آشنایی با سنت نبوی برای تعامل با نهادهای حقوقی جدید لازم است

به گزارش خبرنگار مهر، دکتر سید مصطفی محقق داماد، رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم، در همایش "حکمت و بازاندیشی سنت نبوی" به تبیین «اصل لزوم به وفای عهد در سنت نبوی» پرداخت.

وی در ابتدا به اهمیت واژه «تفقه» در قرآن کریم برای تفکر و اندیشه اشاره کرد و گفت: بقای اندیشه قرانی به تفقه است و اگر تفقه اسلامی را در چند اصل محدود محور بندی کنیم یکی از مهمترین اصول فقه عملی(نه فقه اخلاقی و عرفانی) اصل وفای به عهد است.

دکتر محقق داماد افزود:اصل حاکمیت اراده امروز در اغلب نظامهای حقوقی ملل جهان به عنوان یکی از اصول بنیادین در انعقاد قراردادها اعم از قراردادهای بین المللی و یا التزامات خصوصی میان افراد است. این اصل که در حقوق حاکمیت بر خود(self ownership) نامیده می شود همواره در مسیر یکنواختی حرکت نکرده است و گاهی در توسل به آن مسیر افراط (نظامهای لیبرالیستی) و گاهی تفریط(نظام های جامعه گرا) پیموده شده است.

وی سپس به طرح دو پرسش اساسی پرداخت و گفت: اولا آیا اصل مزبور مطلق و بی حد است یا می تواند محدود به حدودی شود؟ ثانیا مبنای فلسفی الزام آور بودن تصمیمات و محصولات بشر چیست؟ ایشان پاسخ غربیان به این پرسش را بر مبنای اصل قرارداداجتماعی دور باطل خواند و گفت: در حقوق اسلامی ضمن تاکید بر آزادی اراده، آزاد بودن انسان را مشروط به قوانین آمره شریعت می داند. از سوی دیگر الزام آور بودن اصل مزبور در اسلام مبتنی بر اصل بنیادین «ایمان» است.

دکتر محقق داماد با ذکر آیاتی از قران کریم و روایات بازگشت تمام عهود در اسلام را بر ایمان خواند. دکتر محقق داماد به اهمیت اصل وفای به عهد در سنت دینی پیامبر اشاره کرد و به واقعه مهم صلح حدیبیه به عنوان نقطه عطفی در تاریخ اسلام اشاره کرد.

وی این اصل را حاکم بر تمام اصول دیگر هم چون حج خانه خدا دانست و به شرح سیره پیامبر اکرم(ص) در جریان صلح حدیبه پرداخت.

وی در پایان گفت: امروز اگر ما نیز به سیره پیامبر تاسی کنیم و به کنوانسیون های بین المللی چون منع شکنجه بپیوندیم پیروز خواهیم شد.

استاد مولوی عبدالرحمن ملازهی امام جمعه چابهار و ریاست حوزه علمیه چابهار و مدرس دانشگاه مدارس اسلامی آخرین سخنران نشست صبح این همایش بود. وی که درباره «پیامبر در آیینه آیات و روایات» سخنرانی کرد سنت را اقوال و افعال و تاییدات پیامبر اسلام دانست و با اشاره به اینکه معنای صراط در قرآن حضرت رسول(ص) است گفت: تمام قرآن از ابتدا تا انتها از پیامبر صحبت می کند. وجود پیامبر(ص) قرآن ناطق است و خدا با مبعوث کردن ایشان بر خلایق منت گذاشته است. وی بهترین الگو در تمام ابعاد فردی و مذهبی و سیاسی برای تمام امت است.