خبرگزاری مهر، گروه استان ها - فاطمه کازرونی: جشنواره نمایشنامه‌نویسی و تئاتر روح‌الله بالاخره در اصفهان بیدار شد، ۴۰ سال پس از شب‌های سرد زمستان ۵۷ که امام خمینی (ره) با رهبری انقلاب اسلامی، چراغ راه حقیقت را برای همیشه تاریخ بر فراز نام کشورمان روشن کرد، تئاتر به عنوان یکی از زنده‌ترین هنرهای جهان آمده است تا گفتمان و اندیشه امام خمینی (ره) را برای نسل سوم و چهارمی به تصویر بکشد، نوجوانان و جوانانی که تاکنون بیشتر از گفتمان امام تنها نام و تصویری در قاب تلویزیون دیده‌اند و کمتر از دریچه هنر به اندیشه‌های همه جانبه امام خمینی نزدیک شده‌اند.
۴۰ سالگی، لحظه اوج چهار دهه زندگی درخت انقلاب است و بر این اساس شاید به آن پختگی رسیده‌ایم که اندیشه‌های امام را در قالب تئاتر نشر دهیم، با همه اینها برهه‌ای کوتاه نیز این اندیشه در ذهن انسان بیدار می‌شود که ای کاش زودتر برای ترویج این گفتمان راه به سوی هنر تئاتر می‌سپردیم اما زمانی که از چالش‌های برگزاری چنین جشنواره‌ای درباره امام خمینی می‌شنویم از جسارت مسئولان در برگزاری چنین جشنواره‌ای دلگرم‌تر از پیش به آینده می‌نگریم.
مدیر موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) در ارتباط با جرقه برگزاری جشنواره تئاتر روح‌الله در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: یک سال پیش زمانی که نشستی درباره برگزاری جشنواره تئاتر با موضوع زندگی امام داشتیم همه با تعجب این سوال را مطرح می‌کردند که چگونه می توان درباره اندیشه و گفتمان امام تئاتر تهیه کرد.
حجت‌الاسلام عباس کمساری افزود: امروز با همت هنرمندان جوان غیور و پیشکسوتان تئاتر و نمایشنامه نوسی اصفهانی این امر محقق شده است و هنرمندان نام‌آور اصفهان با زبان تاثیرگذار تئاتر برای مردم از گفتمان و اندیشه رهبر کبیر انقلاب سخن گفتند.
مدیر موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) با تاکید بر اینکه این افتخار برای همیشه به نام اصفهانی‌ها و هنرمندان آن ثبت می‌شود، ابراز داشت: در واقع این موضوع که ما دیر به فکر برگزاری چنین جشنواره ای افتادیم کم لطفی درباره شخصی است که در عصر ما کامل ترین انسان از هر جهت بود و همانند او در این عصر یا زمان‌های گذشته یافت نمی شود.
کمساری با بیان اینکه نسل‌های سوم و چهارم انقلاب بیشتر با تصاویر و عناوین امام به جای اندیشه‌های ایشان آشنایی دارند و سعی ما این است که به کمک تئاتر اتئاتر به دلیل ارتباط چهره به چهره با مخاطبان از تاثیرگذارترین هنرها در راستای فرهنگ‌سازی موضوعات مختلف ارزشی است و شهر اصفهان نیز دارای مکتب نمایشی و سابقه در مدیر موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) این عرصه است.
وی ادامه داد: ما در این جشنواره به دنبال توصیف امام نیستیم بلکه بر ترویج اندیشه‌های ایشان تاکید داریم.
نکته جالب و تاحدودی باورنکردنی درباره جشنواره تئاتر روح‌الله این است که بسیاری از جوانان پس از مشاهده تئاترها گرد روحانیون و یا کارشناسان حلقه می‌زنند و سوالات خود را درباره شخصیت امام از آنها می‌پرسند، در میان جمعیت حجت‌الاسلام کمساری نیز حضور دارد.
کمساری به این موضوع نیز اشاره کرده و تاکید کرد: نمایش‌های خیابانی جذابی در طول برگزاری جشنواره اجرا شد که پس از آن بسیاری از مخاطبان به ویژه جوانان به من مراجعه و سوالاتی داشتند که نشان از ارتباط گرفتن این نمایش‌ها با مردم است.
وی اضافه کرد: همچنین در بخش نمایشنامه‌خوانی اجراهای خوبی و تاثیرگذاری شاهد بودیم و پیام‌های زیبایی نیز از نمایش‌های صحنه‌ای به مردم منتقل شد.
در جشنواره تئاتر روح‌الله نمایش‌های خیابانی به دلیل ارتباط تنگاتنگ با مخاطبان و استفاده از مردم در اجرای نمایش بیشتر از نمایش‌های صحنه‌ای مورد استقبال است اما در سالن‌های اجرای نمایش‌های صحنه‌ای نیز به ویژه در اجراهای شب جای سوزن انداختن نیست.
فضای شاد و طنزآمیز تئاترهای جشنواره روح‌الله
شاید باور ناپذیر باشد که بسیاری از تئاترهای جشنواره روح‌الله فضایی شاد و طنزآمیز داشتند به نوعی که برای برخی جوانان که به شکل اتفاقی از محل عبور می‌کنند سوال پیش می‌آید که مگر جشنواره تئاتر روح‌الله نیز می تواند شادی آفرین باشد.
حجت‌الاسلام کمساری در این ارتباط به مهر می‌گوید: این مطلب نشان از دغدغه همیشگی ما دارد که نکند نسل جدید از اندیشه‌های امام خمینی (ره) باز بمانند.
وی افزود: با آشنایی با اندیشه و گفتمان امام خمینی (ره) متوجه این نکته می‌شویم که امام انسانی همه جانبه و متکامل در همه ابعاد زندگی بوده است و توجه به موضوع شادی و حتی گاه روحیه شوخ طبی از خصایل اخلاقی ایشان بوده است، ما می‌خواهیم این را به نسل جدید انتقال دهیم و بسیاری از نکات فراموش شده نسل های قدیمی درباره امام را نیز بار دیگر یادآوری کنیم.
برخی نمایش‌های جشنواره درباره یاران امام است، برخی لحظات نهایی منجر به انقلاب و پیوستن ارتش به مردم را به تصویر کشیده و برخی نیز درباره احساسات مردم درباره رهبر کبیر انقلاب اسلامی است و این بدین معناست که برخی هنرمندان هنوز پیام اصلی جشنواره را درنیافته‌اند، البته تمام موضوعات فوق نیز در نهایت ناشی از اندیشه امام هستند اما ارتباط مستقیم با موضوع جشنواره ندارند.
پیام یک تئاتر: حفاظت از هسته انقلاب نیازمند پاسداری شبانه‌روزی است
برعکس، برخی تئاترها مانند نمایش خیابانی بذر امید جسورانه و به شکل نمادین به موضوع اندیشه های امام پرداخته است و بر این مطلب تاکید دارد که حفاظت از هسته انقلاب که توسط امام خمینی (ره) در سرزمین ایران کاشته شد نیازمند پاسداری شبانه‌روزی است.
پویا امامی در این نمایش از شکستن شاخه‌های انقلاب و نوشتن یادگاری بر این درخت پرشکوفه سخن به میان می‌آورد، در واقع بذر امید این پیام را برای مسئولان دارد که هر حرکت اشتباه آنها که نا امیدی برای مردم را به همراه دارد همچون ضربه‌ای ناگوار بر این درخت انقلاب است.
کمساری نیز به این موضوع اشاره کرده و به مهر می گوید: در یکی از نمایش‌های خیابانی به این نکته زیبا اشاره شده بود که ما وارث انقلابی هستیم که برای آن زحمات زیادی کشیده شده است و هر عملی از سوی مردم یا مسئولان که مردم را نسبت به انقلاب نا امید و یا آزرده خاطر کند عملا مخالفت با اندیشه و یادگار امام یعنی انقلاب است.
وی با بیان اینکه اندیشه امام پیوسته از سوی دو گروه تهدید می شده است که یکی تحجر و دیگری جریان سکولار مخالف با دین است، اظهار داشت: در بخش تئاترهای صحنه‌ای، نمایشی در سالن فرشچیان داشتیم که به تفاوت تفکر امام با دیگران اشاره دارد، خوشحالیم جامعه هنری به این دیدگاه ها دست یافته و درباره آنها تحقیق کرده است.
جشنواره‌ای که با نوای گیتار گره خورده است
اغلب نمایش‌های جشنواره با اجرای زنده گیتار همراه است، در برخی نمایش‌های آویزها و نورپردازی زیبایی خاصی به محوطه اجرا بخشیده است و با درگیر کردن مخاطبان کودک و نوجوان مانند سپردن روشن کردن فشفشه و افشاندن برف شادی به آنها تاثیرگذاری خود را فزونی بخشیده است.
نمایش‌هایی مانند «این ره که می روی» تقابل روحانیت انقلابی و متحجر را به نمایش گذاشته است، البته تئاتر به دلیل رفت وآمدهای بیش از حد میان برهه‌ای انقلاب تاحدودی جذابیت خود را از دست می دهد اما دریافت پیام جشنواره روح الله در این نمایش به عیان مشخص است.
در این نمایش دو تفکری که اندیشه امام را مورد تهدید قرار داده بود یعنی توجه صرف به ظواهر دینی و تحجر در دین و جریان سکولار مخالف با دین در قالب انسان‌هایی مشابه شعبان بی مخ در کنار تفکر انقلابی امام خمینی (ره) قرار می گیرد، «این ره که می روی» به زیبایی اندیشه امام خمینی (ره) را برای تماشاگر به تصویر می کشد، گاهی با بازی زیبای بازیگران، گاهی با استفاده از صداهای زمینه و توصیف.
داستانی از طیب حاج رضایی که امام وی را حر دیگر نامید
نمایش صحنه ای «حر دیگر» دیگر نمایشی است که مورد استقبال ویژه مخاطبان است، این نمایش حال و هوایی عاشقانه و معنوی دارد و داستان طیبی را به تصویر می‌کشد که روزی عکس رضاشاه را بر بدن خود خالکوبی کرده است اما با پی بردن به حقیقت آنچنان پاک و طاهر ره می سپرد که در یک روز سرد پاییزی به جرم عشق به امام اعدام می شود و به آرزویش می رسد چراکه تیر جلادان شاهنشاه، خالکوبیش را از تن می زداید.
در صحنه آخر یکی از فرازهای اوج داستان رقم می خورد وقتی که طیب با جمله‌ای تکان دهنده اشک بر چشم مخاطبان می آورد، جایی که وی خطاب به بازجوی ساواکی می گوید که «اگر چشمت به خمینی افتاد بگو خیلی ها شما را دیده و پسندیدند اما ما ندیده خریدیم».
چالش‌های «شیرین و فرهاد مدل ۵۷»
«شیرین و فرهاد مدل ۵۷» به نویسندگی سعید خیراللهی و کارگردانی مریم دوستی ایرانی روایتی طنز از انقلاب است، شیرین و فرهادی است که پدر شیرین موانعی بر سر ازدواج آنها ایجاد می کند. فرهاد به سربازی می رود و روایتی از لحظات انقلاب ۵۷ و پیوستن ارتش به مردم با زبان طنز بیان می شود.
شاید باور ناپذیر باشد که تهیه تئاتری با زبان طنز درباره گفتمان امام خمینی (ره) امکان‌پذیری باشد اما لحظات شاد و لب‌های خندان حضار نشان می‌دهد که این جشنواره به خوبی توانسته است به هدف خود درباره ترویج اندیشه امام خمینی به عنوان فردی که در تمامی ابعاد الگویی بی بدیل است، دست پیدا کند.
داروی محلی پیرزن و پیرمرد اهل خمین برای امام
تئاتر «آن شب که ستاره افتاد» آخرین اجرای جشنواره تئاتر روح‌الله است که در دو سانس به اندازه چندین تئاتر در برخی فصل‌های غیرجشنواره‌ای مخاطب جذب می‌کند، این نمایش داستان پیرمرد و پیرزنی با صفا و اهل خمین است که همزمان با تشدید بیماری امام خمینی (ره) تصمیم می گیرند دارویی محلی را برای درمان ایشان به تهران بیاورند که در راه داروی خود را گم می کنند.
۲۴ تئاتر یا نمایشنامه‌خوانی جشنواره تئاتر روح‌الله درباره گفتمان امام خمینی و یا خاطرات جانبی از امام و انقلاب است اما بدون استثناء در همه این نمایش‌ها بازی‌های جذابی نیز شاهد بودیم که نویدبخش منبعی غنی از آثار آماده نمایش در طول سال آینده در اصفهان و در سطح کشور است.
واکنش‌های نسل‌های مختلف انقلاب به تئاترهای جشنواره روح‌الله جذاب است، از گریه‌های از سر شوق نسل‌های اول و دوم انقلاب که در دنیای ذهن خود به یادآوری خاطرات امام خمینی می‌پردازند تا لبخندهای نسل سوم و چهارم انقلاب از لحظات جذاب تئاترهای خیابانی و صحنه‌ای، خاطره‌ای ناب برای مسئولان جشنواره‌ای خواهد بود که با دوراندیشی برگزاری این شب‌های تئاتری را رقم زدند، این جشنواره پیامی نیز برای تمامی مسئولان کشوری نیز دارد مبنی بر اینکه نسل نوین انقلاب نیز همانند پدران و مادران خود به راه امام عاشقان علاقه خاصی دارند، تنها باید از دریچه ذهن هنرپذیر جوانان و نوجوانان با آنها روبرو شد.
نظر شما