حقوق بشر؛ مفهومی جامع برای حفظ کرامت انسانی

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از منابع اینترنتی، استاد حمدا ولد تاه عضو شورای عالی اسلامی موریتانیا در مقاله ای با عنوان " اسلام و حقوق بشر" به بررسی مفهوم حقوق بشر از دیدگاه غرب و اسلام پرداخته که در این بخش سعی می شود حقوق بشر از منظر اسلام مورد بررسی قرار گیرد.

عضو شورای عالی اسلامی موریتانیا با بیان اینکه اسلام به انسان توجه خاصی کرده و مسئولیت بزرگی را به عهده او گذاشته است، گفت: مسئولیت انسان زمانی زیاد می شود که خداوند او را خلیفه خود بر روی زمین و اشرف مخلوقات قرار داده است، از سوی دیگر انسان به خاطر ویژگیهایی که دارد، دچار انحرافاتی می شود، بنابراین خداوند برای اینکه انسان را از انواع انحرافات مصون بدارد، ادیان ابراهیمی و در نهایت اسلام را فرستاد تا با ارائه آموزه های خود به مسلمانان و خلیفه خود در زمین هشدار دهد. 

بنابراین اسلام حقوقی را برای انسان قائل شده که حقوق تنها نیست بلکه مفهومی جامع و کامل است که کرامت انسانی را در بر می گیرد و انسان را گرامی داشته است. کرامت و گرامیداشت انسان شامل همه بشر است بدون اینکه در نژاد، جنس و یا رنگ و نسب تبعیضی قائل شود. این در حالی است که اسلام حقوق اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نیز برای انسان قائل شده که اگر در این حقوق تأمل کنیم، در می یابیم که عمده ترین بخش این حقوق مساوات و برابری آن است .

وی افزود: حقوق بشر در اسلام مقدس و حمایت از آن بر همه مسمانان واجب است، اسلام حقوق بشر را بر اساس متون شریعت لازم اعلام کرده و برای آن تضمینی قرار داده است، اسلام هر کسی را که به حقوق دیگری تعرض کند، مجازات می کند. حقوق بشر در اسلام تنها مواعظ اخلاقی نیست، بلکه از دستورات شرعی به حساب می آید.

اسلام 14 قرن پیش در مقابل همکاری با قبایل مختلف از حقوق بشر حمایت کرد. یکی از مهمترین مسائلی که اسلام برای حفظ حقوق بشر قرار داده حمایت از آموزش انسان و مسئولیت پذیری او است . حقوق بشر در اسلام واجبی حتمی است که ضمانتهای شرعی و اجرایی و مسئولیت پذیری خواهد داشت.

پیشرفت انسان در اسلام امری بسیار مهم است، چرا که انسان که خلیفه خدا در زمین است، مسئول است تا بتواند زمینی که به دست او به امانت سپرده شده را آباد کند، پس باید بتواند از مسئولیت و حقوق خود دفاع کند. 

وی در ادامه یاد آور شد: پیشرفت انسان هم مادی و هم معنوی است، اسلام هیچ فصلی میان ماده و معنویت قائل نشده است، بلکه پیشرفت مادی ( دنیوی) و پیشرفت معنوی ( اخروی) را با یکدیگر ممزوج کرده است و هر فعالیت مادی انسان عملی معنوی است مشروط  بر اینکه به سوی خداوند گام بردارد. چرا که  توسعه و پیشرفتهای اقتصادی در اسلام نیز باید در راستای بر آورده کردن نیازهای بشری و توجه به رضای خدا باشد. 

مسئله حقوق بشر در قوانین بین المللی از قرن 18 مطرح شد که فرد دارای حقوق و آزادیهای فردی مانند حق زندگی، ممانعت از عذاب و عقوبت و معاملات غیر انسانی یا سیطره بر او، حق آزادی و امنیت، حق انتخاب، حق زندگی خانوادگی و حق مسکن و غیره باشد، مسئله ای که سالها قبل از سوی اسلام مطرح شده بود.