خبرگزاری مهر-گروه استان ها: گستره جغرافیایی شهرستان درگز از شمال به جمهوری ترکمنستان از جنوب به شهرستان های قوچان و چناران، از شرق به کلات نادری و از غرب به قوچان منتهی می شود.
درگز با وسعتی معادل ۴۳۰۹ کیلومتر مربع دارای چهار بخش چاپشلو، نوخندان ، لطف آباد و مرکزی است و از مهمترین ارتفاعات این ناحیه زرین کوه، کوران داغ در شمال و قره داغ در غرب و رشته کوه هزار مسجد در بخش جنوبی را می توان نام برد.
همچنین درونگر ، دربندی علیا و زنگلانلو در زمره مهمترین رودخانه های پر آب این شهرستان به شمار می آیند که به برکت بارندگی های مطلوب و اقلیم مناسب این ناحیه دارای جلگه های وسیع و دشت های حاصل خیز است.
پیشینه تاریخی
در متون کهن از منطقه درگز با عناوین نیسا، آپارتاگی ایبورد و نساء خاوران و دارا نام برده شده که به اعتقاد صاحبنظران دارا مخفف داراگرد است.
آنچه مسلم است درگز خاستگاه و مکان پیدایی اصلی اشکانیان و جزیی از سرزمین پارتیان می باشد و از سویی کشفیات اخیر در بندیان از اهمیت درگز در عصر ساسانیان حکایت می کند.
محوطه تاریخی بندیان
از کشفیات منحصر به فرد باستان شناسی در شهرستان درگز منطقه ای ارزشمند موسوم به بندیان می باشد که در سه کیلومتری شمال شهر درگز در مجاورت تپه ای باستانی به نام یاریم اتپه واقع شده است.
آنچه پیرامون این تالار در این منطقه باستانی بر نمای دیوارها با ارتفاع حدود یک متر یا بیشتر مشاهده می شود نقوش نفیس گچ بری شده زیبایی است که معرف موضوعات مذهبی، بزم و شکار، جنگ و پیروزی بر دشمن، معرفی اشخاص و غیره است.
از دیگر محوطه های مکشوفه در این محوطه می توان به آتشدان و محراب، اتاقی مخصوص نامه ها و مرسوله ها و برج خاموشی اشاره کرد.
با کشف بنای برج خاموشی نظر محققان اروپایی در زمینه نحوه تدفین زرتشتیان به کلی تغییر کرد و در حال حاضر محوطه تاریخی بندیان به همت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی به اولین سایت موزه باستان شناسی گردشگری ایران تبدیل شده است.
آرامگاه علامه شهرستانی
از مزار های معتبر شهرستان درگز بقعه ای منسوب به مدفن علامه شهرستانی واقع در ۲۰ کیلومتری غرب شهر درگز و ۴ کیلومتری روستای حضرت سلطان است.
شخصیت مدفون در این بنا ابوالفتح محمد بن ابوالقاسم عبدالکریم بن ابوبکر احمد شهرستانی از علمای شافعی اشعری بوده که به سال ۴۷۹ هجری در ناحیه ای به نام شهرستان متولد و در سال ۵۴۸ هجری دارفانی را وداع گفته است .
وی در علوم کلام و اصول، تفسیر و حدیث و فلسفه و ادب از نامداران عصر خود به شمار می رفت و رسائل و کتب بسیاری از خود برجای نهاده است . آرامگاه علامه شهرستانی مشتمل بر یک ایوان ، تالار انتهای ایوان، گنبدخانه یا بنای مرکزی چهارطاقی است که گنبدی کم خیز بر فراز آن قرار گرفته است، اسلوب و ویژگی های معماری این آرامگاه القاء کننده بناهای عصر ایلخانی است.
آرامگاه امامزاده دیباج
بقعه متبرک منسوب به امام زاده دیباج (ع) در بخش لطف آباد درگز و به فاصله ۵ کیلومتری روستای شیلگان، در کنار مرز مشترک ایران و ترکمنستان قرار گرفته است.
بنا به روایات این بنا مدفن محمد بن جعفر فرزند امام جعفر صادق (ع) ششمین ستاره آسمان امامت و ولایت است. اعتقاد راسخ و ارادت به شخصیت مدفون در بقعه سبب ایجاد مامن و ماوایی در این مکان شده که عاشقان آن حضرت را همچون پروانه بر گرد شمع جلب کرده است.
آرامگاه امام زاده محمد دیباج (ع) در سال ۱۳۵۱ به سعی و اهتمام هیات امناء تجدید بنا شده است.
پارک ملی تندوره
این پارک در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی درگز واقع شده و به سبب داشتن گونه های نادر گیاهی و جانوری و مناظر کم نظیر طبیعی از حیث زیستگاه های منحصر به فرد جغرافیایی از اعتبار بین المللی ویژه ای برخوردار است.
تندوره منطقه ای است کوهستانی با صخره ها و تپه ماهورهای بسیار و دره های عمیق و شیب دار که پوشیده از گیاهان گوناگون بوده و یکی از بهترین زیستگاههای جانوران می باشد.
این پارک علاوه بر داشتن چشم اندازها و مناظر بی نهایت زیبا و استثنایی از نظر منابع حیات وحش نیز غنی است.
تندوره محل تداخل زندگی سه نژاد از قوچ و میش های اوریال یعنی اوریال ایران یا اوریال کوپه داغ، اوریال ماوراء خزر و بالاخره اوریال افغان می باشد و از مهمترین گونه های جانوری پارک تندوره می توان از کل و بز، پلنگ، گربه پالاس، گربه جنگلی، گراز یا خوک وحشی، گرگ، شغال، روباه، خرگوش، تشی، انواع پرندگان شکاری و غیره یاد کرد.
حمام جشن آباد
ابن بنا در روستای جشن آباد از توابع دهستان شهرستان و بخش نوخندان به فاصله ۲۰ کیلومتری شمال غربی شهرستان درگز واقع شده است.
به استناد مدارک و شواهد موجود تاریخ احداث این حمام به دوران قاجاریه باز می گردد.
حمام جشن آباد به همت شخصی موسوم به حاج حیدر حیدری ساخته شده لیکن بعدها توسط اهالی روستا به صورت بنائی عام المنفعه خریداری گردیده است.
فضای گرم خانه ترکیبی از سه غرفه بزرگ ، یک غرفه کوچک ، خزینه آب و با پوشش زیبای گنبدی و نورگیری میانی است. در ساختمان این حمام از آجر ، ساروج ، آهک و سنگ استفاده شده است.
سوغات و صنایع دستی درگز
از میان صنایع دستی رایج در شهرستان درگز می توان به گلیم بافی، نمدمالی، چارق دوزی، دوخت البسه ابریشمین اشاره کرد.اما مهمترین سوغات شهرستان درگز نوعی شیرینی است که به آن آبنیات هل دار یا شکر پنیر هل دار معروف است
گردو نیز میوه ای درختی است که در ناحیه درگز به وفور به بار می نشیند و برخی از آن بعنوان سوغات درگز یاد کرده اند.
مقبره صید علیخان درگزی
این بنا مقبره شاعر و سیاستمدار بزرگ دوران مشروطه صید علیخان درگزی بوده است که نامدارانی همچون ملک الشعرای بهار از مکتب او کسب فیض کرده اند.
وی همچنین اولین بانی تشکل فرهنگی و اصلاح طلبی خراسان آن زمان که به مشهور به اصحاب سراچه بوده است.
مقبره وی، امروزه در میان قبرستانی متروکه در حاشیه خیابان رضوان درگز قرار گرفته است. این بنای آجری با طرح و نقشه ای مربع شکل که ورودی آن در ضلع شمالی بنا واقع شده دارای ایوان های طرفین ورودی ، دو ایوانچه کوچک دو طبقه می باشد که پس از این فضا، اتاقی چهار گوش با سقفی گنبدی قرار دارد احتمالاً این آرامگاه دارای طبقه فوقانی بوده که به تدریج تخریب و از بین رفته است.
آب انبار قدیمی لطف آباد
آب انبار لطف آباد در شهر لطف آباد و در حاشیه قرار دارد و به استناد کتیبه سردر ورودی بنا این اثر در سال ۱۳۴۲ به همت اشرف الحاج و عهده التجار حاج کاظم کوخ کتافی آقا علی اصغراف بنا گردیده است.
این سازه دارای دو بخش راه پله و منبع آب می باشد . طول منبع ۲۰ متر و عرض آن ۱۱ متر می باشد و برفراز آن گنبدی چهار ترک ایجاد شده است.عمق محل ذخیره آب از کف تا زیر سقف حدوداً ۵/۴ متر است و ورودی بنا شامل راه پله ای با ۲۰ پله آجری است.
منطقه حفاظت شده قرخود
منطقه حفاظت شده قرخود در غرب شهرستان درگز قرار گرفته است و وسعتی قریب به ۴۵ هکتار دارد.
این منطقه دارای تپه ماهورهای بسیار، صخره هایی با شیب تند و کوهستانهای مرتفع می باشد.منطقه قرخود از سال ۱۳۵۰ شمسی جزو مناطق حفاظت شده قرار گرفته است و از مهمترین گونه های جانوری آن می توان به قوچ و میش اوریال، کل و بز، پلنگ، گرگ و روباه، خوک وحشی پایکا، گورکن، پرندگان و غیره اشاره کرد و از جمله پوشش گیاهی آن باید از درختان و درختچه های ارس، زالزالک، زرشک، کرکو، بیدگون و انواع گرامینه نام برد.
بقعه حضرت سلطان
این بقعه خشت و گلی در مسیر ۱۰ کیلومتری جنوب جاده قوچان –درگز در شمال روستای حضرت سلطان قرار گرفته است.
این بنا را به سلطان سنجر سلجوقی و برخی به سلطان تکش سلجوقی منسوب می کنند.
ورودی این بنا از جانب جنوب غربی و متشکل از در چوبی کوچک است. پس از آن اتاقی مربع شکل قرار گرفته که نمای آن گچ کاری شده و در میانه ی اتاق سکویی گچی تعبیه گردیده که ضریحی بر آن استقرار یافته است.
این سکو در حکم قبر و دارای نقوش اسلیمی و اشعاری به رنگ قرمز می باشد.
قبرستان گبرها
قبرستان گبرها به فاصله یک صد متری شمال روستای پالکانلو از توابع دهستان درونگر و بخش نوخندان و در ۲۰ کیلومتری شمال غربی درگز واقع شده است.
بنا بر متون و منابع کهن پیشینه ی این محوطه به قرون ۶ تا ۹ هجری و دوران ایلخانی باز می گردد در این متون از زرتشتیان و مغ ها تحت نام گبرها یاد شده است.
این گروه از زرتشتیان در زمان ایلخانان به درگز مهاجرت کرده و دروستاهای جلفا ، خیر آباد مرکزی و پالکانلو مسکن گزیده اند و احتمالاً به همین سبب مکان مزبور به قبرستان گبرها معروف گردیده است.
تفرجگاه امام قنبر
تفرجگاه امام قنبر در میان ارتفاعات الله اکبر و در نزدیکی روستای داغدار واقع شده است.
این تفرجگاه دارای چشم اندازها و مناظر زیبای طبیعی، درختان گوناگون بسیار و همچنین نهرها و رودخانه ای جاری است اما مهمترین دلیل معروفیت تفرجگاه امام قنبر وجود چشمه های آب گرم معدنی است که از اهمیت ویژه ای برخوردارند.
این چشمه ها دارای آب گرم معدنی با خواص موثر دارویی می باشند که در فصول مختلف سال مورد استفاده گردشگران و مردم محلی قرار می گیرد.
ییلاقات درگز
دره چرلاق در ۳۴ کیلومتری جنوب غربی شهر درگز، دره درونگر و دربادام در مسیر رودخانه درونگر، آبگرم معدنی در ۲۰ کیلومتری جنوب شهر درگز، زیارتگاه علی بلاغ در دامنه کوه های الله اکبر که به اعتقاد مردم محل عبور و مزار سپاهیان حضرت علی (ع) بوده است، مقبره علاء الدین تکش در روستای حضرت سلطان، تخت شاه و قره جنگل در شمال شهر درگز، چهل دختر در کنار شهر دستجرد قدیم دره زیبای رودخانه زنگلانلو از جمله سایر تفرج گاه های این شهرستان است.
نظر شما