انیمیشن‌سازی باید تبدیل به صنعت شود

به گزارش خبرنگار مهر، انیمیشن سازی طی سال های گذشته با تحولات قابل توجهی مواجه شده است. چنانکه از آثار محدود تلویزیونی که به منظور سرگرم کردن مخاطب تولید می شد، در حال حاضر به عنوان یک هنر - صنعت همپای دیگر بخش های سینما پیش می رود و در برخی موارد حتی از دیگر گونه های تصویری این عرصه نیز جلوتر است. جذب مخاطب در سطحی وسیع، بیان داستان ها و مطالبی که امکان طرح آن در دیگر گونه های سینمایی وجود ندارد، خیال پردازی و فانتزی بسیار بالا، جذب تمامی گروه های سنی و امکان ترویج مسایل فرهنگی و تاثیرگذاری عمیق بخشی از کارکردهای اجتماعی انیمیشن را تشکیل می دهد.

این عرصه در کشور ما طی 10 سال گذشته به شکل گسترده ای مورد توجه قرار گرفته است. البته سابقه تولید انیمیشن در ایران قدمت بسیار بیشتری دارد اما چند سالی است که به شکل جدی تر و در سطح وسیع تری تولید می شود. تولید آثار پویانمایی بسیار زمان بر است و با هر تکنیکی که تولید شود وقت بسیار زیادی را به خود اختصاص می دهد. این موضوع کمیت ساخت چنین آثاری را با محدودیت زیادی مواجه می سازد. در عین حال این زمان زیاد هزینه های تولید را هم بالا می برد. برای ساخت یک فیلم سینمایی انیمیشنی حدود 90 دقیقه بیش از 15 نفر در بخش های مختلف باید فعالیت کنند تا تولید به سرانجام برسد.

تاثیرگذاری انیمیشن در کشورهای مختلف باعث شده است که صرف هزینه و زمان و ساماندهی تولید این گونه آثار را قبول کنند و به خاطر فروش بالای این نوع فیلم ها برای تولید آن امکانات و بودجه زیادی صرف کنند. اما به نظر می رسد با اینکه اهمیت ساخت انیمیشن بر مدیران بخش های مختلف کشور نمایان است، اما انیمیشن سازی در کشور ما از نظر کمی و کیفی با کاستی های زیادی مواجه است.

امید خوش نظر درباره مشکل تولید آثار پویانمایی در کشور به خبرنگار مهر گفته است: "فیلمنامه در حوزه انیمیشن از عوامل تعیین کننده است. ما با اینکه به متون و داستان های کهن ادبی دسترسی داریم، غربی ها از متون ما بیشتر استفاده می کنند. آنها با اینکه در فرهنگشان اسطوره ندارند، اما در ساخت پویانمایی های متفاوت از این عنوان استفاده می کنند؛ یعنی به گونه ای دست به اسطوره سازی می زنند. در صورتی که در فرهنگ گذشتگان ما اسطوره های متفاوتی برای تولید انیمیشن وجود دارد. ما متاسفانه به شکل حرفه ای به سینمای انیمیشن نگاه نمی کنیم. همانطور که می دانید ما در حوزه فیلمنامه نویسی افراد شایسته ای داریم، اما به دلیل اینکه توجه مناسبی به این حوزه نمی شود، نمی توانیم این افراد را جذب کنیم."

بابک نظری در این زمینه معتقد است: "یکی از مشکلات انیمیشن های داخلی نداشتن فیلمنامه باکیفیت است. ما فیلمنامه نویس تخصصی انیمیشن نداریم. زیرا بیشتر نویسندگان متون سینمایی ما از نگاه خاص انیمیشن برخوردار نیستند و تعداد انگشت شماری با این نگاه در عرصه سینما فعالیت می کنند. متاسفانه در کشور ما آموزش انیمیشن به صورت واقعی انجام نمی شود. فیلمنامه نویس، تکنیک تولید، ابزار و لوازم حرفه ای ساخت انیمیشن به صورت تخصصی نداریم."

هنرمندی که در عرصه تولید آثار تصویری کار می کند در وهله نخست باید فیلمنامه ای داشته باشد که با استفاده از آن بتواند اثر خود را به خوبی پایه ریزی کند و در گام های بعدی به سمت اجرایی شدن آن اقدام نماید. در عرصه انیمیشن تکنیک اهمیت بسیار زیادی پیدا می کند. چون بهترین فیلمنامه ها اگر با تکنیک مناسبی برای اجرا همراه نباشد، بدون تردید در برقراری ارتباط با مخاطب دچار مشکل می شود. تصویرسازی انیمیشنی باید با موضوع مورد نظر هماهنگی زیادی داشته باشد و به عبارتی جنس تصویر با متن منطبق شود. در غیر این صورت اثر خوبی ارایه نخواهد شد. این موضوع در عرصه های مختلف تکنیکی و فنی تولید انیمیشن اهمیت دارد. شیوه تصویرسازی، ساخت موسیقی، صداگذاری، رنگ آمیزی و تدوین بخش های مختلف امور فنی یک اثر انیمیشنی را تشکیل می دهد.

معین صمدی درباره ارتباط فیلمنامه خوب با تکنیک مناسب در سینمای انیمیشن به خبرنگار مهر گفت: "به عقیده من بزرگترین مشکل کمبود تکنیک است. اصولا" ساده و سطحی ترین فیلمنامه را می توان با تکنیک خوب تبدیل به یک فیلم مناسب کرد. یک فیلمنامه خوب زمانی می تواند موثر عمل کند که در مرحله تولید هم خوب ساخته شود. صدا یکی از موضوعات پیچیده در عرصه انیمیشن است و از نظر تکنیکی می تواند مشکلاتی را برای فیلمساز به وجود بیاورد. متاسفانه ما در بخش انیمیشن صداگذار یا صدابردار تخصصی نداریم. حرفه ای های بخش صداگذاری و صدابرداری علاقه چندانی به فعالیت در عرصه سینمای انیمیشن ندارند."

امیر سحرخیز با تاکید بر مشکلات ضعف فیلمنامه در حوزه سینمای انیمیشن اظهار داشت: "وسواس و توجهی که نسبت به استفاده خوب و مناسب از امکانات فنی در یک فیلم معمولی داستانی سینمایی وجود دارد، در پائین ترین کیفیت نسبت به سینمای انیمیشن اعمال نمی شود. البته طی سال های اخیر در زمینه موسیقی به صورت تخصصی فعالیت هایی صورت گرفته، اما در بحث صدا هنوز کارهای قابل قبول انجام نمی شود. به دلیل برخوردار نبودن فیلم های انیمیشن از شرایط مناسب صداگذاری، بیشتر آثار این بخش بر عنصر موسیقی تاکید می کنند. این موضوع موجب می شود آثار تولیدشده کارهایی خسته کننده باشند. برای رفع مشکل تکنیکی در این زمینه باید تهیه کننده و سرمایه گذار هزینه بیشتری مد نظر قرار گیرد."

در حال حاضر انیمیشن سازی در کشور ما به صورت گسترده توسط شرکت های دولتی و با تلاش هایی از سوی شرکت های خصوصی تولید می شود. اما در این عرصه به اندازه ای تعداد تولیدکنندگان انیمیشن محدود است و از سوی دیگر بخش خصوصی توان فعالیت گسترده در این بخش را ندارد و به همین خاطر سرمایه گذاری و صرف هزینه در عرصه تولید انیمیشن با مسایل ومشکلات زیادی همراه شده است. این موضوع لطمه زیادی به رشد عرصه تولید پویانمایی در کشور می زند. زیرا انیمیشن سازی نیازمند صرف هزینه های بسیار زیادی است.

بهرام عظیمی در این خصوص معتقد است: "یکی از مشکلات عمده بخش انیمیشن میزان هزینه هایی است که صرف تولید انیمیشن می شود. میانگین هزینه ساخت یک انیمیشن در کشوری مانند امریکا 80 میلیارد تومان است. در صورتی که ما با 500 میلیون تومان در کشور خود به تولید انیمیشن دست می زنیم. متاسفانه در کشور ما همین مقدار هزینه ای که به آن اشاره کردم نیز برای تولید در اختیار افراد قرار نمی گیرد. در این شرایط مراکز دولتی باید سرمایه گذاری کنند و به نوعی سفارش دهنده این نوع آثار باشند. ساخت یک انیمیشن خوب و استاندارد با یک تیم حرفه ای یک سال کار می برد. به همین خاطر، سرمایه گذار خصوصی این خطر را انجام نمی دهد و بیشتر حرف ها در زمینه سرمایه گذاری در حد حرف باقی می ماند."

فرشید شفیعی در خصوص ضعف کیفیت و تولید انیمیشن اظهار داشت: "من یکی از دلایل مهم این امر را کمبود حمایت مالی از انیمیشن سازان می دانم. فیلمسازان این عرصه برای اینکه هزینه کمتری صرف کنند از فرمت های کامپیوتری استفاده می کنند. آنها به نوعی فکر کرده اند با استفاده از این سیستم می توانند ضعف کار خود را بپوشانند. به همین دلیل کارهای ارایه شده ضعیف یا به تعبیری "فقیر" هستند."

وحید نصیریان در ارتباط با بحث کیفیت در سینمای انیمیشن ایران یادآور شد: "در کشور ما نگاه و سلیقه شخصی به عرصه انیمیشن وجود دارد و این موضوع دقیقا" برعکس صاحبان این هنر در دیگر کشورهای جهان است. در کشورهایی که تولید کنندگان اصلی سینمای انیمیشن محسوب می شوند، اعمال سلیقه شخصی وجود ندارد. اگر بخواهیم از این شرایط مایوس کننده خارج شویم، باید سرمایه گذاری درست در این مقوله انجام دهیم تا بتوانیم به رشد قابل قبولی برسیم. اگر میزان سرمایه گذاری را بالا ببریم به طور قطع در عرصه فیلمنامه نویسی به شرایط خوبی خواهیم رسید. در چند سال اخیر در این زمینه گرافیک انیمیشن رشد خوبی داشته ایم. اگر این رشد در کنار اندیشه قرار بگیرد، نتیجه مطلوب و رشد ایده آل انیمیشن حاصل می شود."