نگاهی به مراسم کلیساهای مسیحی در روز جمعه الصلیب

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از منابع اینترنتی، جمعه الصلیب روز مقدسی در تقویم مسیحیت است و اغلب مراسم نیایش ویژه ای با قرائت انجیل درباره شرح رویدادهای منتهی به تصلیب، در این روز برگزار می شود. کلیساهای مسیحی تصلیب مسیح(ع) را به عنوان اقدامی پیروزمندانه و داوطلبانه می دانند که در روز سوم به رستاخیز منتهی شده است.

تاریخ احتمالی مرگ مسیح(ع)

تاریخ مرگ مسیح، به عنوان یک حقیقت تاریخی ناشناخته است و نمی توان آن را بر اساس اطلاعات ذکر شده در اناجیل حساب کرد. انجیلها اشاره می کنند که مسیح در بعد از ظهر پانزدهمین روز از ماه نیسان ( روز عید پسح) یا یک روز پیش از آن درگذشته است، اما تاریخ سال آن مشخص نشده است . بر اساس اطلاعات چهار انجیل متی، لوقا، یوحنا و مرقس مسیح یک روز پیش از شنبه در گذشته است.

از این رو، چنین پرسشی کاملا به عرصه الهیاتی واگذار شده و تاریخ تصلیب مسیح یک روز جمعه در آوریل یا مارس اعلام شده است که تاریخ احتمالی آن را می توان سوم آوریل 33 بعد از میلاد دانست. یک ماه گرفتگی جزئی نیز در این روز صورت گرفته است و علت آن به تعبیر انجیل متی از تاریکی آن لحظه نسبت داده می شود. ژان پی میر در یکی از آثار خود تاریخهای 7 و 3 آوریل و همچنین 30 مارس را به عنوان جمعه الصلیب اعلام کرده است.

در مسیحیت غربی نزدیکترین احتمال به این تاریخ از 20 مارس تا 23 آوریل است، درحالی که مسیحیت شرقی روز 7 می را به عنوان جمعه الصلیب در نظر می گیرد.

کلیساهای ارتدکس شرقی و کاتولیک – یونانی ها

ارتدکسهای شرقی هرگز در روز جمعه الصلیب مراسم نیایش نماز برگزار نمی کنند، مگر آنکه این روز با عید تبشیر( بشارت جبرئیل به مریم) همزمان شود. در عوض برگزاری آداب نیایش نماز، مؤمنان سه بار در کلیسا برای نیایش حاضر می شود. نیایش پیش از ظهر، نیایش بعد از ظهر و نیایش شامگاه.

شرکت کنندگان در کلیسا رویدادهای روز جمعه الصلیب را به واسطه قرائت عمومی  اناجیل و سردادن سرودهایی درباره مرگ مسیح مرور می کنند. تصاویر مسیح و صلیب و همچنین نمادگرایی نیز بخشی ازسنن مؤمنان مسیحی ارتدکس در چنین روزی را تشکیل می دهد.

کلیسای کاتولیک روم

مسیحیان کاتولیک روم روز جمعه الصلیب را روزه دار هستند ، بدین معنا که تنها یک وعده غذایی کامل یا دو وعده غذای جزئی تناول می کنند. در ایالات متحده این روز تعطیل رسمی نیست و مؤمنان کاتولیک اندکی پیش از آغاز مراسم نیایش بعد ازظهر در محل کار خود به سر می برند، اما این روز به علاوه روز پنجشنبه پیش از آن و روز شام آخر به عنوان تعطیلی رسمی در نظر گرفته می شود.

مراسم کاتولیکها در روز جمعه الصلیب به شیوه رومی در ساعت 3 بعد ازظهر زمانی که در انجیل به عنوان ساعت مرگ مسیح(ع) اعلام شده آغاز می شود، در کشورهایی که این روز تعطیل رسمی است قرائتها و مراقبه های متعدد و همچنین قرائت مصائب مسیح براساس انجیل یوحنا صورت می گیرد که توسط کشیش به صورت دراماتیک خوانده می شود و جماعت حاضر در کلیسا وی را همراهی می کنند.

در آئین عبادی لاتین و سنتی کاتولیکها مصائب مسیح توسط کشیش رو به محراب خوانده می شود و سه نفر از دیکون ها رو به جماعت کلیسا کشیش را همراهی می کنند. برخلاف سایر مراسم کاتولیک ها، مراسم عشای ربانی در روز جمعه الصلیب برگزار نمی شود در حقیقیت برگزاری مراسم عشای ربانی در این روز ممنوع است.

مراسم کاتولیکها همچنین دربرگیرنده مجموعه کامل و طولانی دعای خیر است. تشریفات این مراسم به پدیده ای در طول تاریخ تبدیل شده است، به طوری که نویسندگان نیایشهای عبادی این مراسم هیچ تمایلی نسبت به تعدیل تشریفات آن حتی طی قرون متمادی نداشته است. در فرهنگ لهستانی پرده نقاشی در اندازه واقعی از مقبره مسیح در اطراف محراب گذاشته می شود و بسیاری از مؤمنان ساعات طولانی را در شب به مقبره نگاه کرده و بر زخمهای مسیح بوسه می زنند.

انگلیکن

کتاب نیایشهای عمومی سال 1662 به آداب و رسوم خاص انگلیکنها در روز جمعه الصلیب اشاره ای نکرده است، اما رسوم محلی چون هفت واژه گم شده صلیب و مراسم نیایش سه ساعته صبح، عصر و شامگاه بخشی از مراسم انگلیکنها محسوب می شود. اخیرا نسخه های ویرایش شده کتاب نیایش و کتابهای مراسم نیایش اشکال برگزاری این مراسم را در جامعه انگلیکن تغییر داده و آن را بیش از گذشته به مراسم کلیسای کاتولیک نزدیک کرده است، اما کلیسای انگلیکن هنوز هم به سنتهای کلیسای انگلیکن انگلستان پیش از اصلاحات هنریکی، ادواردی و الیزابتی وفادار است.

فرقه های پروتستان

بسیاری از جوامع پروتستان مراسم ویژه ای در این روز برگزار می کنند.  مسیحیان لوتری آلمان طی قرون 16 تا 20 این روز را مهمترین روز تعطیل تلقی کرده و از تمام کارهای دنیوی خود دست می کشیدند. لوتری ها همچنین هیچ ممنوعیتی در رابطه با برگزاری مراسم عشای ربانی در این روز نداشتند و برعکس این روز را برای برگزاری چنین مراسمی بسیار حائز اهمیت در نظر گرفته و مراسم خود را با شکوه بیشتری برگزار می کردند. اما در نیمه قرن بیستم مراسم عبادی لوتری ها کاملاً تغییر کرد و مراسم عشای ربانی از آن حذف شد. در حال حاضر پروتستانهای لوتری مراسم عشای ربانی را یک روز پیش از جمعه الصلیب برگزار می کنند.

کلیسای متودیست نیز مراسم این روز را به صورت نیایش برگزار می کند. برخی از کلیساهای باپتیست، سبتی ها مراسم جمعه الصلیب را برگزار نمی کنند و در عوض روز چهارشنبه پیش از آن را به عنوان روز تصلیب که با عید پسح یهودیان همزمان است برگزار می کنند.