فیلم جهانی ایران به اکران داخلی نرسید

به گزارش خبرنگار مهر، ابوالحسن داودی پس از اینکه عنوان رسمی خود را در خانه سینما رها کرد، درصدد تهیه فیلم سینمایی "جزیره آهنی" برآمد. این فیلم نخستین تجربه کارگردانی محمد رسول اف بود. این فیلمساز پیش از این در زمینه ساخت فیلم های کوتاه فعالیت داشت و به عنوان دستیار کارگردان با پروژه های مختلف همکاری می کرد.

"جزیره آهنی" که خرداد 84 ساخته شده بود پس از آنکه آماده نمایش شد به وسیله شرکت پخش کننده فیلم "شهرزاد" برای نمایش عمومی در کشورهای مختلف جهان ارایه شد. این فیلم برای اکران در 9 کشور مختلف دنیا قرارداد امضا کرد که فرانسه، ایتالیا و اسپانیا جزو این کشورها بودند. در همین زمان این فیلم توسط پخش کننده ایرانی امکان حضور در بخش دوهفته کارگردانان جشنواره کن را به دست آورد و برای نخستین بار یک فیلم ایرانی در اختتامیه این بخش نمایش داده شد.

"جزیره آهنی" در دومین حضور جهانی خود در تیرماه سال گذشته به جشنواره فیلم تورنتو راه یافت. حدود یک ماه بعد، این فیلم از شورای صدور پروانه نمایش مجوز اکران گرفت. با دریافت پروانه نمایش این انتظار می رفت که فیلم به اکران پائیز سینماهای تهران برسد. در ابتدا به نظر می رسید این فیلم به خاطر حضور در جشنواره فیلم فجر اکران نشده است.

فیلم سینمایی "جزیره آهنی" یکی از دو نماینده ایران در دهمین دوره جشنواره بین المللی فیلم پوسان کره جنوبی بود که شهریور 84 در بخش مسابقه پنجره ای به سینمای آسیا شرکت کرد. پائیز همان سال این فیلم به سی و ششمین جشنواره بین المللی فیلم هند راه یافت و جایزه اول این جشنواره را به خاطر خلاقیت قوی، زبان سینمایی و اصالت فیلم به دست آورد.

احتمال حضور ساخته نخست محمد رسول اف در بیست و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر با توجه به حضور گسترده جهانی و به دست آوردن جوایز مختلف، بسیار محتمل بود. اما فیلم در جشنواره فجر پذیرفته نشد و دلایل مختلفی در این خصوص مطرح شد. از این زمان، شایعه توقیف فیلم مطرح شد و به خصوص که فیلم با وجود داشتن مجوز اکران، امکان نمایش را به دست نیاورد. "جزیره آهنی" خرداد امسال در بیست و هفتمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم دوربان شرکت کرد.

با توجه به این شرایط اکران فیلم آرام آرام به فراموشی سپرده شد. به گونه ای که امکان حضور در هیچ کدام از جشنواره های داخلی را به دست نیاورد و حتی نمایش کوتاه مدت فیلم نیز منتفی شد. نکته این است که وقتی فیلمی در جشنواره های سینمایی جهانی به نمایش درمی آید، به هر حال نماینده سینمای ایران است و اگر به جهت مضمون، ساختار یا نمایش با موازین نمایش عمومی داخلی هماهنگ نمی شود، باید شرایطی به وجود بیاید که تماشاگران ایرانی با نوع نگاه فیلمساز آشنا شوند و در مورد کیفیت و اهمیت فیلم تصمیم بگیرند.

اکران برخی از این نوع آثار - از جمله "طعم گیلاس" ساخته عباس کیارستمی یا "حاجی واشنگتن" کاری از علی حاتمی - در سال های گذشته نشان داده است که گاه نگرانی متولیان سینمایی در خصوص تبعات منفی اجتماعی اکران یک فیلم بی مورد بوده است. مهمتر اینکه وقتی فیلمی مجوز ساخت و بعد پروانه نمایش عمومی را به دست می آورد، بسیار عجیب به نظر می رسد که ناگهان با توقیف مواجه شود. چون یک فیلم برای دریافت مجوزهای گوناگون باید مراحل اداری و بازبینی کارشناسان مختلف را سپری کند.

اگر به راستی اثری با مشکل مواجه است باید از ابتدا متوقف شود. به خصوص وقتی این نوع فیلم ها در دیگر جشنواره های جهان به نمایش درمی آیند و به موفقیت می رسند، این پرسش در ذهن مخاطب جای می گیرد که به چه دلیل خارجی ها حق بیشتری نسبت به مخاطب ایرانی برای تماشای چنین آثاری دارند. سئوالی که همیشه بی پاسخ می ماند.

در شرایط کنونی که فیلم ها برای حضور در جشنواره بین المللی فیلم فجر خود را آماده می کنند، نگاهی دوباره به چنین فیلم هایی و بررسی نگاه کارشناسان و منتقدان مطبوعات و نظرخواهی از آنها در خصوص بازتابی که چنین فیلم هایی می تواند در جامعه داشته باشد، راهی مطمئن و منطقی برای ایجاد امکانی دیگر در زمینه اکران فیلم هایی همانند "جزیره آهنی" است.