موضع موشکی ایران عاقلانه است/تهران موافق تغییر «غروب خورشید» نیست

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل-جواد حیران نیا-فریدون ناعمی: دونالد ترامپ رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا ساعاتی پیش برای یک دوره ۱۲۰ روزه دیگر تحریمهای هسته ای ایران را تعلیق کرد.

البته رئیس جمهور آمریکا هشدار داد این آخرین بار است که تحریم های هسته ای ایران را تعلیق می کند. ترامپ تعلیق مجدد تحریمهای هسته ای را مشروط به اعمال تغییرات مد نظر خود در خصوص برجام کرده است.

در همین حال گزارش ها حاکی است دولت آمریکا ۱۴ نهاد و شخصیت ایرانی دیگر را به لیست تحریم هایش افزوده است.

در همین راستا خبرگزاری مهر گفتگویی با پروفسور «متیو بان» مشاور وزارت انرژی آمریکا و مشاور وزیر انرژی دولت اوباما «ارنست مونیز» داشته است که در ادامه می آید. «بان» استاد دانشگاه هاروارد و از اساتید برجسته هسته ای به شمار می رود.

*«دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا توافق هسته ای ایران را پیش از آنکه آمریکا بخواهد به خاطر تغییرنکردن برخی بندها از آن خارج شود، تنها برای یک بار دیگر تایید کرد. تغییراتی که ترامپ روی آنها تاکید می کند، کدام هستند؟

رئیس جمهور ترامپ از برخی توافقات بنیادین در مذاکرات منتهی به برجام ناخرسند است. بطور ویژه وی خواهان محدود کردن توان غنی سازی ایران به منظور طولانی تر کردن این روند است. او همچنین به دنبال محدود کردن توان ایران در آزمایش موشک های دوربرد با قابلیت حمل سلاح هسته ای است.

*کاخ سفید به دنبال توافقی با کشورهای اروپایی حاضر در برجام، برای محدود کردن غنی سازی ایران به طور دائم است. طبق توافق فعلی این موضوع در سال ۲۰۲۵ خاتمه می یابد. فکر می کنید اروپایی ها این شرط را می پذیرند و اگر چنین شود، ایران حاضر به پذیرش آن خواهد بود؟

تاریخ قید شده در برجام نتیجه توافقی بود که به سختی به دست آمد. من تردید دارم که تغییری در آن ایجاد شود، اما گمان می کنم این توافق باید به عنوان نخستین گام به سوی یک فضای همکاری بیشتر ارزیابی شود. البته دستیابی به چنین فضایی از همکاری، مستلزم توافقات اضافی بیشتری در آینده است به طوری که تمامی طرف ها با این گام های اضافی موافق باشند.

به عنوان مثال در مناسبات آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی سابق توافق کنترل تسلیحات هسته ای موسوم به «سالت ۱» وجود داشت که به توافق «سالت ۲» و سپس با تغییراتی در مفاد و نام به «استارت»، «استارت ۱» و «استارت ۲» رسید و در نهایت به توافق مسکو و پیمان جدید استارت ختم شد.

در برجام کاملا روشن شده که ایران مجاز به غنی سازی اورانیوم است. با توجه به حقوق به رسمیت شناخته شده ایران، این کشور باید تصمیم بگیرد که مانند هر چیز دیگری، چقدر می تواند بر اساس هزینه ها و فایده غنی سازی کند.

گمان می کنم یک تحلیل درست می تواند نشان دهد که منافع ملی ایران با کمی غنی سازی بیشتر، بهتر تامین می شود.

اکثر کشورهای دارای انرژی هسته ای با چالش غنی سازی مواجه نیستند زیرا بازار تجاری بسیار قابل اعتماد است. دیگر کشورها برای چندین دهه در فناوری بسیار کارآمدی سرمایه گذاری کرده اند که به سختی بتوان با آنها رقابت کرد، در عین حال خرید غنی سازی از بازاری که سرریز تولید دارد و کسی دیگر به فکر منفعت بیشتر نیست، کاری به مراتب آسانتر و کم هزینه تر است.

در واقع هیچ رآکتور هسته ای به خاطر این که نمی تواند سوخت خود را از بازار بین المللی تامین کند، ناچار به تعطیل شدن نیست.

اگر ایران به این نتیجه برسد که واقعا به غنی سازی بیشتر نیازی ندارد، ممکن است به این جمع بندی برسد که در آینده جای بیشتری برای توافق در خصوص غنی سازی باز کند.

*ترامپ همچنین برنامه موشکی بالستیک ایران را در دستور کار قرار داده است. ایران بارها تاکید کرده که برنامه موشکی اش به توافق هسته ای ارتباطی ندارد. با توجه به این مسئله، فکر می کنید که این شرایط به معنای پایان کار برجام باشد؟

به نظرم ایران عاقلانه اعلام کرده است که نیازی به موشک هایی با برد بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر ندارد. امید دارم که در آینده ایران و گروه ۱+۵ بتوانند به توافقاتی دست یابند که طی آن ایران به خواسته مشروع خود برای توان دفاعی دست یابد و خواسته ۱+۵ نیز در مورد محدود کردن موشک هایی با توان حمل سلاح هسته ای به فواصل دورتر، تامین شود.

چنین موشک هایی از دید ایالات متحده و اروپایی ها و برخی دیگر از کشورها یک نگرانی جدی به شمار می رود. به عنوان مثال یکی از موارد ایجاد بحران خطرناک در خصوص کره شمالی، آزمایش بی رویه موشک های دور برد با توان حمل سلاح های هسته ای است.