خبرگزاری مهر – گروه استانها: حدود ۳۰ سال پیش‌طرحی کلید خورد که قرار بود مزارع و شالیزارهای شمال را نوسازی و یکپارچه کند، بااین‌حال همچنان این طرح درگیرو دار مشکلات و در ابتدای راه است.
محدودیت‌های اقتصادی، قانونی و اجتماعی سبب شده تا محوری‌ترین توسعه کشت برنج در شالیزارهای شمال و مازندران به‌کندی پیش رود، این وضعیت درحالی‌که است که مازندران ۴۲ درصد برنج کشور را تأمین می‌کند و نوسازی مزارع می‌تواند، تولید برنج را در واحد سطح افزایش دهد و در مصرف آب نیز صرفه‌جویی صورت گیرد.
یک استاد دانشگاه کشاورزی می‌گوید: نوسازی اراضی شالیزاری از محوری‌ترین طرح برای توسعه کشت برنج است که به دلیل محدودیت‌های اقتصادی و اجتماعی هنوز به نتیجه مطلوب نرسیده است.
محمد حسینی در گفتگو با خبرنگار مهر به ریشه اجرای طرح نوسازی و یکپارچه‌سازی اراضی اشاره کرد و گفت: سابقه این طرح به سال ۱۳۲۹ برمی‌گردد اما از سال ۱۳۷۰ در استان‌های شمالی به‌صورت رسمی کلید خورد و تاکنون بیش از ۱۵۶ هزار هکتار از شالیزارهای شمال نوسازی و تجهیز شده است.
وی احداث جاده‌های بین مزارع، تسطیح علمی و احداث کانال‌ها را ازجمله مزیت‌های طرح یکپارچه‌سازی اراضی بیان کرد و ادامه می‌دهد: صرفه‌جویی در آب و افزایش راندمان آبیاری، مکانیزه کردن کشت و توسعه کشت دوم و افزایش بهره‌وری از دیگر مزایایی است که در طرح نوسازی اراضی مدنظر است.
صرفه‌جویی در آب و افزایش راندمان آبیاری، مکانیزه کردن کشت و توسعه کشت دوم و افزایش بهره‌وری از دیگر مزایایی است که در طرح نوسازی اراضی مدنظر است
وی خرد بودن اراضی شمال و مازندران را ازجمله موانع برشمرد و گفت: تعدد بهره وران و مالکان و مسائل اجتماعی و تبعات آن، سرعت اجرای طرح نوسازی اراضی را در شمال به‌ویژه مازندران کند کرده است درحالی‌که اگر کشاورزان و مالکان با مزایای آن آشنا شوند، رغبت بیشتری به خرج خواهند داد.
کندی روند نوسازی شالیزارهای شمال درحالی‌که است که طبق برنامه ششم توسعه باید ۱۰۰ هزار هکتار از مزارع شالیزاری شمال یکپارچه‌سازی شود و اجرای این طرح از سال ۹۳ تاکنون لاک‌پشتی است.
حسین جعفری کارشناس ارشد کشاورزی در غرب مازندران نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، تسطیح اراضی، تجمیع و یکپارچه‌سازی اراضی، زهکشی مزارع را ازجمله مزیت‌ها برشمرد و گفت: کاهش مصرف سموم، کاهش ضایعات محصولات و افزایش درآمد کشاورزان از مزایای نوسازی مزارع است و امکان کشت دوباره برنج در شالیزارها آسان‌تر خواهد شد.
وی بابیان اینکه صرفه‌جویی در مصرف آب مسئله مهمی در نوسازی اراضی است گفت: در حال حاضر بخش قابل‌توجهی از آب‌های سطحی و زیرسطحی در بخش کشاورزی صرف می‌شود این درحالی‌که است که با محدودیت‌های فراوانی در این بخش مواجه هستیم.
وی با اشاره به ماندابی بودن دوسوم مزارع مازندران ادامه داد: رفع مشکلات آب‌گرفتگی مزارع و جلوگیری از ماندابی شدن با نوسازی و یکپارچگی اراضی حل می‌شود چراکه زهکشی، تسطیح و توسعه مکانیزاسیون از شاخصه‌های این طرح است.
اگرچه مازندران رتبه اول کشت و تولید برنج را در کشور دارد اما به اذعان کشاورزان، هنوز از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های موجود در تولید این ماده باارزش در استان استفاده مطلوبی نشده است و تاکنون بیش از ۹۰ هزار هکتار از مزارع استان یکپارچه‌سازی شده است.
جعفری، اصلاح و بهسازی شبکه‌ها، افزایش راندمان تولید، مرمت و بهسازی آب‌بندان ها را لازم نوسازی و تجهیز مزارع بیان کرد و گفت: با اجرای این طرح از قلیایی شدن خاک در شرایط خشک‌سالی کاسته و ضریب تولید و کشت افزایش می‌یابد.
در حال حاضر تخریب و آلودگی خاک به دلیل ماندابی بودن آب سبب شده تا کاهش محسوسی در تولید برنج درکشت اول در برخی نواحی استان را شاهد باشیم و سنتی بودن شبکه آبیاری ازجمله این دلایل است.
در حال حاضر آبیاری در شالیزارها به‌صورت نشتاک به نشتاک است درحالی‌که کشاورز باید بتواند مدیریت مزرعه را انجام دهد
رضا عظیمی مجری طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری شمال نیز بابیان اینکه امکان ورود ماشین‌آلات و تجهیزات در شالیزارهای سنتی وجود ندارد می‌گوید: در حال حاضر آبیاری در شالیزارها به‌صورت نشتاک به نشتاک است درحالی‌که کشاورز باید بتواند مدیریت مزرعه را انجام دهد.
وی با اشاره به مصرف بالای سم و کود در مزارع و تجمع آن در اراضی پایین‌دست اظهار داشت: با تجهیز و نوسازی مزارع، مشکلات اراضی سنتی کاسته می‌شود و با اجرای نوسازی اراضی، شبکه جاده دسترسی در مزارع ایجاد می‌شود و امکان دسترسی آسان‌تر خواهد شد.
مازندران ۲۱۴ هزار هکتار شالیزار دارد که امسال ۱۰۵ هزار هکتار آن به زیر کشت دوم رفت و با توسعه زهکشی مزارع، قطعاً این میزان رشد قابل‌توجهی خواهد یافت.
امسال یک‌میلیون و ۴۰۰ هزار تن شلتوک و یک‌میلیون و ۵۰ هزار تن برنج در مازندران تولید و برداشت‌شده است.
از سوی دیگر، بالا بودن هزینه تولید برنج ادامه کشت و کار و تولید این محصول راهبردی را در اراضی شالیزاری با چالش جدی مواجه ساخته است به‌طوری‌که با ادامه روند فعلی در آینده‌ای نه‌چندان دور باید منتظر تغییر کاربری اراضی شالیزاری بود مگر اینکه تمهیدات خاصی برای افزایش بهره‌وری اراضی شالیزاری اندیشیده شود.
نظر شما