به گزارش خبرگزاری مهر، جمعی از اندیشمندان و اساتید دانشگاه‌های کشور الجزایر با حضور در بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسرا با حجت الاسلام و المسلمین مرتضی جوادی آملی دیدار و گفتگو کردند.
در ابتدای این نشست علمی حجت الاسلام و المسلمین مرتضی جوادی آملی به تشریح فرازهایی از منظومه فکری آیت الله جوادی آملی و فعالیت‌های بنیاد اسرا در جهت تبویب و ارائه این منظومه به جامعه علمی کشور و جهان اسلام پرداخت.
حجت الاسلام مرتضی جوادی آملی در این جلسه جایگاه ویژه «علم» در منظومه فکری آیت الله جوادی آملی را مورد اشاره قرار داد و اذعان کرد: آیت الله جوادی آملی معتقد است اگر جوامع اسلامی بر اساس آموزه‌های اسلام بخواهند به تولید علم بپردازند باید پنج مرحله پشت سر گذاشته شود؛ مرحله اول، شناخت، شرح و تفسیر صحیح و درست منابع اسلامی است که عبارت هستند از «کتاب» و «سنت» رسول گرامی اسلام و ائمه معصومین (ع)، این نکته بسیار دقیقی است که این منابع با تمام دقت و تمام حساسیت به درستی صیانت و حفظ شود و بشر هیچ ورودی از حیث دخالت در این منابع نداشته باشد، در واقع صیانت خود منابع وحیانی مورد نظر استاد است.
وی تأکید کرد: تفاوت اصلی بین «کتاب» و «سنت» با سایر متون و منابع این است که انسان هنگامی که در کنار قرآن و سنت قرار می‌گیرد تنها باید سکوت کند و با آمادگی روحی و عقلی، دریابد که منابع وحیانی چه می‌گویند و لذا در این مرحله فقط «تفسیر» دارای جایگاه است به عبارت دیگر هیچ گفتگویی بین عالم و جایگاهی که «کتاب» و «سنت» دارا می‌باشد، وجود ندارد، چرا که انسان با عقل بشری خود با وحی که یک حقیقت آسمانی است برابری نمی‌کند که بخواهد با او به بحث و گفتگو بپردازد. بلکه در این رابطه، عالم هر چه را که از علوم و معارف کسب کرده در راستای فهم منابع وحیانی یعنی «کتاب» و «سنت» قرار می‌دهد.
این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: بنابراین شاید این مسأله مشکل ترین وظیفه و رسالت علمی یک عالم باشد و به تعبیر استاد جوادی آملی، جان کندن می‌خواهد که عالمان در مواجهه با منابع وحیانی، تنها سکوت محض باشند و ببیند آنها چه می‌گویند، در این زمینه آیت الله جوادی آملی آثار ارزشمندی همچون تفسیر تسنیم را تألیف کرده اند و همچنین آثار متعددی را در شرح و تفسیر کلام پیامبر (ص) و شرح و تفسیر فرمایشات ائمه معصومین (ع) به رشته تحریر درآورده اند که کتاب‌های «تفسیر موضوعی قرآن کریم» و کتاب ارزشمند «سلونی قبل ان تفقدونی» که تحریر نهج البلاغه علامه جوادی آملی است و اخیراً چاپ و منتشر شده است، از این نمونه می‌باشند.
حجت الاسلام مرتضی جوادی آملی در تبیین مرحله دوم تولید علم در بستر آموزه‌ها وحیانی اذعان کرد: مرحله دوم بازگشایی، تبیین و تفسیر متونی است که مبتنی بر منابع اصلی که همان منابع وحیانی است صادر شده، مانند متون فقهی شیخ طوسی در تهذیب و استبصار، متون کلامی محقق طوسی و شیخ مفید و متون فلسفی فارابی، ابن سینا و صدرالمتالهین که هم اکنون بیش از هزار سال در منابع علمی متاخر مورد بحث و گفتگوی متفکران جهان هستند، در این زمینه نیز بخش قابل توجهی از آثار حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی، مشتمل بر تحقیق و شرح این متون است که به عنوان نمونه در باب حکمت و فلسفه، بیش از ۵۰ جلد اثر از ایشان منتشر شده و بیش از ۳۰ جلد دیگر نیز در مسیر چاپ و نشر قرار دارد و یا در باب عرفان بیش از ۲۰ جلد کتاب از حضرت استاد تحقیق شده که در آینده نزدیک به چاپ خواهد رسید.
وی ابراز کرد: ویژگی ممتاز این بخش از آثار آیت الله جوادی آملی این است که در این مصاف علمی، حضرت استاد فقط شنونده نیست بلکه وارد بحث و گفتگو می‌شود و اظهار نظر می‌کند و در مقام مخالفت، انتقاد، اصلاح و تکمیل بر می‌آید و نوع مباحثی که از بزرگان حکمت، فلسفه و اخلاق صادر شده است از نگاه نقادانه و تیزبینانه حضرت استاد می‌گذرد؛ یعنی سه امر اساسی در این مرحله انجام می‌شود، مرحله نقد، مرحله اصلاح و مرحله تکمیل.
ریاست بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسرا ادامه داد: استاد جوادی آملی معتقدند که یک «منابع» داریم، یک «مبانی» و یک «مواد»؛ منابع که همان «کتاب» و «سنت» هستند و مبانی را از آن منابع می‌گیریم و مواد را از مبانی می‌گیریم، مبانی حدّ وسط بین منابع و موادّ هستند در نتیجه مرحله سوم، استخراج مبانی از آن منابع وحیانی است در نتیجه بخشی از تحقیقات بنیاد اسرا تحت اشراف استاد جوادی آملی، برای پیدایش این مبانی از منابع وحیانی است که با استخراج این مبانی تفاوت اساسی و جوهری در مجتمع نظامات بشری اتفاق خواهد افتاد؛ مثلاً «عدالت» یا «حقوق بشر» از جمله مبانی هستند که مواد حقوقی بر اساس آنها تولید شده است اما عدالت و حقوق بشری که از منابع و متون اسلامی یا به عبارت دیگر منابع وحیانی استنباط می‌شود با عدالتی که از منابع و متون غیروحیانی گرفته می‌شود، تفاوت اساسی دارد، چرا که منابع ما وحی است و منابع دیگران، عرف، آداب، عادات، رسوم و فرهنگ عمومی جامعه هستند که هوا و هوس بشری در آنها دخیل است و لذا در این نقطه مبانی با هم متفاوت می‌شود.
حجت الاسلام مرتضی جوادی آملی خاطرنشان کرد: در بنیاد اسرا که تحت اشراف حضرت استاد به فعالیت مشغول است، این سه مرحله گفته شده در حال انجام است ولی دو مرحله دیگر نیز باید انجام بگیرد تا این علوم به عمق جامعه برسد که رسالت دیگر نهادها و سازمان‌های فعال در این حوزه می‌باشد، که رویکرد اجرایی در جوامع را بر عهده دارند. بر این اساس مرحله چهارم تولید علم، به میدان آوردن همه عقول بشری در تبیین و تفسیر این مبانی استخراج شده به جهت اجرایی شدن آنها می‌باشد یعنی باید عقول بشر را برای اجرا و پیاده سازی مبانی به کار گرفت. در این مرحله انواع عقول بشری اعم از عقل تجربی، عقل ریاضی، عقل معاش و عقل اجتماعی باید به میدان بیاید، تا آن مبانی که از منابع و متون وحیانی گرفته شده است را به عرصه اجرا نزدیک کنند.
وی افزود: عقول بشری امروز بسیار کارآمد است و تجارب ارزشمندی دارد، تعاملات بشر در مسائل اجتماعی و سیاسی، به بلوغ رسیده اما دسترسی به منابع و مبانی صحیح، به درستی برای بشر امروز به وجود نیامده است، بنابراین امروزه بهره مندی از عقول بشر در پیاده سازی این افکار یک ضرورت اجتناب ناپذیر است!
این استاد حوزه و دانشگاه، متولی مرحله پنجم تولید علم را قانونگذاران دانست و اظهار کرد: مرحله پایانی تولید علم، مرحله‌ای است که سیاستمداران، حقوقدانان و قانونگذاران یا به عبارت دیگر تبیین کنندگان مواد حقوقی و قانونی، بر اساس آنچه که فیلسوفان سیاست و اقتصاد مطرح کرده اند، مواد حقوقی و قانونی را تنظیم و تصویب می‌کنند و از این طریق آنچه از منابع وحیانی گرفته شده و به صورت مبانی درآمده در قالب مواد حقوقی و قانونی به جامعه راه می‌یابد.
در ادامه برخی از اندیشمندان و اساتید دانشگاه‌های کشور الجزایر به طرح سوالات خود پرداختند که ریاست بنیاد اسرا ء به این سوالات پاسخ دادند.
نظر شما