خبرگزاری مهر، گروه استانها - محمد حسین عابدی: سمنان در حالی شعار شهر بدون گدا را مطرح می‌کند که باید اذعان کرد هنوز در بسیاری موارد زیر ساخت‌های این امر مهیا نیست، پژوهشگران معتقد هستند در صورتی می‌توان تکدی‌گری را کاهش داد و یا حتی از بین برد که متکدیان بتوانند امورات و نیازهای خود را بدون تکدی‌گری در هر شهر برطرف ساخته و زندگی معمولی را در پیش گیرند.
امروزه اما اقدامات بسیار خوبی در این راستا صورت گرفته است، شناسایی کودکان متکدی، ورود دستگاه‌های نظارتی چون بهزیستی و ناجا، عزم جدی تر برای مقابله با پدیده تکدی‌گری و… سبب شده تا افق پیش روی سمنان در زمینه شهر بدون گدا، بیش از هر زمانی دست یافتنی باشد اما هنوز با آن فاصله‌های بسیاری است.
اقدامات در حال انجام هستند
فرماندار سمنان اخیراً د ر نشستی از تشکیل پرونده شناسایی نیازهای کودکان و متکدیان در این شهرستان با هدف کاهش آسیب‌های اجتماعی و حرکت به سمت شهر بدون گدا خبر داد و بیان کرد: امروز یکی از نیازها برای کاهش متکدیان و همچنین ساماندهی آنها ضرورت تشکیل پرونده شناسایی نیازهای کودکان و متکدیان در شهرستان سمنان است که این مهم را دنبال می‌کنیم.
تحقق شعار سمنان شهر بدون گدا عزم جدی و همگانی را می‌طلبد که در آن رسانه‌ها، مسئولان و تمام نهادها پای کار باشند سید عباس دانایی با بیان اینکه طبق آمار به دست آمده در ستاد ساماندهی متکدیان طی دو سال گذشته هشت میلیارد ریال به متکدیان سمنانی که اغلب از اتباع خارجی هستند کمک شده است، افزود: باید به این نکته توجه کنیم که برخی امروز شغلشان تکدی‌گری است که این امر اصلاً قابل پذیرش نخواهد بود لیکن از این بابت است که طی پیگیری‌های صورت گرفته خوشبختانه امروز شناسایی نیازهای همه کودکان و متکدیان در شهرستان پیگیری و پرونده آن نیز تشکیل شده است.
وی با بیان اینکه رویکرد توانمندسازی کودک و خانواده در مراکز حمایتی نیز در ادامه روند پیگیری می‌شود، ابراز کرد: تحقق شعار سمنان شهر بدون گدا عزم جدی و همگانی را می‌طلبد که در آن رسانه‌ها، مسئولان و تمام نهادها پای کار باشند.
فرماندار سمنان همچنین با بیان اینکه لازمه جلوگیری از این بزهکاری کمک نکردن به این اقشار در خیابان‌ها است، می‌گوید: معتقدیم که امروز باید تبلیغات وسیعی به‌صورت محیطی و نصب بنر و اطلاع‌رسانی در شبکه‌های مجازی انجام شود که در این راه می‌بایست همکاری بیشتر رسانه‌ها را داشته باشیم.
متکدیان از کجا زندگی‌شان را بگذرانند
علیرضا معصومی مدرس جامعه شناسی یکی از دانشگاه‌های استان سمنان اما بر خلاف دانایی فرماندار سمنان معتقد است کمک نکردن به متکدیان پاک کردن صورت مسئله است و سبب می‌شود تا فقط این قشر از جایی به جای دیگر کوچانده شوند، امروز ملاک استقرار متکدیان در شهری مانند سمنان یا شاهرود همین کمک‌های مردمی است اگر آنها قطع شوند نهایتاً راهی شهر دیگری می‌شوند و صورت مسئله پاک می‌شود اما آیا مشکل تکدی‌گری و معضلات اجتماعی آن هم حل می‌شود؟
این مدرس دانشگاه با تاکید بر اینکه این اظهار نظرات کارشناسی نیستند، می‌گوید: امروز باید نمایندگان دولت در هر شهرستان استان سمنان بگویند هدفشان مقابله با تکدی‌گری است و فقط می‌خواهند ظاهراً چهره شهرشان از این امر پاک شود یا خیر می‌خواهند با این پدیده به صورت یک معضل اجتماعی برخورد و نسبت به یافتن راه‌حلی برای پایان دادن به آن مبادرت ورزند.
معصومی می‌افزاید: رقابت عجیبی بین شهرهای استان در اموری مانند شهر بدون گدا، شهر بدون معتاد و… دیده می‌شود که اصلاً ضرورتی ندارد! هر فرماندار برای اینکه اقدامات خودش را اعلام کند حاضر است بخشی از معضلات اجتماعی جامعه را پاک کند! نه آن را درمان کند. راه مقابله با تکدی‌گری اما این نیست که فقط از جلوی چشم دور شوند که دیده نشوند و ما به طور محسوس بگوییم متکدی دیگر نداریم!
این کارشناس معتقد است: به جای حذف پدیده‌های اجتماعی باید به فکر درمان آنها بود لذا راه حل کاهش تکدی‌گری کمک به توانمند سازی آنها است تا خودشان از وضعیت تکدی خارج شوند اما چون راه‌حلی عملی برای این یافته نشده امروز تکدی‌گری یک شغل محسوب می‌شود.
برخوردهای قهری نتیجه نخواهند داد
کارشناس مسائل اجتماعی و بازنشسته بهزیستی استان سمنان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، می‌گوید: درست است که فعالیت مراکز حمایتی، آموزشی کودک و خانواده با رویکرد توانمندسازی به صورت یک رویه از سوی فرمانداری سمنان در نظر گرفته شده اما باید گفت این امر بدون برنامه‌ریزی مدون فایده‌ای ندارد یعنی به فرض مراکز حمایتی از یک خانواده تحت پوشش و کودک او حمایت‌های لازم را کردند بعد از اینکه آن کودک به سن بالاتری رسید چه؟ به نظر می‌رسد مقابله با تکدی‌گری برنامه‌ای میان مدت و یا حداقل ۲۰ ساله نیاز دارد.
ابراهیم بنی هاشمی با بیان اینکه اگر دنبال حذف متکدیان از بدنه جامعه برای دیده نشدن هستیم می‌توان با برخوردهای قهریه جلویشان را گرفت و این فرایند نهایتاً ۱۰ روز هم به طور نمی‌انجامد اما باید گفت این امر نتیجه‌ای ندارد چرا که این متکدیان می‌روند و عده‌ای دیگر جایشان را می‌گیرند از سوی دیگر کمک نکردن از سوی مردم هم اشتباه است به واقع هستند در بین این متکدیان که به نان شب هم محتاج بوده و در هفته یک وعده غذای گرم هم نمی‌خورند چرا نباید به آنها کمک کرد.
وی افزود: ما معتقد هستیم که باید به متکدیان کمک کرد اما نکته‌ای که فرمانداری سمنان به آن توجه ندارد این است که ما دارای یک وضعیت ایده آل و یک وضعیت موجود هستیم؛ بله آن نکته‌ای که فرمانداری به دنبال آن است به واقع یک نقطه ایده آل است یعنی جامعه‌ای که همه دست به دست هم دهند، برای کاهش تکدی‌گری تمام ارگان‌ها وارد شوند، در راستای توانمند سازی خانواده متکدی کوشش شود و سپس به بدنه جامعه بازگردند اما سوال من از فرمانداری سمنان این است که وضعیت موجود در برابر این وضعیت ایده آل چیست!
بنی هاشمی می‌گوید: همه ما از خداوند متعال می‌خواهیم که چنین رویدادی رخ دهد تا شاهد توانمندسازی خانواده‌های متکدیان باشیم اما باید گفت با یک برنامه‌ریزی ۲۰ ساله؛ اگر فرمانداری به دنبال این است که فقط ظاهر شهر را از متکدیان پاک کند خوب قطعاً نتیجه نمی‌دهد.
تکدی‌گری خلاف قانون
بر اساس ماده‌های ۷۱۲ و ۷۱۳ قانون مجازات اسلامی «هرکس تکدی یا کلاشی را پیشه خود قرار داده باشد و از این راه امرار معاش نماید یا ولگردی نماید به حبس از یک تا سه ماه محکوم خواهد شد و چنانچه با وجود توان مالی مرتکب عمل فوق شود علاوه بر مجازات مذکور تمام اموالی که از طریق تکدی و کلاشی به دست آورده مصادره خواهد شد همچنین هرکس طفل صغیر یا غیر رشیدی را وسیله تکدی قرار دهد یا افرادی را به این امر بگمارد به سه ماه تا دو سال حبس و استرداد کلیه اموالی که از طریق مذکور به دست آورده است، محکوم خواهد شد.»
«طبق قانون در بحث ساماندهی متکدیان، مدیریت شهری و شهرداری فقط در مورد جلوگیری از تکدی‌گری و هدایت آنها به سوی مشاغل آبرومند باید فعالیت کند» سید مهدی موسوی وکیل دادگستری با بیان اینکه تکدی‌گری جرم انگاشته می‌شود به خبرنگار مهر، می‌گوید: درست است که تکدی گری طبق قانون جرم بوده و طبق ماده ۴۵ قانون آئین دادرسی کیفری، پلیس مکلف به برخورد با تکدی‌گری و ولگردی به عنوان یک جرم مشهود شده‌اند اما باید گفت همین قانون در ادامه تصریح می‌کند که «طبق قانون در بحث ساماندهی متکدیان، مدیریت شهری و شهرداری فقط در مورد جلوگیری از تکدی‌گری و هدایت آنها به سوی مشاغل آبرومند باید فعالیت کند» موضوع فعالان حقوق اجتماعی این است که اگر بخش اول قانون درست اجرا می‌شود چرا بخش دوم آن اجرایی نمی‌شود؟ که البته حرفی منطقی است.
وی می‌افزاید: دومین موضوعی که امروز در حوزه قانون بیان می‌شود این است که در قانون تکدی‌گری و کلاشی در یک زیر مجموعه قرار گرفته‌اند در صورتی که هیچ تفسیری هم از تفکیک آن دو نشده است در صورتی که امروز فعالان مدنی معتقد هستند که متکدیانی که از روی ناچاری دست به این امر می‌زنند با کلاشانی که پیشه شأن خالی کردن جیب مردم است، تفاوت دارند.
موسوی می‌گوید: موضوع اینجا است که مسئولان ما نه در سمنان بلکه در سایر شهرها هم دید منفی نسبت به متکدیان دارند و آنها را مشتی کلاش می‌دانند در صورتی که همه را به یک چشم دیدن کار ناشایستی است.
متکدی حق زندگی آبرومند دارد
نگار مستوفیان یک فعال مدنی نیز در این باره به خبرنگار مهر، می‌گوید: متکدیان هم حق حیات و زندگی آبرومند دارند ولی متأسفانه با آنها چون مجرمانی برخورد می‌شود که خلافی سنگین صورت داده‌اند این امر با تلاش فعالان اجتماعی باید در مجلس طرح و موجب اصلاح قانون شود. امروز با تکدیان همان برخوردی می‌شود که با فروشندگان مواد مخدر! که این با کرامت انسانی آنها سازگار نیست.
نمی‌شود که از مردم انتظار داشت به متکدیان کمک نکنند چرا که این راه حل کاهش تکدی‌گری نیست مستوفیان بیان می‌کند: موضوع دومی که فعالان مدنی دنبال آن هستند بحث مردم است این نمی‌شود که از مردم انتظار داشت به متکدیان کمک نکنند چرا که این راه حل کاهش تکدی‌گری نیست در نتیجه فعالان مدنی بر روی هدفمند کردن کمک‌های مردمی کار می‌کنند یعنی در جامعه اطلاع رسانی می‌کنند که مردم از طریق نهادهای خیریه نسبت به تهیه مثلاً غذا یا پوشاک اقدام کنند و سپس متکدیان با مراجعه به این مراکز نیازهایشان را برطرف سازند. آن چیزی‌که در تمام کشورهای دنیا تحت عنوان خیریه، چریتی و… دیده می‌شود.
وی می‌گوید: متکدیانی که از روی شکم سیری به این کار روی آورده‌اند انگشت شمار بوده و تعداد آنانی که نیازمند واقعی هستند و از سر ناچاری به این امر تن می‌دهند فراوان است اما در نظر مسئولان دولتی ما متأسفانه گویا برعکس است آنها همه متکدیان را به یک چشم می‌نگرند اولاً می‌خواهند به گونه‌ای جلوه دهند که تمام متکدیان خارجی هستند و اصلاً ایرانی در آنها وجود ندارد چه برسد به سمنانی! و دو اینکه همه آنها شغلشان تکدی‌گری است و نیازمند نیستند! در صورتی که به هیچ وجه چنین موضوعی صادق نیست.
راه حل چیست؟
این فعال اجتماعی همچنین می‌گوید: به نظر می‌رسد راه حل مقابله متکدیان و تبدیل سمنان به شهر بدون گدا به یک مجموعه عوامل بستگی دارد، نخست اینکه باید این تفکر که تمام متکدیان سوءاستفاده‌گر هستند و همه‌شان هم خارجی هستند و باید همه را محو کرد تا چهره شهر زشت نشود. دوم قانون به درستی اجرا شود یعنی شهرداری بر وظیفه خود به عنوان مسئول ساماندهی به این متکدیان عمل کند سوم اینکه دولت با خیریه‌ها تفاهم نامه‌هایی امضا کند و طرح اطعام و اشتغال و حمایت از آنان را استارت بزند و چهارم از لحاظ فرهنگ عمومی باید عزم همگانی در کمک به این افراد پیدا شود که این امر پروسه‌ای حداقل ۱۰ ساله می‌طلبد.
بسیاری از فعالان مدنی معتقد هستند که برخوردهای قهریه پاسخ خوبی برای مقابله با پدیده تکدی‌گری نیست و از سوی دیگر هستند مردمی که در سمنان زندگی می‌کنند و معتقد هستند که نیاز نیست شهرمان شهر بدون گدا شناخته شود و کافی است شهرمان شهر انسانیت‌های ریز و درشت نامیده شود. حذف قشر متکدی جامعه تبعات منفی بسیاری دارد چرا که به هر حال آنها را به مقابله وا می‌دارد در نتیجه اگر شهر خالی از گدایان شود، حومه شهر به محلی برای زندگی‌شان بدل خواهد شد.
در نهایت باید گفت برنامه‌ریزی میان مدت ۱۰ تا ۲۰ ساله‌ای بر حسب شاخص‌های فرهنگی، اجتماعی، امنیتی، کار و اشتغال، توانمند سازی و اسکان، مهارت آموزی و… نیاز است که متکدیان در سمنان مدیریت شوند آن هم با حضور تمام دستگاه‌های اجرایی و نهادهای خدماتی، انتظامی و نظامی، فرهنگی و… اما تا آن زمان به نظر می‌رسد شعار سمنان شهر بدون گدا یا ظاهراً عملی خواهد شد و زیر پوست شهر چنین چیزی را نخواهیم دید و یا صرفاً به مثابه یک برنامه غیر قابل دسترس بایگانی می‌شود چرا که متکدیان هم عضو جامعه ما هستند و بریدن یک عضو چندان آسان نیست.
نظر شما