خبرگزاری مهر - گروه استان ها: ۱۰ درصد مساحت تالابی قم، این استان را به عنوان یکی از مناطق مناسب برای حضور پرندگان مهاجر مطرح کرده بود که حالا با توجه به خشکی و کم آبی تالاب‌ها این شرایط تحت تأثیر قرار گرفته است.
قم با بهره‌مندی از ۵ تالاب با مساحت ۲۹۰ هکتاری که ۱۰ درصد مساحت استان را تشکیل می‌دهد، هر ساله میزبان پرندگان مهاجری است که در مسیر خود این استان را برای توقف انتخاب می‌کنند، پرندگانی که از سال ۲۰۰۶ روز دهم ماه می همزمان با بیست و یکم و بیست و دوم اردیبهشت‌ماه از سوی دو نهاد بین‌المللی فعال در زمینه حیات‌وحش یعنی کنوانسیون حفاظت از گونه‌های مهاجر وحشی و تفاهم‌نامه همکاری حفاظت از پرندگان مهاجر آبی آفریقا و اوراسیا به نام آنها شناخته شده است تا زمینه‌های شناخت بیشتر از این پرندگان و نحوه میزبانی از آنها فراهم شود.
موقعیت جغرافیایی ایران و قرارگیری در مسیر پرندگان مهاجر سبب شده است که پرندگانی مانند فلامینگو، بالابان، کرکس‌ها، انواع و اقسام اردک‌ها مانند اردک سرسیاه و سرسفید ایران را برای مهاجرت انتخاب کنند، در حالی که در سال‌های گذشته ایران و قم یکی از بهترین مناطق برای حضور پرندگان مهاجر بود اما حالا در سال‌های اخیر به دلیل پدیده خشک‌سالی و بحران آب و کاهش آب این زیست‌گاه‌ها حضور پرندگان مهاجر در کشورمان با مشکلاتی همراه بوده است.
پرندگان کمیاب در قم
بسیاری از این پرندگان بسیار کمیاب و ارزشمندند که میزبانی درست از آنها بسیار بااهمیت است، آن طور که عضو انجمن راهنمایان گردشگری استان قم در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفته است تعدادی از گونه‌هایی که امروز در ایران دیده می‌شوند رو به انقراض هستند یا جمعیتشان به صورت شدیدی کاهش پیدا کرده است از جمله گونه کرکس مصری یا عقاب صحرایی که در جهان بیش از هفتاد درصد کاهش پیدا کرده است و از گونه‌هایی شکاری هستند که در کنار کرکس مصری و شاهین بالابال از جمله گونه‌های ارزشمندی هستند که هم به لحاظ زیست محیطی و هم از منظر جذابیت گردشگری بسیار مهم هستند.
آن طور که رضا علی اصل گفته است مهاجرت پرندگان به دلیل گذراندن زمستان در منطقه‌ای مناسب و امن دور از خانه است به این طریق که پرندگان مهاجر معمولاً به دنبال رهبری پرنده مسن‌تر و باتجربه‌تر و آشنا به مسیر مهاجرت شروع به سفر می‌کنند که این مهاجرت می‌تواند داخلی باشد و می‌تواند فواصل بسیار دوری را دربر بگیرد.
این پرنده شناس معتقد است که استان قم جای مناسبی برای فرود پرندگان مهاجرت است و از این منظر جایگاه خوبی دارد، از ۳۰۰ گونه پرنده حاضر در قم بیش از نیمی از آنها یعنی ۲۰۰ گونه مهاجر هستند.
آن طور که وی گفته است در ایران نیز بیش از نیمی از ۵۵۰ گونه پرنده موجود، مهاجر است که این سرمایه‌ها می‌تواند در زمینه رشد گردشگری و صنعت پرنده‌نگری استفاده شده و برای جوامع محلی درآمدزایی داشت.
به گفته علی اصل تالاب‌های بهشت معصومه، غدیر و مره در قم از جمله مناطقی است که میزبان این پرندگان است اما بحران‌های زیست محیطی و کم آبی این تالاب‌ها به ویژه تالاب مره که در محدوده بحرانی دشت مسئله قرار دارد را با مشکل روبه رو کرده است.
لزوم حفظ زیستگاه پرندگان مهاجر
آن طور که این پرنده شناس قمی گفته است نابودی زیستگاه یکی از عوامل اصلی فراری شدن پرندگان مهاجر است، خشکی تالاب‌ها زندگی و مهاجرت این پرندگان را تحت تأثیر قرار داده است. دکل‌های برق نیز ازجمله همین تهدیدهایی است که جان بسیاری از این پرندگان را می‌گیرد و در دنیا برای این موضوع فکری شده و برای فرود پرندگان بدون برق گرفتگی فکر شده است.
به گفته وی این پرندگان مهاجر شاخص سلامت منطقه هستند، در واقع حفظ پرندگان مهاجر منطقه در گرو حفظ تالاب‌هاست که برای این کار باید حقابه‌های زیست محیطی این مناطق حفظ شود و حفاظت از آنها نیز یک وظیفه شهروندی است.
علی اصل اعتقاد دارد باید هر شهروندی در پاکسازی مسیر پرندگان مهاجر نقش خود را ایفا کند و از ایجاد عوامل تهدید در این مسیر جلوگیری شود در حالی که امروز در ایران این وضعیت برعکس در حال انجام است و کشوری که تا ۵۰ سال پیش یکی از بهترین میزبان‌ها برای این پرندگان بوده است امروز از برخی شهرهای آن به عنوان سیاهچاله پرندگان مهاجر یاد می‌شود.
وی این استفاده از ظرفیت پرندگان را یک فرصت خوب و استثنایی برای رسیدن به توسعه و شکوفایی بیشتر اقتصادی می‌داند همانطور که امروز در دنیا از پرنده‌نگری به عنوان یکی از شاخه‌های پول ساز گردشگری یاد می‌شود که البته باید با حفظ قید مسئولانه بودن انجام شود و پرندگان این احساس را داشته باشند که به فضای امنی آمده‌اند که می‌توانند در آن بمانند و زادآوری کنند و برگردند.
در استان قم هم حالا آن طور که علی اصلی گفته است ۷ سالی می‌شود که صنعت پرنده‌نگری راه افتاده است که به مرور زمان در بین مردم در حال پیدا کردن علاقمندان خود است و با برگزاری تورهای رایگان پرنده‌نگری در سطح شهر از جمله بوستان‌ها و مناطق خارج شهر از جمله ارتفاعات کهک انجام می‌شود، اتفاقی که از سال‌ها قبل در کشورهای مختلف مورد توجه قرار گرفته و درآمدهای کلانی را به همراه داشته است.
نظر شما