خبرگزاری مهر - گروه استان ها: طی سال های اخیر گرد و غبار و مشاهده ریزگرد ها در آسمان یکی از مهمترین مشکلات در سطح کشور بوده است که آب و هوای بسیاری از استان های کشور را تحت تاثیر قرار داده است.
اگرچه بسیاری از مردم منشاء این آلودگی ها را کشور های عربی از جمله عراق می دانند و تصور می کنند که تنها آلودگی گرد و غبار به خاطر بی توجهی در این کشور ها بوده است اما متاسفانه شاهد این هستیم که در برخی استان ها از جمله چهارمحال و بختیاری به علت عدم مدیریت مناسب، کانون های گرد و غبار محلی ایجاد شده است و این کانون های گرد و غبار در برخی از روز های سال نقش مهمی درکاهش کیفیت هوا دارند.
صدور بی رویه مجوز های حفر چاه آب کشاورزی و برداشت بی رویه منابع در برخی مناطق استان چهارمحال و بختیاری در کنار عدم مدیریت مناسب زمینه ساز خشک شدن بسیار از دشت ها و ایجاد کانون های گرد و غبار شده است.
در حال حاضر طی تحقیقات انجام شده سه کانون تولید گرد و غبار داخلی در استان چهارمحال و بختیاری شامل دشت شهرکرد، دشت بروجن و دشت خانمیرزا شناسایی شده است. مرغزار شهرکرد بخشی از دشت شهرکرد است که دارای بیش از ۵۰۰ هکتار وسعت دارد.
گستره این مرغزار در سال‌های گذشته بیش از این بوده و از جنوب تا شهرهای هفشجان، بهرام‌آباد و طاقانک امتداد داشته است. این مرغزار در گذشته به علت داشتن آب محلی برای زندگی پرندگان مهاجر به شمار می رفته است.
پایان مهاجرت پرندگان به مرغزار شهرکرد
آثار به جای مانده از خانه سازی لک لک ها بر روی دکل های مخابراتی نزدیکی این منطقه خود گواه ورود پرندگان مهاجر به مرغزار شهرکرد بوده است. افت سطح منابع زیر زمینی آب، خشک شدن گیاهان و از بین رفتن پوشش گیاهی موجب شده است که پرندگان دیگر به این منطقه مهاجرت نکنند.
حفر چاه های بیشمار آب شرب و کشاورزی در اطراف این مرغزار ، خشکسالی و تغییر اقلیم، چرای دام و عدم مدیریت مناسب در حفظ این مرغزار موجب شده است که این مرغزار خشک شود و هم اکنون به یک کانون تولید گرد و غبار تبدیل شود و کیفیت هوا را در بزرگترین سکونتگاه شهری چهارمحال و بختیاری تحت تاثیر قرار دهد.
گرد و خاک با کوچکترین وزش باد از منطقه مرغزار شهرکرد بلند می شود و راهی آسمان شهر شهرکرد می شود.
طی مطالعات انجام شده در استان چهارمحال و بختیاری سه کانون تولید گرد و غبار محلی شامل دشت شهرکرد، دشت بروجن و دشت خانمیرزا شناسایی شده است مدیر کل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری در این زمینه به خبرنگار مهر می گوید: طی مطالعات انجام شده در استان چهارمحال و بختیاری سه کانون تولید گرد و غبار محلی شامل دشت شهرکرد، دشت بروجن و دشت خانمیرزا شناسایی شده است.
شهرام احمدی ادامه داد: مرغزار شهرکرد که جزو دشت شهرکرد به شمار می رود نیز یکی از کانون های تولید گرد و غبار محلی در سطح استان است.
وی وقوع خشکسالی و کاهش بارش ها طی ۱۰ سال گذشته در این استان، بهره برداری ناپایدار طی دهه های گذشته، برداشت های بی رویه آب از منابع زیر زمینی را از دلایل اصلی خشک شدن این منطقه بر شمرد و بیان کرد: احیای مرغزار شهرکرد نیازمند مدیریت بهره‌برداری و ایجاد تعادل منابع و مصارف در این منطقه است.
وی در خصوص آلودگی هوا ادامه داد: در دشت شهرکرد برای مدیریت گرد و غبار برنامه‌های متعددی از جمله تعادل بخشی، ایجاد ضریب تعدیل، کاشت و تغییر در الگوی کشت گیاهان و بهینه سازی مصرف آب کشاورزی توسط دستگاه‌های متولی پیگیری می‌شود.
مدیر کل محیط زیست چهارمحال و بختیاری بیان کرد: اقدامات لازم برای مدیریت آلودگی هوا در شهرکرد باید سال ها به صورت منظم اجرا شوند تا شاهد نتایج مطلوب باشیم.
افت ۲۰ متری سطح سفره های آب زیر زمینی دشت شهرکرد
برداشت های بی رویه منابع آب از دشت شهرکرد یکی از مهمترین دلایل خشک شدن این منطقه به شمار می رود که هم اکنون افت سطح سفره های زیر زمینی در این منطقه بیش از ۲۰ متر گزارش شده است. با این میزان افت سطح آب های زیر زمینی، سال ها بارندگی نیاز است تا این افت ۲۰ متری آب جبران شود و در حالی است برداشت آب در این منطقه همچنان ادامه دارد.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان چهارمحال و بختیاری نیز در این زمینه در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار داشت: دشت شهرکرد یکی از دشت‌های بحرانی ممنوعه استان است که به دلیل بهره‌برداری‌های بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی برای مصارف شرب، صنعت و کشاورزی از یک طرف و عدم تغذیه سفره‌های زیرزمینی از طرف دیگر، شاهد افت سفره‌های زیرزمینی در این دشت به حدود ۲۰ متر هستیم.
علی محمدی مقدم با بیان اینکه نزدیک به ۵۰۰ هکتار از مساحت دشت شهرکرد را مرغزار تشکیل می‌دهد، تاکید کرد: متاسفانه در حال حاضر پوشش گیاهی مرغزار شهرکرد از بین رفته و این مرغزار به یک کانون تولید ریزگرد و گرد و غبار تبدیل شده است.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان چهارمحال و بختیاری بیان کرد: چرای مفرط و ورود دام بیش از ظرفیت مجاز، افت آب‌های زیرزمینی و خشکسالی چند سال اخیر موجب شده است تا مرغزار شهرکرد که در گذشته دارای رطوبت بوده، خشک شود و پوشش گیاهی آن از بین برود.
محمدی‌مقدم تاکید کرد: باید مدیریت جامع برای دشت شهرکرد صورت گیرد تازمینه برای حفظ مرغزار شهرکرد فراهم شود.
وی در زمینه هدایت روان آب‌ها به دشت شهرکرد، گفت: در سال گذشته توسط اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سه سدخاکی کوتاه زیر ۱۳ متر در منطقه قلنگان که مشرف بر دشت شهرکرد است، احداث شده و عملیات سنگی ملاتی برای کنترل رسوب آب دشت نیز صورت گرفته است.
هدایت روان آب های سطح شهر شهرکرد به مرغزار شهرکرد در دستور کار است
محمدی‌مقدم افزود: شرکت آب منطقه‌ای مطالعاتی به منظور تغذیه دشت شهرکرد انجام داده است و اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان چهارمحال و بختیاری در این زمینه نیز مطالعه‌ای باهمکاری دانشگاه شهرکرد برای احیای مرغزار شهرکرد انجام داده است.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: طبق بررسی های انجام شده یکی از اقداماتی که می تواند مرغزار شهرکرد را احیا کند این است که روان آب‌هایی که در فصل های مختلف سال در سطح شهر شهرکرد ایجاد می شود را به سمت مرغزار هدایت کنیم.
وی با بیان اینکه این روان آب ها با یک کانال ذوزنقه‌ای از کنار فرودگاه به خارج از شهر شهرکرد هدایت می‌شوند و وارد مرغزار شهرکرد می شوند، بیان کرد: در نهایت در مطالعات انجام شده با همکاری دانشگاه شهرکرد تصمیم بر این شد تا از زیر میدان چهارمحال شهرکرد واقع در بلوار فارابی با ایجاد کانال چهار کیلومتری، آب به صورت ثقلی به مرغزار شهرکرد هدایت شود.
محمدی‌مقدم ادامه داد: این راهکار همراهی کشاورزان را می‌طلبد زیرا بخشی از این کانال باید از اراضی کشاورزی عبور کند.
وی بیان کرد: اعتبار لازم برای اجرای این پروژه چهار میلیارد تومان است که نیمی از این اعتبار توسط سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور تامین شده و نیاز است ۵۰ درصد دیگر این اعتبار نیز از محل اعتبارات حوادث توسط فرمانداری شهرکرد و سازمان برنامه بودجه از محل اعتبارات استانی تامین شود.
احیای پوشش گیاهی، کنترل ریزگرد داخلی و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی دشت شهرکرد از اهداف مهمی است که با هدایت آب‌های سطحی به سمت مرغزار شهرکرد محقق خواهند شدمحمدی‌مقدم احیای پوشش گیاهی، کنترل ریزگرد داخلی و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی دشت را از اهداف مهمی دانست که با هدایت آب‌های سطحی به سمت مرغزار شهرکرد محقق خواهند شد.
وی با بیان اینکه منافع برخی دستگاه ها با انتقال آب به دشت شهرکرد تامین می شود، بیان کرد: منافع برخی دستگاه‌ها از جمله شرکت آب‌منطقه‌ای برای تغذیه سفرهای زیرزمینی دشت، سازمان حفاظت محیط زیست برای کنترل ریزگرد ها و جهاد کشاورزی برای تولید آب کشاورزی تامین خواهد شد.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان چهارمحال و بختیاری بیان کرد: نجات دشت شهرکرد نیازمند عزم همگانی دستگاه‌های متولی مانند منابع طبیعی، جهاد کشاورزی، آب منطقه‌ای، محیط زیست، فرمانداری شهرکرد و همراهی بهره‌برداران است.
اگرچه مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان چهارمحال و بختیاری پیش از این گفته بود که پروژه انتقال آب به دشت شهرکرد برای احیای مرغزار شهرکرد در خردادماه امسال عملیاتی و در صورت همراهی کشاورزان، نیمه نخست سال جاری به اتمام می‌رسد اما گفته های جدید بیانگر این است این پروژه در گام اول انتظار تامین اعتبار است.
قول دادن برای انجام عملیات آبخیز داری در دشت شهرکرد درمانی برای احیای مرغزار شهرکرد به شمار نمی رود و باید تلاش جدی در این زمینه صورت گیرد تا گرد و غبار از چهره شهر شهرکرد پاک شود و خطر بیماری های تنفسی در این منطقه رفع شود.
نظر شما