حمایت دانشگاه‌ها از محققان پرتولید تشویق نظام‌مند بی‌اخلاقی است

به گزارش خبرگزاری مهر، نشست بازاندیشی دانشگاه ایرانی با سخنرانی خسرو باقری استاد دانشگاه تهران درباره انحطاط اخلاقی نظام مند در دانشگاه برگزار شد.

وی در ابتدای این نشست گفت: در تعریف اخلاق و ماهیت فعل اخلاقی اختلاف نظرهایی فلسفی وجود دارد چنان که برخی بروز رفتار اخلاقی را کافی می دانند و برخی ابتنای رفتار اخلاقی بر منش اخلاقی را لازم می دانند و برخی دیگر رفتار مبتنی بر رعایت اصول عقلانی را ضروری می دانند، اما به نظر می رسد در مورد نقض اخلاق، چنین اختلاف نظر گسترده ای وجود ندارد زیرا هر کس رفتار اخلاقی، یعنی شرط حداقلی اخلاقی بودن، را نقض کند، اخلاقی نتواند بود.

وی افزود: امروزه شاهد آنیم که در دانشگاه ایران، رفتارهای اخلاقی نقض می شوند؛ چنان که کسانی نام خود را بر مقاله هایی می نهند که در آنها کوششی بذل نکرده اند، یعنی حق دیگران را غاصبانه از آن خود می کنند. نقض رفتارهای اخلاقی به معنای غلتیدن در ورطه بی اخلاقی است و در این تردیدی نیست. هر چند بروز رفتار اخلاقی از منظر بسیاری از رویکردهای فلسفی برای اخلاقی بودن کافی نیست، اما نقض رفتار اخلاقی، به تنهایی، حاکی از غیراخلاقی بودن است.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: در دانشگاههای ایران، جریانی در حال شکل گیری است که غیراخلاقی بودن و نقض رفتار اخلاقی را در معرض تردید قرار می دهد. این تردیدافکنی از طریق نظام مند شدن نقض اخلاق صورت می پذیرد. نقض اخلاق نظام مند به چه معناست؟ مقصود از این تعبیر آن است که رفتارهای غیراخلاقی، به صورت معیارهایی برای پاداش دادن و ارتقای رتبه در یک نظام در نظرگرفته شوند.

این محقق و نویسنده کشورمان اظهارداشت: در این صورت، خود نظام از طریق معیارهایی که پیشنهاد می کند، افراد را به نقض رفتارهای اخلاقی ترغیب می کند. اما به سبب نظام مند بودن و همه گیر شدن رفتارهای غیراخلاقی، این رفتارها به صورت هنجار آشکار می گردند و افراد در انجام این رفتارها خود را ملامت نمی کنند و مورد ملامت دیگران نیز قرار نمی گیرند و بلکه در مواردی که گوی سبقت را در نقض اخلاق از دیگران می ربایند، مورد تشویق نظام مند نیز قرار می گیرند.

باقری با اشاره به اینکه یک نمونه از این نوع تشویق نظام مند بی اخلاقی را می توان در حمایت وزارت علوم و دانشگاه ها از محققان پرتولید سراغ گرفت، گفت: محقق پرتولید کسی است که مقالات بسیاری، و هر چه بیشتر بهتر، به نام وی به چاپ برسد. کسی از فرایند تولید این مقالات سخنی به میان نمی آورد و این که چگونه ممکن است یک محقق، در اندک زمانی، تعداد معتنابهی از مقالات علمی پژوهشی را تولید کند.