دکتر علیرضا عراقیه ، متخصص علوم رفتاری در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: اضطراب یک نوع ترس مبهم از آینده و نوعی تلقین منفی در افراد است که موجبات خود مشغولی و حواس پرتی را در افراد پدید می آورد.
وی گفت: وقتی فردی در ارتباط با کارایی و توانایی های خود دچار تشویش می شود ، عملکرد فرد کاهش یافته و بعضا اضطراب در ویژگی های جسمی فرد نمایان می شود به طور معمول افراد مضطرب دارای علائمی مانند تپش قلب، تند شدن سرعت نفس کشیدن، دل پیچه، دستپاچگی، وحشت از اتفاقاتی که قرار است در آینده اتفاق بیفتد، ناخن جویدن، بی اشتهایی، بازی کردن بیش از حد با موها هستند.
عراقیه ادامه داد: البته نمی توان تمامی این علائم را معلول اضطراب های فردی دانست چرا که این واکنش ها در افراد مختلف ، متفاوت است اما در اغلب موارد دیده شده بر اثر اضطراب زیاد انحرافاتی در زمینه مسائل جنسی، دندان قروچه کردن، بی توجهی به وضع ظاهر، پرخوابی زیاد، پرخوری یا کم خوری، گرفتگی یا انقباض ماهیچه ها در ناحیه سینه ، پرش های عضلانی ، خشکی دهان و اختلالات گوارشی در افراد به وجود می آید.
به اعتقاد این متخصص تعلیم و تربیت ، اضطراب در حد معمول مطلوب بوده و سبب حرکت و پویایی در افراد می شود مانند دانش آموزی که چند روز پیش از شروع امتحان اضطراب داشته و تلاش برای موفقیت در آزمون می کند اما اگر میزان این اضطراب از حد متعادل خود خارج شود باعث کاهش تمرکز در افراد شده و نوعی نگرش منفی در فرد نسبت به محیط پیرامون ایجاد می شود.
وی بیان داشت: با شناختن علائم اضطراب در افراد ، باید ویژگی های سنی افراد مضطرب نیز مورد بررسی قرار گیرد به گونه ای که در دوره نوجوانی و بلوغ نوعی انقلاب درونی در افراد ایجاد شده و برخی تغییرات فیزیولوژیکی در بدن نوجوانان باعث می شود تا آرامش و تعادل عاطفی و روحی روانی فرد دستخوش تغییرات اساسی شود.
این متخصص علوم رفتاری تصریح کرد: وقتی بدن نوجوان از تعادل سابق خود خارج می شود، نگرانی هایی در نوجوان ایجاد و در ابعاد روحی و روانی او تاثیر گذار بوده و آرامشی که نوجوان در پیش از سن بلوغ داشته کاهش چشمگیر می یابد. ضمن اینکه نوجوان فی نفسه دارای حالات خاص روحی و روانی می شود.
وی ادامه داد: برای اینکه نوجوانان با موفقیت این دوره را پشت سر گذاشته و وارد سنین جوانی شوند نیازمند محیط خانوادگی سرشار از آرامش هستند چرا که اضطراب و نا آرامی را به صورت ذاتی در خود دارد بنابراین به معلمان و والدین توصیه می شود در برخورد با نوجوان و جوان رفتارهای صحیحی را در پیش گیرند تا برقراری ارتباط آنها با نوجوانان دچار مشکل نشود.
این متخصص علوم رفتاری معتقد است: نوجوان به اندازه کافی در سنین بلوغ آمادگی تحریک شدن را دارد بنابراین نباید اطرافیان و بزرگ ترها در مقابل او رفتارهایی را از خود بروز دهند که محرکی برای نشان دادن اضطراب های درونی و احیانا گستاخی و پرخاشگری نوجوان در مقابل آنها باشد.
به گفته عراقیه ، سن نوجوانی سن خود محوری و نوعی همه چیزدانی است و چون آستانه تحریک در این سنین پایین است، لذا توصیه می شود با درک این شرایط والدین سعی در فراهم آوردن محیطی عاری از اضطراب و تشویش برای نوجوان خود داشته باشند زیرا تنش بیش از حد در خانواده باعث از تعادل خارج شدن حالات روحی و روانی نوجوان شده و زمینه تمایل به انجام هرگونه انحرافی در نوجوان پدیدار می شود.
وی تصریح کرد: یکی از مهمترین علل فرار دختران جوان و نوجوان وجود محیط های زندگی پر از تنش و تعارض است طوریکه افراد خانواده توانایی تحمل تعارضات را نداشته و نوجوان بعد از مدت طولانی تحمیل تعارضات خانوادگی، قادر به تحمل این اضطراب ها و تعارضات نبوده و ناچار به فرار از خانه می شود. حال هر چه سطح اضطراب و تنش را در محیط های خانوادگی کاهش دهیم امکان فرار نوجوانان کمتر می شود.
عراقیه با بیان اینکه علاوه بر مشکلات روحی و روانی، اضطراب در نوجوان می تواند زمینه ساز مشکلات جسمی هم باشد، اظهار داشت: نوجوانی که اضطراب بیش از حد دارد همواره با ناراحتی های جسمانی نظیر حالت تهوع، تعریق بیش از حد دست ها، دل پیچه، سر درد، تیک های عصبی، ناخن جویدن، کندن پوست لب، کندن جوش های صورت مواجه است.
وی ادامه داد: در خانواده هایی که سطح اضطراب بالاست نوجوان که به لحاظ ویژگی سنی خود از قدرت تجزیه و تحلیل خوبی برخوردار است در ارتباط با مسائل تحصیلی به شدت دچار مشکل می شود. حتی این امر در میان کودکان دبستانی نیز مشهود است به گونه ای که در خانواده هایی که مشکلات زیاد خانوادگی وجود دارد میزان توانایی درسی فرزندان به شدت افت می کند.
این مشاور تربیتی اظهار کرد: باید در نظر داشت که فرزندان در سنین نوجوانی و جوانی به طور معمول دارای اضطراب بوده و در نوعی برزخ روحی بسر می برند طوری که نسبت به آینده و میزان موفقیت خود بی قرار بوده و ابهام دارند بنابراین برای کاهش اضطراب آنها می بایست والدین و مربیان از تحمیل انتظارات بیش از حد از فرزندان خودداری کرده و هر تلاشی برای کسب موفقیت از سوی آنها را قدر دانسته و مورد تشویق قرار دهند.
وی افزود: همچنین از مقایسه فرزند نوجوان خود با همسالان اش در میان اقوام و آشنایان پرهیز کرده و اگر پیشرفتی نسبت به انجام کاری در وی حاصل نشد او را مورد بازخواست و مواخذه غیر منطقی قرار ندهند و برای رفع عوامل عدم پیشرفت او بکوشند.
به اعتقاد این متخصص علوم تربیتی ؛ والدین و مربیان باید به نوجوانان اطمینان دهند که در صورت بروز هر گونه مشکل، در کنار او بوده و یاری رسان خواهند بود نه اینکه با عباراتی همچون "به من ربطی ندارد"، " این مشکل تو است" زمینه هر گونه طرح مشکلات از سوی نوجوان حذف شود. ضمن اینکه پدران و مادران در سنین نوجوانی فرزندان خود می بایست بیشتر شنونده باشند تا گوینده و اجازه بیان عقاید را به نوجوان خود بدهند.
نظر شما