طرح اعزام نیروی عربی به سوریه مخاصمه دوحه و ریاض را تشدید کرد

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- فرزاد فرهادی: دونالد ترامپ روز سه شنبه ۲۴ آوریل ۲۰۱۸ در نشست خبری مشترک با امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه گفت: «کشورهایی در منطقه قرار دارند که بسیار ثروتمند هستند اما اگر به خاطر ما نبود، حتی یک هفته هم دوام نمی آوردند. آن ها باید برای اتفاقاتی که می افتد هزینه بپردازند، ایالات متحده با شرمندگی در خاورمیانه هست، من مسئولیت آن را قبول نمی کنم، خیلی شرمنده خواهم بود که هفت تریلیون دلار در خاورمیانه هزینه شده است اما وقتی که می خواهم دیوار یا مدرسه بسازم، می گویند که پول ندارم.
 کشورهایی که در آنجا هستند، بسیار ثروتمند هستند و آن ها این پول را خواهند پرداخت، همچنین آن ها باید سربازانشان را وارد عرصه کنند. بسیاری از سربازانمان را به کشور باز خواهیم گرداند».

متعاقب آن عادل الجبیر اعلام کرد قطر باید قبل از لغو حمایت آمریکا از این کشور و خارج کردن نظامیانش از پایگاه هوایی العدید، هزینه حضور نیروهای آمریکایی در سوریه را بپردازد و نیروهای نظامی‌اش را به آنجا اعزام کند.

الجبیر با اشاره به اظهارات ترامپ در کنفرانس مطبوعاتی‌اش با امانوئل مکرون، همتای فرانسوی خود، مدعی شد منظور رئیس ‌جمهور آمریکا از این سخن که «اگر آمریکا حمایتش را بردارد برخی رژیم‌ها ظرف یک هفته سقوط می‌کنند» دولت قطر بوده استالجبیر با اشاره به اظهارات ترامپ در کنفرانس مطبوعاتی‌اش با امانوئل مکرون، همتای فرانسوی خود، مدعی شد منظور رئیس ‌جمهور آمریکا از این سخن که «اگر آمریکا حمایتش را بردارد برخی رژیم‌ها ظرف یک هفته سقوط می‌کنند» دولت قطر بوده است.

وزیر خارجه عربستان افزود: اگر آمریکا نیروهایش را از پایگاه نظامی العدید قطر خارج کند رژیم این کشور ظرف کمتر از یک هفته سقوط می‌کند.

محمد بن عبدالرحمن آل ثانی وزیر خارجه قطر به حرفهای عادل الجبیر درباره دوحه واکنش نشان داد. وی افزود: بحران سوریه مسئولیت جمعی جامعه بین المللی است.

وزیر خارجه قطر در توییتر خود نوشت: سوریه بدترین فاجعه انسانی در دنیاست. محمد بن عبدالرحمن آل ثانی مجددا خواست یافتن راهکار سیاسی برای حل بحران سوریه شد.

«آیگور موروزوف» سناتور روس در واکنش به این سخنان عادل الجبیر گفت: «روسیه به شدت مخالف اعزام نیروهای قطری به سوریه است. بر چه اساسی این اعزام رخ خواهد داد؟ این نقش قوانین سازمان ملل  عرف بین الملل است».

«فرانتس کلینتسویچ» عضو کمیته دفاعی شورای روسیه نیز در گفتگو با روسیاالیوم اعلام کرد که حرفهای «عادل الجبیر» وزیر امور خارجه عربستان  مبنی بر این که قطر باید برای تأمین کمک نظامی آمریکا نیروهای خود را به سوریه ارسال کند، چیزی جز  باجگیری نیست. اظهارات وزیر امور خارجه عربستان سعودی باجگیری است. عربستان سعودی در حال اجبار قطر به انجام اقدامات غیرقانونی است.

وی افزود: در عین حال من شک دارم که با وجود حرفهای ترامپ، آمریکا واقعا قصد دارد به زودی از سوریه خارج شود. احتمالا عربستان سعودی می خواهد قطر همراه با آمریکا به این عملیات بپیوندد و جای آمریکا را نگیرد، که این اقدامی عجیب است؛ زیرا ریاض نمی تواند بفهمد که این امر فقط باعث افزایش هرج و مرج  و منجر به مرگ افراد بی گناه خواهد شد. علاوه بر این، سعودی ها اهداف دیگری دارند که ترجیح می دهند در مورد آن صحبت نکنند.

جدای از حرفهای عادل الجبیر درباره قطر درباره اعزام نیرو به سوریه که در ادامه جنگ لفظی میان دو کشور و اختلافاتی که از مدتها قبل به قطع روابط میان دو کشور منجر شده است دو نکته قابل توجه است اولا آیا نیروهای آمریکایی اصلا از سوریه خارج می شوند و در ثانی آیا کشورهای عربی به فرض خروج نیروهای آمریکایی توان ایفای نقش در سوریه را دارند یا خیر؟

«فراس الزوبعی» از تحلیلگران سیاسی عراقی در گفتگو با یک رسانه عراقی اعلام کرد: بعید است که آمریکا از سوریه با وجود بیانیه های رسانه ای و مواضع مکرر خارج شود. آمریکا آمده است به منطقه که بماند نه اینکه خارج شود و ارتش های دیگری جای آنرا بگیرد. آمریکا منافع زیادی در منطقه دارد.

وی می افزاید: ارتش های عربی عملا نمی توانند چنین نقشی ایفا کنند و از این رو اعزام نیروهای عربی به سوریه عملی نیست. وانگهی این نیروهای عربی دربرابر نیروهای مستقر در سوریه توان و امکانی ندارند.

«زکریا المحرمی» تحلیلگر عمانی در تویتر خود نوشته است: ورود نیروهای عربی به سوریه رویارویی عربی-ترکیه ای را تقویت می کندورود نیروهای عربی به سوریه رویارویی عربی-ترکیه ای را تقویت می کند. ورود نیروهای عربی به عنوان جایگزین آمریکایی ها به مثابه قرار گرفتن در جبهه کردهاست که ترکیه آنها را تروریست می داند و از این رو در تقابل با ترکیه قرار می گیرند.

جدای از موضوعات بحثی که از حرفهای عادل الجبیر ضد قطر می توان استنباط کرد این است که طرح اعزام نیروی عربی به سوریه جدای از همه مشکلات و چالشها از مهمترین عنصر یک نیرو یعنی اتحاد نیز برخوردار نیست زیرا که اختلافات میان قطر و چهار کشور عربی اجازه هماهنگی و همکاری نخواهد داد.

اختلافات قبل از تشکیل هر نیروی عربی در سوریه از هم اکنون با این موضع گیری عادل الجبیر شروع شده است. چگونه ممکن است که نیروهای قطر، عربستان، امارات و مصر در یک جبهه قرار گیرند؟

وانگهی اختلاف مواضع این کشورها در قبال بحران سوریه را نیز باید مورد توجه قرار داد. مصر حامی دولت سوریه است و برخی کشورهای دیگر ضد آن هستند.

جدای از آن بحث مشکلات داخلی کشورهای عربی است که تجربه سالیان گذشته نشان داده است که آنها در حل مشکلات داخلی ناتوان هستند. ارتش مصر تلفات سنگینی در سینا متحمل شده است. سعودی با رزمندگان یمنی روبرو هستند که هراسی ندارند و آسمان عربستان را برای سعودی ها نا امن کرده اند و در باتلاق یمن آنها را گرفتار کرده اند.

امارات نیز چنین وضعیتی در یمن دارد و نیروی انسانی لازم و کاردان را در این زمینه ندارد. در حالی که آنها در جنگ یمن در باتلاق گرفتار شده اند چگونه می توانند نیروی نظامی به سوریه اعزام کنند.

قدر مسلم آن است که اعزام نیروی عربی به سوریه نه تنها مشکلی از مشکلات سوریه حل نمی کند بلکه به تشدید بحران منجر می شود. اعزام این نیروها به مثابه تعدی به حاکمیت یک کشور مستقل در سایه نبود مجوز شورای امنیت است.

اما اینکه عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان، قطر را هدف حمله قرار می دهد که منظور ترامپ از اینکه کشورهای عربی نمی توانند بدون آمریکا دوام بیاورند، مگر خود سعودی ها اگر پشتوانه آمریکایی ها نباشد حرفی برای گفتن دارند.

ترامپ از زمانی که روی کار آمده است با همین تهدیدات توانسته است رقم قابل توجهی را از سعودی ها در قالب قراردادهای تسلیحاتی یا به هر نحو دیگری اخذ کند.

«علی الهیل تحلیلگر» معروف قطری در این باره به اسپوتنیک گفت: بحث باج گیری ترامپ مطرح است. وی از زمانی که قدرت را در دست گرفته، تلاش کرده است از کشورهای دیگر باج بگیرد. به طور مثال از کره جنوبی تقاضای یک میلیارد دلار در قبال حمایت آمریکا از آن نمود و باج گیری به عربستان رسید و از آن ۴۶۰ میلیارد دلار گرفت.

وی افزود: وزیر خارجه سعودی قصد دارد با این حرفها کشورش را دور نگه دارد و این پس از آن است که با گشودن خزانه عربستان به سوی رئیس جمهور آمریکا این کشور در شرایط سختی قرار گرفته استوزیر خارجه سعودی قصد دارد با این حرفها کشورش را دور نگه دارد و این پس از آن است که با گشودن خزانه عربستان به سوی رئیس جمهور آمریکا این کشور در شرایط سختی قرار گرفته است. رئیس جمهور آمریکا می خواهد که بحران میان کشورهای حوزه خلیج فارس باقی بماند. یکی از دلایل روی کار آمدن رئیس جمهور آمریکا با کمک لابی یهودی شعله ور کردن بحران خلیج فارس وایجاد اختلافات گسترده میان این کشورهاست تا آسان به آنها نفوذ کند».

«سعد الزنط» از تحلیلگران جهان عرب به الدستور گفت: حرفهای عادل الجبیر مبالغه آمیز است زیرا قطر در اراضی خود پایگاه فرانسوی قوی و نیز ترکیه ای دارد و کشورها به محض خروج نیروهای خارجی از هم فرو نمی پاشند. کشورهای عربی باید منتظر باشند تا اهداف آمریکا مشخص شود.

الهیل گفت: این موضع گیری سرانگشتی به قطر گزند وارد نمی کند. قطر منافع خود را می داند و می داند چکار کند. گواه آن هم ورود بحران به سال اولش است و قطر بهتر از قبل است.

عبدالباری عطوان تحلیلگر مشهور جهان عرب در مطلبی در رای الیوم با اشاره به موضع دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در قبال کشورهای ثروتمند حاشیه خلیج فارس آورده است: « این موضع گیری سه نکته مهم دارد؛ نخست، تاکید ترامپ بر اینکه کشورهای خلیج فارس ثروتمند نشده اند مگر با حمایت آمریکا و امکان ادامه حضور آمریکا در منطقه نیست؛  مفهومش این است که صدها میلیارد دلاری که از این کشورها گرفته وی را سیر نکرده و خواستار پول بیشتری است.

دوم، تمرکز وی بر برخی کشورها که یک هفته بدون حمایت آمریکا دوام نمی آورند هر چند که نام این کشورها را نبرده است اما منظورش عربستان، امارات و قطر است. این تهدید با چماق و ترساندن آشکار است.

سوم، اینکه ترامپ می گوید به ایران فرصت رسیدن به دریای مدیترانه و افزایش نفوذش در سوریه را نمی دهیم به مفهوم آن است که بحث خروج نیروهای آمریکایی از سوریه دقیق نیست و این عقب نشینی اگر هم رخ دهد خیلی محدود خواهد بود. وی می خواهد که اعراب را عملا وارد کند نه به شکل مالی فقط.

وی می نویسد: حرفهای ترامپ در واقع به منزله هشدار به این کشورها درباره مخالفت با طرح جدید اعزام نیرو به شرق فرات سوریه و تامین هزینه حضور سمبلیک نیروهای آمریکا و نیز جنگنده های آمریکایی که در قالب ائتلاف بین المللی ضد داعش هستند، است.

عطوان بیان کرد: فقط آنگونه که عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان گفته منظور قطر نیست بلکه امارات و عربستان نیز هست اما حضور پایگاه نظامی آمریکا در قطر برگه قوی در دست امریکا برای فشار بر دولت قطر به ویژه با توجه بحران خلیج فارس است. روسها از این طرح آمریکا مطلع هستند. مخالفت ایران و روسیه با اعزام این نیروها گواه این است که قطر تصمیمش درباره اعزام نیرو را گرفته است و اینکه این نیروها به الرقه یا الحسکه برسند مسئله زمان است به ویژه که دولت قطر مخالفتی نکرده و الجیبر هم با اعزام نیروهای سعودی موافقت کرده است.

وی افزود: عطوان: ورود اولین نظامی قطری به شرق فرات به مفهوم تغییر ریشه ای در نقشه ائتلافات کنونی قطر به ویژه با ترکیه و ایران است.ورود اولین نظامی قطری به شرق فرات به مفهوم تغییر ریشه ای در نقشه ائتلافات کنونی قطر به ویژه با ترکیه و ایران است حسین شیخ الاسلام مشاور وزیر خارجه ایران با اعزام نیروهای قطری را اشتباه دانسته و بر مخالفت ایران تاکید کرده است. اردوغان هم فعلا سرگرم انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی زودهنگام است و سکوت کرده اما این سکوت طولانی مدت نخواهد بود.

عطوان آورده است: ترامپ به اختصار با کشورهای عربی و خلیج فارس به عنوان مستعمره های آمریکا که نه تنها باید بهای حمایتی که آمریکا می دهد باید بپردازند بلکه باید به خواسته های آمریکا در اعزام نیرو به جبهه های جنگی که دولت آمریکا تعیین می کند تن دهند. به عبارت دیگر زمان ورود کشورهای ثروتمند خلیج فارس به جنگهای نیابتی در سوریه، یمن، لیبی و دیگر مناطق تمام شده است. همچنین همین موضوع درباره جبران اعزام نیرو با پرداختن میلیاردها نیز تمام شده است.

وی در پایان می نویسد: این دیکته های آمریکا از نظر انسانی و مالی در نهایت به ورشکستگی این کشورها در وهله اول و بر باد برفتن ثروتهای آنها در دهه ها و چه بسا قرون آتی و فروپاشی این کشورها خواهد انجامید و رژیم ها را در برابر ملتهای خود قرار خواهد داد. حمایت آمریکایی که ترامپ از آن دم می زند نتایج کاملا معکوس خواهد داشت و فایده آن فقط برای خزانه آمریکاست».

به هر حال حرفهای عادل الجبیر را می توان در راستای جنگ لفظی میان دو کشور دانست که بحران میان دوحه و ریاض را تشدید می کند و نیز گواهی بر شکست طرح اعزام نیروی عربی قبل از اینکه حتی شروع شود، دانست.