کشف شواهد بیش از ۱۰ تدفین در گورستان عصر آهن قره تپه سگزآباد

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مصطفی ده پهلوان گفت: در سال ۱۳۹۶ تصمیم گرفته شد تمامی تمرکز برنامه کاوش بر گورستان نویافته مورد اشاره باشد تا بتوان گاهنگاری دقیق و درستی از این گورستان ارائه کرد و به درک بهتری از شیوه های تدفین دوره های مورد اشاره رسید.

وی با اشاره به تعیین و کاوش یک ترانشه به ابعاد ۲۰×۱۰ متر در میان ترانشه های سال گذشته در این پروژه،  هدف از تعیین این ترانشه بزرگ را درک بهتر ارتباط تدفین ها و تشخیص فازهای زمانی مختلف در این گورستان اعلام کرد.

او در ادامه افزود: پس از ۴۵ روز کاوش به نتایج مهمی دست یافتیم و در تمامی سطح ترانشه شواهدی از یک یا چند سازه خشتی ـ چینه ای به دست آمد.
این باستان شناس وجود یک سازه خشتی ـ چینه ای بزرگ در یک گورستان عصر آهن را بسیار خاص و ابهام برانگیز دانست و گفت: تدفین ها در این سازه خشتی در سه لایه انجام گرفته اند.

دهپهلوان گفت: درک فرآیند تدفین و نحوه خشت چین کردن فضاهای پیرامونی تدفین ها در کاوش های آتی آشکار خواهد شد.

او همچنین افزود: در فضاهای پیرامونی و زیرین این سازه خشتی به شواهد بیش از ۱۰ تدفین در بافت های خاکستردان و زباله دان رسیدیم که به احتمال زیاد به دوره های متاخرتر این سازه خشتی تعلق دارند.

کشف شواهدی از تدفین جنین و نوزادان زیر دو سال

این باستان شناس در ادامه کشف شواهدی از تدفین جنین و نوزادان زیر دو سال در داخل خمره و فضای خشت چین در این گورستان خبر داد.

به گفته وی، در کنار تدفین ها آثاری از بقایای جانوری به دست آمد که نشانگر قربانی و دفن حیواناتی از قبیل بز در کنار تدفین است.

او افزود: در برخی از گورها هدایای تدفینی از قبیل ظروف، جنگ افزارها، زیورآلات و ... متعلق به اواخر عصر آهن دو و عصر آهن سه به دست آمد که برخی از این اشیاء احتمالا از سرزمین های دیگر به این منطقه به صورت وارداتی انتقال یافته اند.

ده پهلوان گفت: این گورستان در دوره های پس از متروک شدن قره تپه دچار سیلاب های شدیدی شده و فضاهای داخل گور و محتویات آنها مضطرب شده است.

او در ادامه افزود: بقایای انسانی این گورستان توسط فرانک رمضانی انسان شناسِ هیات کاوش مورد بررسی و سپس برای بررسی ها و مطالعات تخصصی به مرکز ژنتیک ایران منتقل شدند.

این باستان شناس در ادامه اظهار داشت: در برنامه کاوش آموزشی مورد اشاره بخش عمده ای از توجه و توان هیأت کاوش صرف آموزش مهارت های فنی و عملی کاوش ها و بررسی های باستان شناختی از قبیل، عکاسی حرفه ای در حین کاوش، طراحی فنی یافته ها، نقشه برداری، حفاظت و مرمت، شیوه های درست نمونه برداری یافته ها برای بررسی های آزمایشگاهی، جانورباستان شناسی، انسان شناسی جسمانی و ... خواهد شد.

به گفته ده پهلوان، تپه سگزآباد یکی از سه تپه پیش از تاریخی است که توسط عزت ا.. نگهبان برای کاوش های آموزشی دانشجویان گروه باستان شناسی دانشگاه تهران انتخاب و از سال ۱۳۴۹ تا کنون توسط گروه باستان شناسی  دانشگاه تهران مورد کاوش قرار گرفته است.

وی افزود: در روند برنامه تعیین عرصه و حریم قره تپه سگزآباد در تیرماه ۱۳۹۵ در زیر لایه های رسوبی و در عمق ۱۸۰ سانتی متری، شواهدی از یک گورستان در شرق قره تپه متعلق به عصر آهن دو و سه  به دست آمد.             . 

ده پهلوان افزود: در مرداد ماه همان سال  محدوده این گورستان توسط کوروش محمدخانی مورد بررسی آرکئو ژئوفیزیک قرار گرفت.

به گفته وی، نتایج عملیات ژئوفیزیک قابل توجه بود و باستان شناس ها در کاوش شهریور ماه ۱۳۹۵ این گورستان در قالب سه ترانشه با خاکستردان های (پیت ها) عصرآهن سه مواجه شدند.

او با اشاره به کشف تدفین های مهمی از عصر آهن دو و سه در زیر و داخل خاکستردان ها گفت: در لایه های زیرین این تدفین ها آثاری از تدفین های دیگری به دست آمد که به احتمال زیاد متعلق به لایه های قدیمی تر است.

او با اشاره به این نکته که حفاری های غیر مجاز لایه ها و آثار فرهنگی تپه سگزآباد را حتی تا عمق ۶ متری از سطح دشت، مضطرب و نابود کرده است، به نقل از ملک شهمیرزادی گفت: بیشتر این گودال ها تا حدود ۶ متر از سطح تپه حفر شده بودند. در برخی موارد این گودال های نامنظم به وسیله ی تونل هایی به هم ارتباط داده شده ند. این تونل ها معمولا در لایه هایی دیده می شوند که از آنها اشیای برنزی بیشتری به دست می آید. ریزش برخی از این تونل ها وضعیت گمراه کننده ای به محل داده بود.

این باستان شناس افزود: ظاهرا این کاوش های غیرمجاز پس از زلزله ۱۳۴۱ بوئین زهرا،  رکود فعالیت های کشاورزی و فقر گسترده روستاییان شدت گرفته است.