چالش ساخت جاده قزوین به کلاچای / کار به کندی جلو می رود

خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها، محمدرضا جباری: در سال‌های اخیر با توجه به افزایش تردد در محورهای مواصلاتی و پیک ترافیک در مسیر استان‌های شمالی احداث دو پروژه مهم ملی شامل جاده قزوین به الموت و تنکابن برای اتصال استان‌های قزوین و مازندران و نیز رحیم آباد به کلاچای برای ارتباط قزوین به استان گیلان پس از پیگیری و مشکلات فراوان در دستور کار قرار گرفت.

یکی از مشکلات کنونی اکثر پروژه‌های عمرانی کشور بی توجهی به مطالعات زیست محیطی و دیدگاه کارشناسان است که برخی اوقات موجب توقف پروژه در نیمه راه و هدر رفتن سرمایه‌ها می‌شود که در این میان در استان قزوین نیز هر دو پروژه مهم یاد شده با چنین مشکلات مواجه شده‌اند.

در این میان اخیر در جلسه شورای حفظ حقوق بیت المال استان قزوین موضوع توقف پروژه نیمه تمام رحیم آباد به کلاچای در دستور کار قرار گرفت که به دلیل اهمیت موضوع در این گزارش ابعاد مهم این پروژه و مشکلات آن مورد بررسی قرار می‌گیرد.

پروژه قزوین به رحیم آباد ۱۰۰ کیلومتر مسیر را کاهش می‌دهد

با بهره برداری از راه‌های ارتباطی در دست احداث قزوین - تنکابن و قزوین به کلاچای بدون شک شاهد کاهش شدید بار ترافیکی در کریدورهای جنوب، مرکز و شرق کشور به شمال و شمال غربی کشور شامل جاده‌های چالوس، هراز، آزاد راه و مسیر قدیم قزوین - رشت خواهیم بود.

جاده قزوین - رحیم آباد به کلاچای با مشخصات راه اصلی و با عرض ۲۰/۱۱ متر، نخستین راه ارتباطی کشور به شرق استان گیلان خواهد بود که طول مسیر این پروژه حدود ۱۴۵ کیلومتر است که ۷۰ کیلومتر آن در استان قزوین قرار دارد.

مسیر اصلی این پروژه از مقابل دانشگاه آزاد قزوین آغاز شده و با عبور از روستاهای باراجین، میزوج، ورتوان و موشقین به سمت رودخانه شاهرود رفته و پس از عبور از روی آن وارد دره هیر و ویار می‌شود.

این پروژه در مرز استان گیلان پس از عبور از تونل دو کیلومتری وارد دره منتهی به سه‌راهی گرماب دشت شده و به موازات رودخانه پل رود پس از روستای لات به صورت کنارگذر از غرب رحیم آباد می‌گذرد و به ورودی کلاچای از سمت غرب ختم می‌شود.

احداث قطعه دوم از مسیر قزوین – کلاچای به طول ۲۶ کیلومتر انجام شده و ۹ کیلومتر مسیر از قزوین به روستای میزوج در مراحل پایانی است.

در طول مسیر پروژه «قزوین – الموت – کلاچای» در استان قزوین یک دستگاه تونل بزرگ، دو دستگاه تونل کوچک، ۳ دستگاه پل بزرگ و چندین دستگاه پل کوچک وجود دارد.

همچنین این پروژه دارای ۲ پل با شرایط خاص، ۵۶ پل آبرو و بیش از ۶ هزار متر دیوار حائل است.

این پروژه پس از چند سال و هزینه شدن بیش از ۴۱ میلیارد تومان در حال حاضر به دلیل نداشتن پیوست زیست محیطی و برخی ایرادات فنی و کارشناسی اعلام شده از سوی محیط زیست با توقف نسبی روبرو شده و در انتظار تصمیم مسئولان استانی و کشوری برای ادامه یا توقف پروژه است.

مدیرکل راه و شهرسازی استان قزوین: ۴۱ میلیارد تومان هزینه را هدر ندهیم / ‬ ۵۰ میلیون لیتر سوخت صرفه جویی می‌شود

مسعود حق لطفی مدیرکل راه و شهرسازی استان قزوین در پاسخ به این سوال که آیا ساخت جاده قزوین به کلاچای متوقف شده به خبرنگار مهر گفت: نخیر، اجرای طرح قزوین به کلاچای متوقف نشده اما به کندی پیش می‌رود تا تعیین تکلیف شود.

وی بیان کرد: مشکلات این مسیر در شورای حفظ حقوق بیت المال استان مطرح شد که فعلاً در ۵ کیلومتر اول کار می‌کنیم و در یک ماه فرصتی که داریم تبادل اطلاعات خواهیم کرد تا بر اساس مجوزها بتوانیم ادامه مسیر دهیم.

۴۱ میلیارد تومان هزینه شده است

حق لطفی اظهار داشت: تاکنون برای اجرای این طرح ۴۱ میلیارد تومان هزینه شده و صلاح نیست کار در این مرحله متوقف شود زیرا مستندات بالادستی استانی و ملی داریم و برای رسیدن به دریای خزر باید زیرساخت داشته باشیم و در حال حاضر موضوع پدافند غیر عامل هم در اولویت است و باید ظرفیت دسترسی راه‌ها بیشتر شود تا در مواقع بحرانی و یا ترافیک بالا بتوان از جاده‌های دیگر ارتباط چند استان بویژه پایتخت را به شمال کشور میسر کرد.

وی گفت: در حوادث سیل امسال در شمال کشور که محورهای مواصلاتی از جمله جاده چالوس و هراز مسدود شد اهمیت دسترسی از مسیرهای دیگر دوچندان بروز کرد و از جاده قزوین به رشت استفاده شد و باید دانست در صورت وجود جاده‌ای مناسب مانند قزوین به کلاچای، و قزوین به تنکابن این مسیر هم می‌توانست دسترسی هموطنان را به شمال کشور میسر کند.

حق لطفی اضافه کرد: استان قزوین با یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر جمعیت که ۷۵ درصد آن در شعاع ۲۵ کیلومتری قزوین سکونت دارند و ۲۵ درصد جمعیت در ۹۵ درصد مساحت استان مستقر شدند لذا در سند آمایش توصیه شده یک تعادل در فضای استان ایجاد شود و مناطق آوج، طارم، الموت شرقی و غربی به دلیل داشتن آب و خاک مناسب در موضوع توسعه متوازن در اولویت قرار دارند و قطعاً اجرای این طرح که در سند ملی و استانی تعریف شده نباید متوقف شود.

وی اظهار داشت: در شرایطی که بیش از ۴۰ میلیارد تومان برای اجرای این طرح هزینه شده به نظر می‌رسد نباید بگذاریم این هزینه‌ها هدر برود البته توجه به دغدغه محیط زیست هم مهم است که برطرف شود و ما نمی‌خواهیم با احداث جاده به محیط زیست آسیب بزنیم.

مدیرکل راه و شهرسازی استان قزوین یادآور شد: چون جاده در بستر زمین ساخته می‌شود تخریب و آسیب‌هایی دارد اما باید کمترین تخریب را داشته باشیم و هم ساخت جاده و هم نگهداری محیط زیست وظیفه ما تلقی می‌شود و نمی‌خواهیم با ساخت جاده به محیط زیست آسیب بزنیم به همین دلیل تلاش می‌کنیم با دقت بیشتری با استفاده از دیدگاه کارشناسان محیط زیست مراقب منابع طبیعی هم باشیم.

حق لطفی در پاسخ به این سوال که گاهی برخی پیمانکاران در اجرای طرح‌ها به محیط زیست اهمیت نمی‌دهند و به دلیل صرفه جویی در هزینه‌ها موجب تخریب رودخانه‌ها و منابع طبیعی می‌شوند گفت: البته گاهی این تخریب اجتناب ناپذیر است مانند وقتی که انفجار صورت می‌گیرد مقداری سنگ و لاشه وارد رودخانه‌ها و منابع طبیعی می‌شود که جمع آوری آنها گاهی غیر ممکن است اما ما موظف کرده‌ایم تا مجریان طرح از ریختن سنگ و خاک در بستر رودخانه خودداری کنند که در این راستا چند پیمانکار تذکر گرفتند تا بستر رودخانه‌ها و محیط زیست را تخریب نکنند.

نظارت خود را بیشتر می‌کنیم

مدیرکل راه و شهرسازی یادآور شد: قطعاً وظیفه داریم نظارت بیشتری در اجرای طرح‌های جاده سازی داشته باشیم و کار پیمانکاران در مناطق کوهستانی کنترل می‌شود تا پس از تخریب به پاکسازی هم اهمیت دهند.

کاهش ۱۰۰ کیلومتری مسیر / ۵۰ میلیون لیتر صرفه جویی بنزین

حق لطفی مهمترین ویژگی ساخت جاده رحیم آباد به کلاچای را صرفه جویی در مصرف سوخت و کاهش زمان دانست و اظهار داشت: این مسیر ۱۴۵ کیلومتر از قزوین تا رودسر است که نسبت به مسیر جایگزین ۱۰۰ کیلومتر کمتر می‌شود و از نظر زمانی هم حداقل یک ساعت و نیم زودتر به مقصد می رسیم و در سال اول پیش بینی می‌شود حدود ۵۰ میلیون لیتر مصرف بنزین کم شود.

وی در خصوص پیشرفت فیزیکی کار هم گفت: در استان ۲۶ کیلومتر از دره شاهرود تا انتهای حوزه و یک ۴۵ کیلومتر از قزوین تا دره شاهرود در حوزه استان است که در حال حاضر ۱۵ درصد پیشرفت فیزیکی داریم و از قزوین تا دره شاهرود حدود ۲۵۰ میلیارد تومان و قطعه دوم هم ۲۵۰ میلیارد تومان لازم است تا این جاده تکمیل شود.

مدیرکل راه و شهرسازی بیان کرد: مسیر دوم و گذر از کوهستان دو یا سه گزینه بیشتر نیست و این گزینه که انتخاب شده پس از ۱۱ مورد واریانت بررسی شد که این مسیر که انتخاب شده کم ارتفاع ترین و بهترین مسیر است و اگر جاده موجود به راه اصلی تبدیل شود تنها مسیر است مگر بخواهیم به سمت احداث تونل برویم که هر کیلومتر تونل ۵۰ میلیارد تومان هزینه دارد که مقرون به صرفه نیست.

مشکلات محیط زیست را حل می‌کنیم

حق لطفی تصریح کرد: قادریم با کمک محیط زیست مشکلات را برطرف و دستور ۴۰ گانه را رعایت کنیم و از شیب‌های متعادل طرح را ادامه دهیم و ظرفیت ایستگاه آبی رعایت شود زیرا از دره شاهرود به بالا اشکالاتی گرفته شده که منابع آبی باید حفظ شده و عبور وحوش منطقه صیانت شود که باید یک گذار برای آن تعریف کنیم.

وی اضافه کرد: به نظر می‌رسد همین مسیر فعلی با اصلاح ایراداتی که محیط زیست گرفته بهترین گزینه است تا ما حداقل طرح را تا محدوده استان خود به پایان برسانیم.

حق لطفی یادآور شد: توسعه و پیشرفت هر منطقه و رونق گردشگری با ایجاد راه‌های اصلی محقق می‌شود و امیدواریم با استفاده از همه دیدگاه‌های کارشناسی و توجه به محیط زیست در اجرای طرح‌های توسعه همچنان جدی باشیم.

رئیس کل دادگستری استان قزوین: توسعه با حفظ محیط زیست ارزشمند است

حجت الاسلام نورالله قدرتی رئیس کل دادگستری در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص مشکلات ساخت این راه گفت: در هفته گذشته به همراه مدیرکل محیط زیست، راه و شهر سازی و دادستان از محور رحیم آباد به کلاچای بازدید شد و به نظر می‌رسد در مسیر ۹ کیلومتری تا شاهرود مشکل زیادی ندارد و قرار شده تا یک ماه آینده سازمان محیط زیست نظر نهایی را اعلام کند.

وی اضافه کرد: این مسیر اگر به گیلان متصل شود مقرون به صرفه است و روستاهای مسیر از بن بست خارج می‌شود.

قدرتی یادآور شد: محیط زیست برای ما به همان میزان اهمیت دارد که توسعه و عمران مناطق در اولویت است اما باید به گونه‌ای حرکت کنیم تا توسعه و اجرای طرح‌های عمرانی به محیط زیست که به نسل امروز و آیندگان تعلق دارد آسیب نزند.

معاون عمرانی استانداری قزوین: قطعه اول را تکمیل می‌کنیم

علی فرخزاد معاون عمرانی استانداری قزوین هم به خبرنگار مهر گفت: با توجه به اجرای قطعه اول جاده قزوین –رحیم آباد- کلاچای به اعتبارات موجود قطعه اول این جاده از کیلومتر ۵ تا ۹ از سه راهی باراجین تا سه راهی میزوج با همه ابنیه و پل‌های اتصالی اجرا شده و آماده بهره برداری خواهد شد.

فرخزاد تاکید کرد: با توجه به شرایط اقتصادی موجود تمامی مسئولان مربوطه باید تلاش کنند تا قطعه اول این پروژه با رعایت مسائل زیست محیطی به بهره برداری برسد و ناتمام نماند.

وی افزود: بنا به نظر مشاور طرح به علت شیب زیاد محور فعلی حتی با تعریض جاده و احداث پل باز هم نیاز است در برخی مسیرها خاک ریزی یا خاکبرداری صورت گیرد که این کار مستلزم ایجاد راه‌های انحرافی بوده و به همین دلیل امکان اصلاح محورهای فعلی وجود ندارد.

معاون عمرانی استانداری با بیان اینکه ادامه مسیر نیاز به بازنگری دارد، گفت: ادامه مسیر تا شاهرود حتماً می‌بایست توسط مشاور طرح بازنگری شود تا مشکلات زیست محیطی، منابع طبیعی و نیز مشکلات اجرایی به حداقل ممکن برسد.

فرخزاد یادآور شد: موضوع جلوگیری از تغییر کاربری اراضی واقع در طول مسیر اجرایی ضروری است و راه و شهرسازی با هماهنگی کمیسیون‌ها در این خصوص باید اقدام کند و مشاور طرح نیز ملاحظات حداکثری را برای حل موضوع معارض ازجمله باغات موجود در مسیر رعایت کند.

مدیرکل محیط زیست استان قزوین: همه پروژه‌های عمرانی باید پیوست زیست محیطی داشته باشد

حسن پسندیده مدیرکل محیط زیست که متولی صیانت از منابع خدادی استان است و انتظار می‌رود حساسیت و جدیت لازم را برای توقف پروژه‌هایی که به محیط زیست وارد می‌کند داشته باشد نسبت به داشتن پیوست زیست محیطی تاکید جدی دارد و در این باره به خبرنگار مهر می‌گوید: اداره محیط زیست هم مانند سایر بخش‌ها با توسعه موافق است اما نباید اجرای طرح‌های عمرانی به میراث آیندگان آسیب بزند.

وی بیان کرد: در اجرای طرح‌ها باید حقوق انسان‌ها، محیط زیست و وحوش منطقه محترم شمرده شود و قرار نیست وقتی جاده‌ای احداث می‌کنیم رودخانه‌ها را با سنگ و خاک ناشی از انفجار پر کنیم تا سیلاب شود و یا با عبور جاده از مسیر عبور وحوش منطقه نسل حیوانات را نابود کنیم و یا آب‌های زیرزمینی را آلوده و مسیر سیلاب ایجاد کنیم لذا تاکید جدی داریم تا اجرای طرح‌ها با کمترین آسیب به محیط زیست باشد.

پسندیده تصریح کرد: در اجرای جاده قزوین به رحیم آباد و کلاچای نگاه کارشناسی ما این است که تا کیلومتر ۹ از قزوین تا دو راهی میزوج این مسیر ادامه یابد و در این محل متوقف شود تا مطالعات زیست محیطی ارائه شود چون در این منطقه قرار است یک پل احداث شود.

وی بیان کرد: این منطقه یک اکو توریسم زیبا و ارزشمند است که می‌تواند کانون جذب گردشگر داخلی و خارجی باشد و ما نباید این فرصت را با ساخت جاده از بین ببریم و از سوی دیگر قرار نیست به نام توسعه مسیرهای بکر و زیبای خود را نابود کنیم و فقط به فکر ساخت جاده‌های متعدد در کنار یکدیگر باشیم.

مدیرکل محیط زیست استان قزوین تصریح کرد: اینکه گفته شده مسیر اتصال قزوین به استان گیلان کوتاه می‌شود دلیل منطقی برای تخریب محیط زیست نیست وبه نظر می‌رسد با یک تغییر رویکرد بدانیم گاهی جاده‌های موجود حتی اگر بزرگراه و راه اصلی نباشد می‌تواند نقش دسترسی را ایفا کرده و از تخریب منابع ارزشمند محیط زیست که میراثی گرانبهاست بشدت جلوگیری کند.

ساخت جاده با رعایت الزامات محیط زیستی صورت گیرد

پسندیده گفت: در اجرای طرح‌های توسعه راه‌ها باید مسیرهایی انتخاب شود که کمترین آسیب را به محیط زیست وارد کند و رعایت الزامات تعیین شده از سوی محیط زیست جدی گرفته شود و در مراحل اجرای طرح از ریختن نخاله، سنگ و خاک برداری انجام شده و انباشت آن در مسیل رودخانه‌ها جدا خودداری شود.

با تخریب محیط زیست نمی‌توان قزوین را مقصد گردشگری کرد

وی بیان کرد: با تخریب محیط زیست و توسعه ساخت جاده‌ها قطعاً نمی‌توان قزوین را به مقصد گردشگری تبدیل کرد بلکه با حفظ چشم اندازهای طبیعی، محیط زیست، جنگل، رودخانه‌ها، حیات وحش و منابع خدادادی می‌توان ضمن کمک به توسعه و رونق گردشگری به توسعه پایدار هم رسید.

کلام آخر

در طراحی هندسی راه‌ها باید عوامل اکولوژیکی و زیست محیطی منطقه مورد احداث در انتخاب بهترین مسیر مد نظر قرار گیرد که در این مواقع هر راهی که حداقل هزینه برای احداث و حداقل صدمه را برای محیط زیست وارد می‌کند، مورد توجه قرار گرفته و اجرا شود.

در سال‌های اخیر متخصصان دریافته‌اند که پیشرفت و توسعه، زمانی در پروژه‌های عمرانی ارزشمند است که مخاطرات بهداشت، ایمنی و محیط زیست را به همراه نداشته باشد.

در ایران نیز مانند سایر کشورهای جهان بحث حفاظت از محیط زیست و رعایت الزامات آن از برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی آغاز شده و در برنامه‌های بعدی گسترش یافته است.

با توجه به هزینه‌های میلیاردی انجام شده در ساخت جاده قزوین به رحیم آباد و کلاچای و شرایط اقتصادی کنونی به نظر می‌رسد نباید اجازه دهیم بیت المال به هدر رفته و در کنار آن به محیط زیست هم آسیب برسد، در شرایط کنونی بهترین راه این است که ۹ کیلومتر احداث شده زیر بار ترافیک رفته و ادامه مسیر با رفع ایرادات فنی و کارشناسی محیط زیست برطرف شده و اتصال قزوین به گیلان با حداقل تخریب‌های زیست محیطی برای رونق اقتصاد منطقه برقرار شود.