خبرگزاری مهر – گروه استانها: استان کرمان طی ۲۰ سال گذشته با خشکسالی جدی مواجه بوده است و به همین دلیل بسیاری از آبخوان های زیر زمینی استان خشکیده اند، قنات ها خشک و چاه ها کم آب شده اند بطوریکه کف شکنی و عمق تر شدن چاه ها هم برای رهایی از بی آبی دیگر نتیجه نمی دهد، بسیاری از رودخانه های خشک شده اند و بزرگترین حوزه آبی استان یعنی جازموریان در سال جاری نه تنها آبگیری نشده است بلکه به شکل بیابانی بی آب و علف در آمده است که حتی برای چرای دام هم ظرفیت لازم را ندارد.
کرمان در حال خشک شدن است
گفته می شود خشکسالی در کرمان در ۵۰ سال گذشته بی سابقه بوده است، اما در همین شرایط کرمان یک چهارم باغ های مثمر کشاورزی کشور را در خود جای داده و شغل اصلی مردم نیز کشاورزی است که به نظر می رسد هیچ گونه تناسبی با اوضاع و احوال بزرگترین استان کشور ندارد. در واقع آب کرمان در بخش کشاورزی مکیده شده است و نشانه این مر هم وجود ۱۱ هزار چاه غیر مجاز و برداشت بی رویه آب است.
خشکسالی در کرمان در ۵۰ سال گذشته بی سابقه بوده ، اما در همین شرایط کرمان یک چهارم باغهای مثمر کشاورزی کشور را در خود جای داده و شغل اصلی مردم نیز کشاورزی است که به نظر می رسد هیچ گونه تناسبی با اوضاع و احوال بزرگترین استان کشور ندارد
با ادامه روند فعلی و تغییر اقلیمی قابل توجهی که در استان روی داده است سیاست های اقتصادی استان نیز باید دچار تغییر شود. اختصاص ۹۰ درصد از منابع آبی استان کرمان به بخش کشاورزی در شرایط کنونی نه تنها غیر معقول به نظر می رسد بلکه می تواند آینده استان را دچار مشکل جدی کند.
هر چند بارندگی در کرمان بسیار کمتر از حد متوسط در کشور است اما سهم بالایی از بار تولید محصولات کشاورزی کشور بر دوش مردم کرمان است. از سوی دیگر آبی که در این استان از طلا هم ارزشمند تر است بعضا صرف تولید محصولاتی می شود که هیچ توجیه اقتصادی ندارند.
طی سال های اخیر با مطرح شدن طرح همیار آب در استان کرمان مصوباتی در راستای اصلاح الگوی کشت و جلوگیری از تولید محصولات آب بر و جلوگیری از آبیاری سنتی ابلاغ شده است اما به نظر می رسد کشاورزی در استان کرمان با وجود همه اقدامات انجام شده هنوز با روش های علمی و برنامه ریزی و روش های مدون علمی فاصله طولانی دارد. با نگاه به تولید محصولات کشاورزی در جنوب کرمان طی دو ماه اخیر به سادگی می توان به این مهم پی برد که برنامه مشخصی برای اصلاح الگوی کشت وجود ندارد، آب گران بها در جنوب کرمان صرف تولید گوجه فرنگی، پیاز و هندوانه می شود اما به دلیل افت قیمت و فروش نرفتن محصول در نهایت بخش قابل توجی از این محصولات خراب و یا خوراک دام می شوند.
آبیاری سنتی در اکثر مزارع و باغ های کرمان، عدم استفاده از روش ها مدرن کشاورزی و عدم اعتقاد کشاورزان به روش های نوین، منابع آبی استان را در معرض خطر جدی قرار داده است، بطوریکه از ۹۰ درصد آب استحصالی استان کرمان که به کشاورزی اختصاص می یابد در حال حاضر ۷۵ درصد هدر می رود.
روستاها با موج مهاجرت مواجه شده اند
اگر این آمار را در کنار وضعیت بسیار وخیم خشکسالی در سال جاری بگذاریم و به کاهش ۶۵ درصدی بارندگی در استان اشاره کنیم به سادگی می توانیم دریابیم که چرا استاندار کرمان در نشست اقتصادی مقاومتی استان گفته است که «وضعیت کشاورزی استان کرمان در موقعیت خطرناکی است و شاهد تخلیه روستاها و خشکسالی بی سابقه‌ایم هستیم. در بخش کشاورزی عدم اراده آهنین و واقعی برای اجرای سیاست‌های آب و خاک وجود دارد.»
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان کرمان نیز در گفتگو با مهر در خصوص آخرین وضعیت منابع آبی استان کرمان اظهارداشت: در سال جاری به صورت فوری نیاز به تامین اعتبار برای ایجاد منابع آبی جدید داریم، زیرا بخش عمده ای از منابع آبی در دسترس یا دچار کم آبی شدید هستند و یا به کلی خشک شده اند.
علی رشیدی نژاد افزود: کاهش شدید بارندگی در استان کرمان طی سال آبی جاری گریبان روستا نشینان را گرفته است و باید برای حل این مشکل چاره اندیشی کرد و با تخصیص اعتبار فوری زمینه کف شکنی چاهها، جابجایی و یا لایروبی قنوات را فراهم کرد.
منابع آب سطحی تا خرداد ماه می خشکند
وی تصریح کرد: در مجموع ۶۲۵ حلق چاه، آب مورد نیاز روستاهای کشور را تامین می کند که از این تعداد ۲۰۱ حلقه با کاهش بسیار شدید آب مواجه هستند و به همین دلیل بعید می دانم بتوانیم آب روستاهای تحت پوشش این ۲۰۱ چاه را بعد از خرداد ماه و با گرم شدن هوا تامین کنیم.
وی با اشاره به جمعیت یک میلیون ۲۵۰ هزار نفری روستاییان در کرمان بیان کرد: کرمان از جمله استان هایی در کشور است که از جمعیت روستایی زیادی در مقایسه با جمعیت شهری برخوردار است.
کمبود ۷۴ هزار مترمکعبی آب در تامین آب روستاهای کرمان
رشیدی نژاد گفت: ما در حال حاضر و قبل از گرم شدن هوا با کمبود ۷۴ هزار مترمکعبی آب مواجه هستیم و بدون شک سال جاری در نیم قرن اخیر خشک ترین سالی است که در حال تجربه هستیم.
وی بیان کرد: باید عملا در تمام ارگان ها و سازمان هایی که در بخش های مختلف وجود دارند یک هم افزایی جدی برای گذر از این بحران ایجاد شود.
منابع آب سطحی استان نیز در وضعیت بسیار نا مطلوبی قرار دارند و با گرم تر شدن هوا بخش زیادی از این منابع که در حال حاضر نیز با تنش مواجه هستند خواهند خشکید
وی بیان کرد: منابع آب سطحی استان نیز در وضعیت بسیار نا مطلوبی قرار دارند و با گرم تر شدن هوا بخش زیادی از این منابع که در حال حاضر نیز با تنش مواجه هستند خواهند خشکید.
معاون آب منطقه ای استان کرمان نیز در گفتگو با مهر اظهارداشت: طبق بررسی های صورت گرفته میزان بارندگی در استان کرمان نسبت به سال گذشته از کاهش بسیار جدی برخوردار است و ۶۹ درصد کاهش بارندگی روی داده است.
علی عرب پور بیان کرد: مردم برای گذر از وضعیت فعلی باید در بخش های مختلف همکاری لازم را داشته باشند و صرفه جویی و مصرف بهینه در بخشهای شرب، کشاورزی و صنعت از ضروریات است.
وی تصریح کرد: با بررسی نمودار های بارندگی در استان های مختلف می توان دریافت که استان کرمان وضعیتی متفاوت دارد و در حالیکه کاهش بارندگی به طور متوسط در کشور ۳۵ درصد است این رقم در کرمان بسیار چشمگیر تر است و به ۶۹ درصد می رسد.
۴۹ میلیمتر باران در کرمان طی یک سال
عرب پور افزود: متوسط بارندگی سالانه در استان کرمان ۱۲۹ میلیمتر است که همین رقم هم در سال جاری تامین نشده است، ضمن اینکه میزان بارش ها در مناطق مختلف استان نیز متفاوت بوده و در برخی از مناطق بارندگی بسیار کمتر بوده است.
وی مجموع بارندگی در استان کرمان در سال جاری جاری را ۴۹.۵ میلیمتر عنوان کرد و بیان داشت: باید برای گذر از چالش های کم آبی سال جاری در بخش های مختلف برنامه ریزی ویژه صورت گیرد و از هدر رفت آب به صورت جدی پرهیز شود.
وی به سدهای استان کرمان نیز اشاره کرد و گفت: در چهار سد فعال در استان کرمان، فقط ۱۱۱ میلیون مترمکعب آب وارد شده است که همین رقم در سال قبل یک میلیارد و ۲۸۲ میلیون مترمکعب بوده است این آمار این معنی را می دهد که ما منابع آبی بسیار کمتری نسبت به سال گذشته در دسترس داریم.
هر چند صرفه جویی آب در بخش شرب بسیار مهم است اما مسئولان باید برای حل ریشه ای مشکل آب در کرمان در کنار جایگزینی منابع آب جدید فکری اساسی برای ادامه فعالیت کشاورزی در استان انجام دهند و از هدر رفت شدید آب در این بخش جلوگیری کنند.
نظر شما