟ نمی‌توان نظریه تولید کرد و نمی‌شود که سفارش تولید نظریه بر مبنای انتظارات سینمای ایران بدهیم و عده‌ای را به این منظور به کار بگیریم که در این صورت، نظریه‌ای سفارشی داریم و نتیجه نهایی نیز نه تولید که مصنوع است اما می‌توان زمینه‌های نظری لازم برای رشد و گسترش گفتمان‌های نظریه‌ محور را فراهم کرد.

وی به محدودیت‌های بازتولید نظریه در سینمای ایران و نقش جریان‌های مختلف در رفع آن‌ها نیز اشاره کرد و توضیح داد: نخستین محدودیت در این راه، فقدان یا ضعف بسترهای گفتمانی لازم برای عرضه قرائت‌های تازه از تجربه‌های بومی در سینمای ما است. در اندوخته‌های نظریه‌های گفتمان‌ساز در مقابل سینمای جهان هم ضعف داریم.

یوسفیان در پایان گفت: ضعف در مراوده‌های بین‌المللی و از همه مهم‌تر عدم اعتماد به نفس تاریخی در بین اساتید دانشگاهی در باب گمانه‌زنی در زمینه نظریه فیلم، در ایجاد یک شکاف و نقصی که در این حوزه داشته‌ایم هم تأثیر انکارنشدنی داشته است.

این نشست با حضور اساتید دانشگاهی، دانشجویان سینما، معاونت توسعه فناوری ومطالعات سینمایی و مدیریت مدرسه ملی سینمای ایران برگزار شد.