غلامحسين ديناني : كربن يك شرقي تمام عيار بود

به گزارش خبرنگار فرهنگي « مهر» وي گفت : من خود را مديون كربن مي دانم . مرحوم كربن در عين اين كه در رعايت آداب يك غربي  تمام عيار بود ، اما از حيث معنوي و باطني يك شرقي تمام عيار مانند بايزيد بسطامي، ابوالحسن خرقاني و ...  بود . اين مرد مشرقي  به مكتبهاي غربي احاطه داشت  ولي در آنها نواقصي مي ديد . وي بر اساس روش پديدارشناسي به سراغ حكما و عرفاي اسلامي رفته و سعي در رفع اين نواقص نموده است .  عرفاي ما بدون اين كه از اين روش آگاهي داشته باشند به خوبي از آن استفاده كرده اند .

وي با اشاره به سخنان دكتر پازوكي افزود : من در اين فرصت كوتاه مي خواهم ميان تاريخ و فنومنولوژي جمع كنم . سهروردي اصطلاحي به نام « قيم كتاب» دارد . قيم كتاب يعني كسي كه كتاب را حفظ مي كند  و پي به معاني آن مي برد . ابوجهل با اين كه عرب بود و به زبان عربي تسلط داشت ولي مخاطب قرآن نبود ، در حالي كه براي بلال حبشي، و مسلمانان فارسي زبان قرآن پيامهاي بسيار پر معنايي داشت . اين امر چگونه ممكن است ؟ براي پاسخ به اين پرسش بايد درباره اصطلاح ديگري به نام « تنزيل» اشاره كنم . قرآن تنزيل من رب العالمين است . تنزيل يعني از بالا به پايين آمدن . بالا كجاست و پايين كجا؟ بالا مكمن عالم غيب و پايين گوش ماست . كلمات قرآن از غيب مطلق به گوش پيامبر نازل مي شود و سپس متناسب با لسان پيامبر به عربي، عبري، و آرامي جلوه زباني پيدا مي كند . كسي مي تواند به معاني وحي الهي پي ببرد كه گوش شنوايي داشته باشد . كل عالم پر از صداي خداوند است و براي شنيدن آن بايد گوش جان باز كرد .

وي اضافه كرد : از آن جا كه كلام وحي از مكمن غيب صادر شده هرگز مشمول تاريخ نمي شود و گذر تاريخ آن را كهنه نمي سازد . قيم كتاب يعني جبرئيل و عقل كل قيمي معنوي است و وقتي سهروردي ازخرد جاودان سخن مي گويد به چنين عقلي نظر دارد .

دكتر ديناني در پايان سخنان خود گفت : كربن علي رغم ضعف شنوايي ظاهري داراي گوش باطني بسيار قوي بود و خود را مخاطب پيام معنوي حكماي ايراني قرار داد و با گوش جان به سخنان آنان گوش فرا داد . وي با هوشياري دريافت كه اين ايرانيها بودند كه اسلام را بيش از ديگر اقوام فهميدند و براي فهم وحي الهي حتي صرف و نحو زبان عربي را تدوين كردند . ازينروست كه مي گويم ابوجهل علي رغم عرب بودن و رويت  پيامبر (ص) مخاطب وحي الهي نبود .