"تهران" روستایی گسترش یافته است

به گزارش خبرگزاری مهر، ابتدا سپیده شاملو بخشی کوتاه از رمان را خواند و سپس لادن نیکنام با اشاره به گفتاری از زنده یاد منوچهر آتشی که گفته بود : " ما اساسا شرایط نوشتن رمان را در ایران نداریم چون که شهر نداریم " ، گفت : تهران هم شهر نیست و روستایی گسترش یافته است . دولت آبادی نیز در جدال همیشگی اش با مرحوم گلشیری به این اشاره می کرد که تهران شهر نیست . رمان در شرایط زندگی شهری و صنعتی متولد می شود . رمان شخصیتی را درجامعه ای حرکت میدهد که به سمت مدرنیته در حال حرکت است  . نویسنده از این شخصیت می نویسد تا خود به درکی جدید از شخصیت و شرایط برسد .

نیکنام افزود : روابط و ساختاری مدرن در ذهن شکل می گیرد و پایه و اساس آن شک و تردید است در جامعه شهری مدرن هیچ چیز قطعیت ندارد و هر چیزی ساخته می شود با نقیض خود نیز از بین می رود . رمان " سرخی تو از من " با همین عناصر ساخته شده است . نویسنده در این رمان توانسته وقایع به روز تهران را به شکلی هوشمندانه درونی خود و کارکترهای داستانش کند و حرکت شخصیت های اصلی را در چنین جامعه ای مورد دقت قرار دهد .

این منتقد در ادامه با اشاره به دو شخصیت زن اصلی داستان و تفاوت های طبقاتی و خاستگاه اجتماعی آنان گفت : این شخصیت ها با تمام تفاوت های ظاهری ، در ریشه ها و سنت و تاریخ مشترکند و لایه های ذهنی مشابهی دارند .

نیکنام گفت : رمان " سرخی تو از من " رمانی واقعی است و اشاراتی به فضاهای عمومی تهران دارد . اما در همه جای رمان حضور پررنگ مکان های عمومی را نمی بینیم . حضور مضطرب انسان را در لابه لای این مکان ها و فضاهای عمومی نمی بینیم و بیشتر در فضاهای داخلی هستند . این ممکن است دو دلیل داشته باشد . یکی این که نویسنده پرهیز کرده از اینکه بازتاب کامل شهر تهران در همه ابعادش و یک انسان امروزی را نشان دهد و یا خواسته در تهران با تمامی بی نظمی و شلوغی اش انسانی را نشان دهد که به فضای داخلی پناه برده است .

وی با اشاره به توصیف دقیق آیین ها و سنت ها در آثار داستانی غیر ایرانی گفت : در آثار ایرانی شاهد خارج شدن این فرهنگ ها و آئین ها از حالت شخصی به ظرفیت عمومی نیستیم . اینکه ما در شب چهارشنبه سوری یا سیزده بدر چه می کنیم در رمان سرخی تو از من ثبت شده است .

در ادامه نشست محمد گودرزی از دیدگاه روایت شناسی ،  نوع روایت رمان را بررسی کرد و گفت : راوی به شکلی غالب ، در هر بخش محدود به ذهن شخصیت هاست . داستان با سرفصل های تاریخ دار مشخص شده است ، به این معنی که راوی دانای کل گذشته نیست که در ذهن شخصیت ها به شکل نامحدود برود و همه چیز را ببیند و برای ما تفسیر کند و در واقع قضاوت کند و ما را هدایت کند به سوی معناهایی که می خواهد بگوید .

گودرزی افزود : راوی نیمه پنهان دانای کل دراین متن هست . چرا دانای کل ؟ چه کسی و بر چه اساسی بخش ها را به این ترتیب تقسیم کرده است . یعنی وقتی می خوانیم چه کسی به ما می گوید 27 اسفند ساعت 16 .

وقتی درگذشته این گونه استفاده می شد دفترخاطرات روزانه یک نفر بود که ازطریق آن متوجه رخدادهای داستان می شدیم اما اینجا یک نفرازبیرون به ما می گوید که دراین تاریخ و زمان چه اتفاقی افتاده است . اما نیمه پنهان است به این دلیل که ابتدا ، وسط و پایان رمان دانای کل نیمه پنهان تصویری ازکل وقایع می دهد ، راوی می آید صحنه ای را انتخاب می کند و به ما می گوید که جهان بر محور خویش می چرخد و تهران نیز .

زمان روایت هم زمان حال است و با فعل مضارع روایت شده است . این مهمترین زمان برای داستان کوتاه است چرا که در زمان حال، زمان و آگاهی رخدادها را در شخصیت و خواننده از بین می برد و هر دو هم زمان با هم در داستان پیش می روند . انتخاب این زمان در یک رمان بسیار دقیق و فنی است .

این نشست روز دوشنبه یازدهم دی ماه در محل کانون ادبیات ایران برگزار شد .