خبرگزاری مهر، گروه استانها: حبیب‌الله مهمان‌نواز در سال ۱۳۰۵ در روستای کاریزک از توابع نیشابور دیده به جهان گشود. وی در ایام کودکی پدرش را از دست داد و با هدایت و راهنمایی برادرش به حوزه نیشابور، سپس به حوزه علمیه مشهد مقدس و در نهیات به حوزه نجف اشرف عزیمت کرد.
برجسته ترین اساتید وی در ایام تحصیل، شیخ محمد علی، ادیب نیشابوری، حاج سید محمد مدرس بزرگ، حاج شیخ هاشم قزوینی، حاج سید کاظم دامغانی، شیخ حسنعلی مروارید و آیت‌الله حاج میرزا جواد تهرانی بودند.
آیت الله مهمان نواز در سال های ۵۶ و ۵۷ با اوج گیری انقلاب به عنوان رهبر انقلاب در شمال خراسان تعیین و جلودار انقلاب می شود
اواخر سال دهه ۴۰ آیت الله مهمان نواز به واسطه مشورت با اساتید خود به شمال خراسان آمدند و در سال های ۵۶ و ۵۷ با اوج گیری انقلاب به عنوان رهبر انقلاب در شمال خراسان تعیین شد و جلودار انقلاب می شود.
در آغاز این سال، وی همزمان با تحریم عید نوروز از سوی علمای بزرگ، برگزاری جشن و عید را برای مردم بجنورد تحریم کرد. در آذر همان سال نیز، آیت‌الله مهمان‌نواز در یک سخنرانی کوبنده، رژیم پهلوی را به خاطر جنایت در استان‌های مختلف کشور همچون آبادان، کرمان و بابل، به باد انتقاد گرفت.
به گزارش ساواک: «از ساعت ۹ صبح، بنابه دعوت قبلی در حدود یک هزار نفر در مسجد امامی اجتماع و حبیب‌الله مهمان نواز برای آنان سخنرانی کرد... در میدان ۲۵ شهریور مهمان‌نواز مجددا سخنرانی و عنوان کرد سینما رکس آبادان، مسجد کرمان، بابل و تهران را شاه به آتش کشید.»
مبارزات آیت‌الله مهمان‌نواز با رژیم پهلوی در بجنورد
با آغاز نهضت اسلامی، آیت‌الله مهمان‌نواز نیز به تبعیت از امام خمینی به مبارزه با رژیم پهلوی پرداخت. وی در همان نخستین سال‌های نهضت اسلامی، چندین بار برای آگاهاندن مردم به نقاط مختلف کشور سفر کرد. وی در این رابطه می‌گوید: «در مجامع خصوصی و عمومی، در شهر و روستا، خصوصیات حکومت را بیان می‌کردم و در نتیجه مردم توجه می‌کردند که حکومت محمدرضا، اسلامی نیست.»
آیت‌الله مهمان نواز پیش نمازی مسجد امامی را بر عهده گرفت، اما نیروهای دولتی (ساواک) به این جابه‌جایی مذهبی، توجه کامل داشتند و در تلاش بودند تا افکار، خصوصیات و شیوه کار وی را به‌خوبی بشناسندبراساس آنچه در کتاب «انقلاب اسلامی در بجنورد» آمده است، چون آیت‌الله مهمان‌نواز در دوران تحصیل با سید علی امامی رفاقت داشت به سرعت با فضای بجنورد آشنایی کامل پیدا کرد. همچنین به‌خاطر ایاب و ذهاب او به بجنورد در ماه رمضان، امامی از او می‌خواهد تا کرسی تدریس حوزه علمیه سلطانیه بجنورد را بر عهده گیرد، بنابراین مهمان‌نواز کرسی مدرسی حوزه را پذیرفت و در سال ۱۳۴۸، به طور رسمی در بجنورد مستقر شد.
همچنین آیت‌الله مهمان نواز پیش نمازی مسجد امامی را بر عهده گرفت، اما نیروهای دولتی (ساواک) به این جابه‌جایی مذهبی، توجه کامل داشتند و در تلاش بودند تا افکار، خصوصیات و شیوه کار آیت الله مهمان‌نواز را به‌خوبی بشناسند و درصدد متوقف کردن فعالیت‌های او برآیند.
در سال ۱۳۵۶ با عزیمت حجت‌الاسلام سیدعلی امامی از بجنورد و اقامت در مشهد، مسئولیت زعامت روحانیت بجنورد بر دوش مهمان نواز می‌افتد. مهمان‌نواز امور حوزه بجنورد را سر و سامان داد. آن حوزه در آن ایّام ۲۰ طلبه داشت و مدرسان آن، علاوه بر آیت‌الله مهمان‌نواز، حجت اسلام بلاغی، شیخ حسین محمدی و رضایی بودند.
در دوران نهضت اسلامی، مهمان‌نواز به دلیل فعالیت‌های خود، چندین بار از سوی ساواک بجنورد احضار شد و تذکرات لازم و اخطارهای جدّی به او داده شد.
چنان که خود می‌گوید: «در پرونده‌ای که علیه من در ساواک تنظیم شده بود، نامه‌ای از رییس کل ساواک خراسان (شیخان) مشاهده شد که ترور من در آن زمان بلامانع اعلام شده بود و مرا مکرر برای بازجویی به ساواک و فرمانداری آن زمان احضار می‌کردند.»
مبارزات مرحوم مهمان‌نواز در سال ۵۷
در سال ۱۳۵۷ و همزمان با اوج‌گیری مبارزات مردم ایران با رژیم پهلوی، مبارزات آیت‌الله مهمان‌نواز نیز وسعت بیشتری پیدا کرد. در این زمان طلاب جوان بجنوردی مقیم قم و مشهد، جامعه فرهنگیان و جوانان حوزه سلطانیه و مسجد امامی به منزل او رفت و آمد می‌کردند.
در آغاز سال ۵۷، وی همزمان با تحریم عید نوروز از سوی علمای بزرگ، برگزاری جشن و عید را برای مردم بجنورد تحریم کرد.
ساواک بجنورد در این رابطه گزارش داد: «اطلاع رسیده حاکی است، حاج حبیب‌الله مهمان‌نواز، پیش نماز مسجد امامی این شهرستان (بجنورد) در بعضی از محافل عمومی اظهار داشته به علت وقایع اخیر قم و تبریز امسال را نباید عید گرفت. خود نامبرده، شب عید بجنورد را به مقصد مشهد ترک نموده است.»
تحریم عید نوروز ۵۷ توسط آیت‌الله مهمان‌نواز در بجنورد
با گسترش راهپیمایی‌های مردمی علیه رژیم پهلوی در سال ۵۷، مرحوم مهمان نواز به عنوان نماینده جامعه روحانیت در اکثر راهپیمایی‌ها حضوری فعال داشت. وی نخستین روحانی ساکن بجنورد محسوب می‌شد که در تجمعات مردم و سخ‌رانی‌ها، خواهان سقوط رژیم سلطنتی پهلوی بود.
وی همچنین در تهیه و تکثیر اطلاعیه‌ها و اعلامیه‌هایی که از مشهد و قم به صورت تلفنی برایش نقل می‌شد نیز نقش بسزایی داشت.
وی در مقام سرپرستی مدرسه علمیه سلطانیه بجنورد نیز با رژیم پهلوی مبارزه می‌کرد. در گزارش ساواک به تاریخ ۲۵خرداد۱۳۵۷، در این رابطه چنین آمده است: «از روز ۱۵خرداد۱۳۵۷ تا کنون که به قول طلبه‌های مدرسه علمیه، روز قیام آیت‌الله خمینی بوده، آقای حبیب‌الله مهمان‌نواز، رییس مدرسه علمیه سلطانیه بجنورد تمام دروس مدرسه را تعطیل کرده است.
حمله عمال رژیم پهلوی به منزل آیت‌الله مهمانواز در سال ۵۷
منزل آیت‌الله مهمان نواز یکی از کانون‌های تجمع مبارزان بجنورد با رژیم پهلوی بود. ساواک نیز از این موضوع اطلاع داشت که اغلب جلسات مخالفین رژیم پهلوی در بجنورد در منزل مرحوم مهمان‌نواز برگزار می شد.
ساواک که شدیدا آیت‌الله مهمانواز را تحت نظر داشت در گزارش‌های مختلفی به رهبری و مرکزیت وی در مبارزات مردمی در بجنورد اشاره کرد. در گزارش مورخه ۱۸آذر ۱۳۵۷ آمده است : «مرکز تجمع و اخذ دستورات و هماهنگ نمودن و انجام تظاهرات مخالفین مصالح مملکت در شهرستان بجنورد، از ساعت ۱۹ هر شب در منزل شیخ حبیب‌الله مهمان‌نواز یا دبیرستان دانش می‌باشد. شیخ حجازی، شیخ حسین خوش نویس، علی اصغر جمالی رهبری عملیات را به عهده دارند... د. حبیب‌الله مهمان نواز از روحانیون و دبیر دبیرستان‌های بجنورد، از محرکین و مسببین اصلی در این شهرستان می‌باشند.»
گزارش ساواک از ساماندهی مبارزات مردم بجنورد در منزل آیت‌الله مهمان‌نواز
از این رو رژیم پهلوی در صدد متوقف کردن آن برآمد و در مهر ۱۳۵۷ ماموران رژیم پهلوی به منزل آیت‌الله مهمان نواز حمله کردند.
سرهنگ بیداریان، نخستین رییس شهربانی در بجنورد پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در خاطرات خود چنین می‌گوید : «.. بعضی از مأموران ساواک که از دید رهبر مأموران شهربانی هم ناشناخته بودند، داخل راهپیمایان نفوذ، ایجاد هیاهو و درگیری می‌کردند. در شهادت شهید حسن معصوم و شهید حسن آبادی نیز درگیری‌ها همین‌طور ایجاد شد. این‌ها توطئه ساواک بود و شهربانی بی‌اطلاع بود... چماق به‌دست‌ها را هم ساواک اجیر کرده بودند. حمله به منزل حاج آقا مهمان نواز را نیز، و شهربانی بی‌اطلاع بود...»
اما اینگونه اقدامات و توطئه‌ها نیز باعث نشد آیت‌الله مهمان‌نواز دست از مبارزه بردارد. چنانچه در آذر همان سال بار دیگر در یک سخنرانی کوبنده، رژیم پهلوی و محمدرضا شاه را به باد انتقاد گرفت. به گزارش ساواک سخنرانی آیت‌الله مهمان‌نواز در آذر ۵۷: «از ساعت ۹ صبح، بنابه دعوت قبلی در حدود هزار نفر در مسجد امامی اجتماع و حبیب‌الله مهمان نواز برای آنان سخنرانی... در میدان ۲۵ شهریور مهمان نواز مجددآ سخنرانی و عنوان کرد سینما رکس آبادان، مسجد کرمان، بابل و تهران را شاه به آتش کشید...»
نقش محوری آیت‌الله مهمانواز در پیوستن نیروهای نظامی به انقلابیون
در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی، با درایت آیت‌الله مهمان‌نواز، نیروهای نظامی بجنورد به مردم پیوستند. آیت‌الله مهمان نواز در این رابطه می‌گوید: «روز اوّل پیروزی انقلاب، به پادگان نظامی رفتم و پس از یک سخنرانی گفتم: همه آثار و علائم شاهنشاهی باید برچیده شود. آثار و علائم برچیده شده، حتی تیمسار قادری که فرمانده آن نیروها بود، گفت: درجه من تاج شاهنشاهی است. در مقابل همه سربازها درجه را از روی شانه کند و به دور انداخت و این عمل، همه افسران، درجه‌داران و سربازان را تحت تأثیر قرار داد و شعار «ما همه سرباز توایم خمینی» آغاز شد.»
با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در سال ۱۳۵۷، وی علاوه بر زعامت قاطع روحانیت بجنورد از جانب رهبری انقلاب اسلامی ایران، حضرت امام‌خمینی(ره) به امامت جمعه شهر نیز منصوب شد. آیت‌الله مهمان‌نواز به مدت ۳۲ سال در کسوت نمایندگی امام و رهبری و همچنین تا آخرین روز حیات به عنوان نماینده مردم بجنورد در مجلس خبرگان رهبری به مردم آن دیار خدمات شایانی کرد.
درگذشت آیت الله مهمان نواز
آیت الله مهمان نواز پس نیم قرن مجاهدت در مرکز استان خراسان شمالی ظهر یک شنبه، ۲ اردیبشهت ماه امسال پس تحمل بیماری و کهولت سن دعوت حق را لبیک گفت و در جوار امامزاده سید عباس موسی بن جعفر(ع) به خاک سپرده شد.
در مراسم خاکسپاری این عالم بزرگوار علاوه بر اقشار مختلف مردم و مسئولان استانی، آیت‌الله حسن عالمی و آیت‌الله عبدالهادی حسینی شاهرودی به منظور رساندن پیام تسلیت مجلس خبرگان رهبری و بیت مقام معظم رهبری به خانواده مرحوم مهمان نواز و مردم خراسان شمالی شرکت کرده بودند.
ولایت‌مداری ویژگی اصلی شخصیت آیت‌الله مهمان‌نواز
عضو مجلس خبرگان رهبری در مراسم خاکسپاری آیت الله مهمان نواز ولایت‌مداری را از ویژگی اصلی شخصیت وی دانست.
آیت‌الله حسن عالمی اظهار کرد: آیت الله مهمان نواز به علت کمالات نفسانی، تقوا و مهربانی که در رفتارشان وجود داشت به یکی از شخصیت های برجسته معروف بودند.
عالمی افزود: حضور شخصیتی همچون آیت الله مهمان نواز با سخنرانی های آگاهانه ای که داشتند بسیار تاثیرگذار بود.
وی تصریح کرد: آیت‌الله مهمان‌نواز همیشه در مجلس خبرگان حضور داشتند و خیلی کم پیش می آمد که به علت بیماری غیبت داشته باشند.
آیت‌الله مهمان‌نواز در دفاع از ولایت فقیه فردی صریح بود
عضو دیگر مجلس خبرگان رهبری در مراسم خاکسپاری آیت الله مهمان نواز گفت: آیت الله مهمان نواز در دفاع از ولایت فقیه بسیار فردی صریح و انقلابی بود.
آیت‌الله عبدالهادی حسینی شاهرودی اظهار کرد: خدمات ارزشمند آیت الله مهمان نواز در شکل گیری انقلاب بسیار حائز اهمیت است.
وی افزود: همچنین وی پس از پیروزی انقلاب برای پایداری و حفظ انقلاب تلاش های بسیاری را داشتند.
نظر شما