به گزارش خبرنگار مهر، دستیابی به روایتی معتبر و اصیل از واقعه کربلا از زبان کسانی که همعصر این واقعه یا نزدیک به زمان آن بودهاند همواره ذهن و ضمیر علاقهمندان و پژوهشگران تاریخ عاشورا را به خود مشغول کرده است.
محققان و تاریخپژوهانی هستند که گمشده خود را از دل منابع کهن جستوجو میکنند. کتاب «وقعة الطّف لأبی مِخنَف» از جمله کتابهایی است در این باب حرفها برای گفتن دارد و هیچ جوینده حقیقی را گریزی از مراجعه به آن نیست.
متن عربی این کتاب را که در واقع بازسازی و احیای کتاب ازدست رفته ابومِخنَف به نام «مقتل الحسین» است، چند سال پیش استاد محمدهادی یوسفی غروی، پژوهشگر بنام تاریخ اسلام، پس از قریب به بیست سال تحقیق و کاوش در منابع قدیم، به علاقهمندان تاریخ عرضه کرد و اینک ترجمهای دقیق و کامل از آن همراه با امتیازاتی نو به همت محمدصادق روحانی از سوی «انتشارات کتاب طه» منتشر شده است.
از شواهد و قرائن موجود میتوان حدس زد که ابومخنف کتاب مقتل الحسین خود را در اوایل قرن دوم هجری نوشته باشد. با توجه به کتابهای دیگری که برای او ذکر کردهاند، به نظر میرسد اهتمام او بیشتر گردآوری تاریخ شیعه بهویژه در کوفه بوده است. همین است که کسانی مثل نجاشی او را آگاهترین فرد به تاریخ کوفه خواندهاند. نظر غالب مورخان و حدیثپژوهان مسلمان این است که ابومخنف، اگرچه شیعهٔ امامی به معنای مصطلح امروز نبود، اما از دوستداران اهل بیت محسوب میشده است.
اصل کتاب ابومخنف به نام مقتل الحسین که صورت مکتوب گفتههای شاهدان واقعه کربلاست از بین رفته و نسخهٔ یکپارچهای از آن در دست نیست. استاد یوسفی غروی، محقق و گردآورندهٔ کتاب، با استخراج روایات ابومخنف از دل تاریخ طبری و برخی منابع دیگر و اعمال برخی تصحیحات و کنار هم نهادن این روایات در قالب روایتی منسجم و هموار، در واقع کتابِ ازدسترفته را بازسازی و احیا کرده است.
به گفته استاد یوسفی غروی، برای کتاب حاضر عنوان وقعة الطّف لأبی مخنف انتخاب شده تا این کتاب از کتاب جعلی و پرتحریفی که به نام ابومخنف نسبت داده شده ممتاز شود.
در ترجمهای که اکنون از این کتاب ارزشمند به قلم محمدصادق روحانی منتشر شده، سعی شده ضمن رعایت دقت و امانت، ساختار علمی کتاب حفظ شود و در عین حال متن فارسی به گونهای باشد که برای عموم خوانندگان قابل استفاده باشد. برای اعلام و شخصیتهایی که مستقیم یا غیرمستقیم ارتباطی با ماجرای کربلا داشتهاند فهرستی توصیفی و توضیحی تهیه شده که عمدتاً برگرفته از پانوشتهای مؤلف در متن عربی است.
در تمام متن تلفظ دقیق نامها ذکر شده تا خواننده از این جهت با دشواری روبهرو نشود. روایات کتاب به شکل مرسوم در کتب کلاسیک تاریخی به صورت دقیق شمارهگذاری شده تا مراجعه به آنها آسان باشد. علاوه بر پیشگفتار مؤلف، مترجم نیز مقدمهٔ مفصلی بر کتاب نوشته و درباره ترجمه حاضر و کارهایی که بر روی آن صورت گرفته توضیحات خوبی داده است.
عناوین بخشهای اصلی متن وقعه الطّف از این قرار است: ۱. امام حسین(ع) در مدینه؛ ۲. امام حسین(ع) در مکه؛ ۳. ورود مسلم به کوفه؛ ۴. خروج امام حسین(ع) از مکه؛ ۵. منزلگاههای بین راه؛ ۶. خروج ابنسعد برای جنگ با امام حسین؛ ۷. یورش ابنسعد به امام حسین (ع)؛ ۸. حوادث شب عاشورا؛ ۹. صبح روز عاشورا؛ ۱۰. شروع نبرد؛ ۱۱. اُسرا در مجلس یزید؛ ۱۲. حرکت سرها و اُسرا به سوی شام؛ ۱۳. اهل بیت در مدینه؛ ۱۴. اولین زائر امام حسین(ع) از کوفیان.
این کتاب علاوه بر محققان و تاریخپژوهان به کار عموم خوانندگانی میآید که دوست دارند نگاهی کمابیش واقعبینانه و خالی از افزودههای بعدی، به ماجرای کربلا داشته باشند.
نظر شما