"کلانتر"؛ سرگردان میان اثری اجتماعی و پلیسی

به گزارش خبرنگار مهر، وقتی سریال های پلیسی همچون "سرنخ" یا سری نخست "کلانتر" از تلویزیون پخش شد، مخاطبان تا اندازه ای امیدوار شدند که راهی تازه پیش روی برنامه سازان قرار گرفته تا به جای ساخت سریال های ملودرام و خانوادگی با مضامین تکراری آثاری به تلویزیون راه یابد که تحرک و جلوه بیشتر داشته باشد. هر چند این سریال ها توانایی رقابت با آثار خارجی پلیسی را ندارند، اما به هر حال نمایی از یک پلیس ایرانی را به تصویر می کشند.

پس از چندی تولید آثار پلیسی به خصوص با توجه به مشارکت نیروی انتظامی در ساخت سریال ها، از جمله "خواب و بیدار"، در تلویزیون گسترش بیشتری پیدا کرد و همین مسئله موجب شد ذهن بیننده با این نوع آثار بیشتر آشنا شود. در همین زمینه وقتی خبر تولید سری دوم "کلانتر" منتشر شد، مخاطبان در انتظار سریالی به مراتب بهتر از سری نخست و در عین حال جذابتر بودند، اما این امید به یاس تبدیل شد.

سریال های تلویزیونی پلیسی - جنایی یا باید داستانی پیچیده داشته باشند، به نحوی که پیچ و خم داستان ذهن بیننده را تحریک کند تا هر قسمت را با علاقه به تماشا بنشیند و از کشف ماجراها لذت ببرد یا از صحنه های اکشن و پرتحرک برخوردار باشد که بیننده را در میان قصه قرار بدهد و زد و خورد میان شخصیت ها بیننده را به هیجان بیاورد و او را با تعلیق مواجه سازد. اما داستان های سریال "کلانتر" این ویژگی ها را هم نداشتند.

هزینه های بالا و نبود امکانات کافی در ساخت سریال های پلیسی با جلوه های ویژه تصویری توقع تولید سریالی پربرخورد در تلویزیون ما را کم می کند. هر چند فخیم زاده در "خواب و بیدار" ثابت کرد با وجود کمبود امکانات می توان در این زمینه فعالیت نمود، اما از یک سریال پلیسی انتظار قصه ای پرتعلیق و معماگونه امری کاملا طبیعی است که سازندگان سری دوم "کلانتر" به این موضوع بی اعتنا بودند.

در سال های اخیر شبکه های تلویزیونی خارجی برای اینکه قصه ها به زندگی مردم عادی جامعه نزدیکتر باشد و شرایطی فراهم شود که مخاطب عام از تماشای این گونه آثار لذت بیشتری ببرد، داستان را طوری روایت می کنند که کارآگاهان افرادی عادی به نظر برسند و در طول قصه به زوایای زندگی عادی این گونه افراد اشاره می شود تا انسان هایی جدا از شرایط کلی جامعه به نظر نرسند. اما "کلانتر" به اندازه ای درگیر شرایط اجتماعی و مضامین پیش پا افتاده شد که اصل پلیسی بودن قصه از بین رفت.

مسئله اینجاست که سازندگان این سریال نتوانستند تعادل لازم میان یک اثر اجتماعی و ملودرام و قصه ای پلیسی و معماگونه به وجود آورند و همه پتانسیل قصه صرف نشان دادن مشکلات اجتماعی شد. تاکید بر تصویر کردن عوامل به وجود آورنده کلاهبرداری، سرقت یا اقدام به قاچاق مواد مخدر به اندازه ای روی قصه سایه انداخته بود که حضور پلیس حاشیه ای شد. ریتم کند داستان ها، کش آمدن بی جهت هر ایپزود برای ارایه در چند قسمت متوالی، نبود گره در قصه، فقر آزاردهنده اتفاقات فیلمنامه و قصه هایی که در ذات خود هیچ جذابیتی نداشت جزو مهمترین مشکلات فیلمنامه ای این سریال بود.

در سری دوم مجموعه تلویزیونی "کلانتر" ایرج نوذری، علی گرجی و آرام جعفری بازیگران ثابت سریال بودند. نوذری در این سریال هیچ نشانی از یک کارآگاه پلیس نداشت. نوع رفتار و عملکرد او حس مواجهه با یک افسر پلیس تجسس را به بیننده منتقل نمی کرد. دیگر اینکه در سری نخست سریال بابک نوری ارتباط خوبی با نوذری پیدا می کرد و تیم پلیسی خوبی را تشکیل داده بودند، اما تغییر بازیگر این ویژگی مثبت را از سریال گرفته بود.

مجموعه تلویزیونی "کلانتر" بر اساس یکی از نظرسنجی های سازمان صدا و سیما از مخاطبان، موفق به جذب 5/45 درصد از بینندگان شبکه یک سیما شده بود. هر چند نظرسنجی های تلویزیون به دلیل محدودیت بسیار زیاد در نمونه های آماری از اعتبار چندانی برخوردار نیست، اما این آمار به طور نسبی این مطلب را بیان می کند که سریال در برقراری ارتباط با مخاطب عام نیز دچار مشکل بوده است.

در این سریال در داستان "سهراب" اردلان شجاع کاوه، روح اله مفیدی و مرجانه گلچین، در "مسافر خوشبختی" سیامک اطلسی، مهوش افشارپناه، نفیسه روشن، شراره دولت آبادی، شراره رخام و بهزاد رحیم خانی و در "مخمصه" رحیم نوروزی، لیلا برخورداری و مریم سلطانی به عنوان بازیگر میهمان حضور داشتند، اما با اینکه در این سریال تعداد زیادی از بازیگران حرفه ای و شناخته شده جلو دوربین رفتند، استفاده نه چندان حرفه ای کارگردان از این بازیگران پتانسیل حضور این افراد برای تولید اثری جذاب را در عمل از بین برد.

مجموعه تلویزیونی "کلانتر 2" در قالب سه اپیزود ساخته شد. به این شکل که هر اپیزود یک داستان واحد بر اساس یکی از شخصیت های اصلی داستان داشت و هر کدام از این اپیزودها در قالب 5 یا 6 قسمت ارائه می شد.