خبرگزاری مهر_ گروه استان ها: ملیحه رفیع طلب؛ امسال بارش باران و برف در بیشتر استان های کشور نسبت به سال گذشته و میانگین بلند مدت کاهش چشم گیری داشته و این عامل باعث نگرانی کشاورزان برای تامین آب لازم در سال زراعی و ساکنان شهرها برای تامین آب آشامیدنی شده است.
ذخایر آبی پشت سدها به عنوان منابع استراتژیک تامین آب آشامیدنی و کشاورزی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است که کاهش بارندگی به حجم ذخیره آب نیز تاثیر گذاشته است.
طی سال های گذشته به منظور تامین آب آشامیدنی مشهد، چندین سد در نقاط دور و نزدیک به دومین کلانشهر کشور احداث شده و آب لازم از طریق خطوط انتقال به این شهر رسانده می شود.
حالا و در شرایطی که میزان بارش های خراسان رضوی و مشهد در سال آبی جدید بسیار کم شده این سوال مطرح است که وضعیت تامین آب مورد مردم و کشاورزان در سال آینده چگونه خواهد بود؟
مجموع بارندگی های خراسان رضوی در سال آبی جدید که از ابتدای مهر آغاز شده ۱۲.۸ میلیمتر بوده است و این میزان بارندگی در سال گذشته حدود ۲۲.۵و در یک متوسط ۴۰ ساله حدود ۵۰ میلیمتر بوده است
به منظور بررسی آخرین وضعیت میزان ذخایر آبی و بارش های سال جاری در خراسان رضوی به سراغ مدیر عامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی رفتیم.
محمدحسین جعفری در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به وضعیت آخرین بارندگی های استان تا ۱۶ دی ماه جاری اظهار می کند: مجموع بارندگی های خراسان رضوی در سال آبی جدید که از ابتدای مهر آغاز شده ۱۲.۸ میلیمتر بوده است و این میزان بارندگی در سال گذشته حدود ۲۲.۵و در یک متوسط ۴۰ ساله حدود ۵۰ میلیمتر بوده است . نسبت به سال قبل ۵۰ درصد و نسبت به متوسط حدود ۷۸ درصد کاهش بارندگی های متوسط استان را شاهد هستیم.
وی در خصوص حجم ذخیره سدها در خراسان رضوی می افزاید: میزان حجم آبی که در حال حاضر پشت سدها ذخیره داریم، ۳۶۱ میلیون متر مکعب آب است که این میزان نسبت به سال گذشته که ۳۵۹ میلیون متر مکعب بوده، چند میلیونی نیز بالاتر است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی ابراز می کند: حجم آب ذخیره دوستی که به منظور آب شرب مورد استفاده قرار می گیرد، درحال حاضر ۲۶۷ میلیون متر مکعب است که این میزان در سال قبل حدود ۲۵۵ میلیون متر مکعب بوده است. در مجموع حجم آب ذخیره سدها نسبت به سال گذشته به لحاظ عددی به هم نزدیک‌اند اما این نگرانی وجود دارد که در بحث آب شرب در سدهایی مانند طرق و کارده که تامین کننده آب شرب هستند اگر شرایط به همین منوال پیش رود، در سال آینده با نگرانی مواجه خواهیم بود.
وی تصریح می کند: از آنجایی که اتکا بخش کشاورزی به منابع آب زیرزمینی است ممکن است در کوتاه مدت فشار زیادی بر منابع آب زیرزمینی وارد شود. قاعدتا در این فصل سال استفاده از این نوع آب در سنواتی که بارندگی وجود داشته باشد انجام نمی‌گیرد. اما به محض اینکه بارندگی نباشد از ذخیره استراتژیک استفاده می شود و نهایتا افت بیشتر سفره های آب زیرزمینی را شاهد خواهیم بود که در این زمینه نگرانی بسیار جدی است.
جعفری تاکید می کند: هرآنچه منابع آب زیرزمینی را از دست می دهیم از ذخایری استفاده می کنیم که تمام شدنی هستند. به خصوص در بخش کشاورزی کم مصرف کردن از منابع آب زیرزمینی یک نمونه راهکار است. هرچه بیشتر از سفره های آب زیرزمینی ذخیزه باقی بماند به تعادل بخشی آب ها کمک کرده ایم.
وی ادامه می دهد: در این راستا و به منظور چاره اندیشی در بخش کشاورزی، وزارت کشاورزی اقداماتی را در بخش افزایش راندمان آبیاری و اصلاح الگوی کشت انجام می دهد که اقداماتش در چهارچوب تخصص این وزارت است و مورد تایید ما نیز قرار می گیرد. تقاضا داریم صرفه جویی در بهره برداری از منابع آب زیرزمینی به صورت خاموش کردن چاه ها باشد و تا جایی که امکان دارد منابع در زیر زمین باقی بماند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی در رابطه با ایجاد کم آبی در بخش آب شرب مشهد می گوید: برای منابع آب شرب مشهد پیش بینی های صورت گرفته است که یک سری چاه های رزرو حفاری شده اند و در مجاورت چاه های موجود و نزدیک به خطوط آب رسانی هستند که در صورت ضرورت نیاز مورد استفاده قرار می گیرند. در حال حاضر در این بخش شرایط نگران کننده ای نداریم و امیدواریم در آینده این شرایط بهبود پیدا کند.
کاهش بارش در کشور
اما وضعیت بارش در دیگر استان ها نیز بهتر از خراسان رضوی نیست به صورتی که بر اساس آمار منتشر شده از ایستگاه های هواشناسی کشور ، میزان بارش از ابتدای سال آبی تاکنون یعنی از اول مهر تا دوم دی‌ماه در کل کشور ۲۹.۵ درصد بوده و این در حالی است که سال گذشته میزان بارش‌های ۴۰.۴ درصد ثبت شده است.
طبق این آمار در حوزه دریای خزر در قیاس با سال گذشته ۱۹ درصد ،در حوزه خلیج فارس و دریای عمان ۳۸.۳ درصد بارندگی ها کاهش یافته است. در دریاچه ارومیه نیز بارش ها کاهش ۱۹ درصدی داشته است.
سال گذشته در حوزه فلات مرکزی کشور نیز کاهش بارندگی رخ داده و نوار مرزی شرق نیز امسال تنها یک میلیمتر بارندگی داشتیم که نسبت به سال گذشته تغییری نداشته است.
برف و باران در خراسان رضوی
در همین رابطه رئیس اداره پیش بینی هواشناسی خراسان رضوی در گفتگو با خبرنگار مهر از ورود سامانه جدید بارشی به استان خبر می دهد و می گوید: طبق بررسی نقشه‌ها و مدل‌های هواشناسی از بعدازظهر شنبه خراسان رضوی تحت تاثیر امواج سامانه ناپایدار جوی فعال در نواحی غربی کشور قرار گرفته که انتظار می رود با گسترش این سامانه شاهد افزایش ابرناکی، سرعت وزش باد، کاهش دما و بارش باران و برف در سطح استان باشیم.
یحیی قائنی پور می افزاید: بارش ها شنبه شب از ناحیه غرب و جنوب غرب استان آغاز شده که بیشترین بارش طی این مدت در ارتفاعات بینالود و شهرستان های کوهسرخ و فریمان رخ خواهد داد و احتمال آبگرفتگی معابر و سیلابی شدن مسیل های این نواحی استان نیز وجود دارد.
وی بیان می کند: بر این اساس با گسترش این سامانه بارشی انتظار می رود، در روزهای یکشنبه و دوشنبه هفته جاری در اغلب مناطق خراسان رضوی بارش ها به شکل باران و برف ادامه یابد که با توجه به حجم بارش‌ها احتمال آبگرفتگی معابر و سیلابی شدن مسیل‌ها بویژه در نواحی شمالی و شمال غرب استان دور از انتظار نیست.
نظر شما