خبرگزاری مهر، گروه بین الملل-جواد حیران نیا: هفته گذشته علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی در مصاحبه‌ای تفصیلی به سوالاتی درباره گام چهارم کاهش تعهدات برجام، استفاده از سانتریفیوژهای نسل جدید، پروژه رآکتور ۲ و ۳ بوشهر، توصیه‌های مقام معظم رهبری در حوزه فنی برجام و مذاکره با طرف‌های اروپایی و آمریکا پاسخ داد.
رئیس سازمان انرژی اتمی در طی این مصاحبه به رونمایی از زنجیره ۳۰تایی IR۶ ظرف دو سه هفته آینده و تولید ۳۷ میلیارد کیلو وات ساعت برق نیروگاه بوشهر و صرفه‌جویی معادل ۶۱ میلیون بشکه نفت اشاره کرد.
وی در این ارتباط گفت: ایران قبل از توافق برجام حدود ۲ هزار و ۳۰۰ کیلو غنی سازی اورانیوم داشت و اکنون به هزار و ۷۰۰ تا ۸۰۰ کیلو در سال رسیدیم لذا از نظر ظرفیت غنی سازی به قبل برجام بازگشتیم؛ البته در شرایط فعلی همه نسل ماشین‌های جدید هستند. بنابراین تحقیقات ما کُند و یا متوقف نشده است. ما تا دو سه هفته آینده با ماشین‌های نسل جدید به ۲ هزار و ۵۰۰ کیلو غنی سازی دست پیدا خواهیم کرد بنابراین آمادگی کامل و پیش بینی لازم اندیشیده شده که اگر برگشت پذیری مورد نظر بود، بتوانیم در اسرع وقت برگشت پذیری را انجام دهیم.
باید گفت که تصمیم ایران جهت کاهش تعهدات برجام در پی خروج امریکا از برجام و اعمال تحریم های شدید علیه تهران اتخاذ شده است. سوال اینجاست که آیا اروپا اقدامی جدی جهت جلوگیری ایران از کاهش تعهدات برجامی خود انجام خواهد داد و آیا امیدی به زنده بودن برجام است یا خیر؟
خبرنگار مهر در گفتگو با «پل پیلار» رئیس سابق بخش تحلیل عملیات سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه آمده است.
«پل پیلار» از اساتید دانشگاه «جرج تاون» است و تاکنون مسئولیت های متعددی را بر عهده داشته که از جمله آنها می توان به ریاست واحد تحلیل عملیات های سیا در شرق نزدیک، خلیج فارس و جنوب آسیا اشاره کرد. پیلار سابقه حضور در شورای اطلاعات ملی آمریکا را به عنوان یکی از اعضای اصلی آن نیز دارد.
*ایران اعلام کرده در مرحله چهارم کاهش تعهدات خود ذیل برجام موضوعاتی از جمله سطح غنی سازی و نحوه نظارت آژانس بین المللی انرژی هسته ای مطرح است. فکر می کنید واکنش ها در این باره چه خواهد بود؟
واکنشی که بیشتر از همه مهم است، واکنش دولتهای اروپاست. هرچه ایران فراتر از محدودیت های برجام حرکت کند، برای اروپایی ها مشکل تر خواهد بود تا از اعمال برخی از تحریم های خودشان علیه ایران خودداری کنند.
انجام این کار می تواند تغییری اساسی در تلاشهای آنها که تاکنون جهت مقابله با تحریم های یک جانبه ایالات متحده انجام داده اند، باشد. دولتهای اروپایی دخیل، اخیرا اظهاراتی را مطرح کرده اند که نشان می دهد در جهت رفع تحریم ها علیه ایران حرکت می کنند.
*طرف مقابل ایران در برجام، جهت جلوگیری از انجام اقدامات دیگر و به خطر انداختن برجام چه اقدامی می تواند انجام دهد؟
شرط اصلی این است که دولت ترامپ از جنگ اقتصادی نامحدود خود علیه ایران جلوگیری کند. احتمالاً لازم نیست ایالات متحده همه تحریم های مربوط به هسته ای را که این دولت از زمان خروج از برجام علیه ایران اعمال کرده است حذف کند، اما باید اقدام اقتصادی قابل توجهی انجام دهد که ایران آن اقدام را به عنوان تأثیری مثبت بر اقتصاد خود ببیند.
احتمالاً چشم پوشی مجدد از تحریم ها بر خریداران عمده نفت ایران، جهت وادار کردن ایران به متوقف کردن هرگونه گامی فراتر از محدودیت های برجام و شاید به عقب برگرداندن گام هایی که فراتر از برجام بوده و اخیرا برداشته است، کافی خواهد بود.
*چرا اروپا تاکنون اقدامات مناسبی را برای جلوگیری از کاهش تعهدات ایران انجام نداده است؟
دولت های اروپایی سعی کرده اند این کار را انجام دهند، اما آنها بخش خصوصی را کنترل نمی کنند. شرکت های اروپایی هنوز از این مسئله که ممکن است تجارت در بازار امریکا را از دست دهند - اگر آنها تحریم های ایالات متحده را نادیده بگیرند، وحشت دارند.
*با توجه به شرایط فعلی، آینده برجام را چگونه ارزیابی می کنید؟
اعاده برجام دقیقاً همانطور که در ابتدا نوشته شده است، تقریبا غیرممکن است. با این حال، هنوز یک فرصت مهم برای دستیابی به توافقی جدید که بسیار شبیه برجام است، وجود دارد.
دونالد ترامپ در واقع توافقی را می خواهد که بتواند ادعا کند بهتر از برجام است و لازم نیست توافق نامه جدید خیلی با برجام متفاوت باشد تا بتواند ادعا کند بهتر از برجام است.
اگر فردی دموکرات در سال ۲۰۲۰ به عنوان رئیس جمهور انتخاب شود ، احیای برجام بسیار محتمل تر خواهد بود. اما حتی در این صورت، با توجه به گذشت زمان، سیاست ایالات متحده در آینده ممکن است طرفداری از توافقی باشد که به نوعی ضمن حفظ اصل اساسی لغو تحریم ها در ازای محدودیتهای مهم در برنامه هسته ای ایران، فراتر از برجام باشد.
نظر شما