به گزارش خبرنگار مهر، عصر امروز نخستین جلسه از همایش علمی «دولت مدرن» به همت انجمن علمی دانشکده علوم سیاسی و حقوق دانشگاه تهران در تالار شیخ انصاری این دانشکده و با حضور اساتید و دانشجویان برگزار شد.
در ابتدای این همایش دکتر محمد رضا تاجیک استاد علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی به شرح «دولت مدرن» پرداخت و گفت: با گذشت صد سال از جنبش مشروطه خواهی هنوز در خم کوچه ایستاده ایم. در ساحت نظر وقتی از دولت مدرن سخن می گوییم اولین گام خود مفهوم دولت است گو اینکه دولت مدرن به معنای مطلق کلمه وجود نداشته و آنچه که وجود داشته دولت مدرن بوده اند که در طول تاریخ ظهور داشته اند.
وی بزرگترین مشکل در تحقق این مفهوم را فرهنگ استبدادی خواند و گفت: فرهنگ استبدادی نمی تواند پذیرای دولت مدرن باشد.
دکتر سعید شیرکووند نیز به شرح دولت رانتیر پرداخت و گفت: رانت در دوران جدید همان مفهومی را دارد که اسمیت شرح می‌دهد و منظور از آن به دست آوردن یک درآمد ناشی از موهبت طبیعی است که برای آن زحمت کشیده نشده است.
دکتر شیرکووند با اشاره به نفت به عنوان یک رانت بزرگ در این تعریف به موانعی که رانتیر بودن دولت در جهت توسعه و حذف رقابت موجب می شود اشاره کرد.
او سپس به مسئله مقایسه میان دولت رقابتی و دولت رانتیر در حوزه های اقتصاد، مدیریت، سیاست و اجتماع گفت: در چنین جامعه ای رانت مثل یک خون مصنوعی مانع از پیشرفت می شود.
دکتر مسعود نیلی نیز به «نظریه دولت از اقتصاد سیاسی» پرداخت و گفت: با دو رویکرد می توان به دولت نگریست یکی از جهت انتخاب عمومی و سطح رفاه عامه است در حالی که رویکرد دوم به اقتصاد سیاسی توجه دارد و سطح رفاه آحاد جامعه توجه دارد. به اعتقاد من در جامعه ما بیشتر به رویکرد دوم توجه کرده است و سطح انتظاراتش بیشتر به مزایاست.
سپس دکتر فرشاد مومنی به بحث از «مدرنیته و اقتصاد» پرداخت و گفت: رویکردهای نوین در نظریه اقتصاد و گذار به دموکراسی بر خلاف نظریات دو دهه بیشتر دیگر بر کم کردن نقش دولت تاکید نمی کنند و این نگاهی منسوخ است که از سوی کسانی چون فریدمن با نقد مواجه شده است.
دکتر مومنی با اشاره به چهار متغیر کنترلی برای سنجش سطح توسعه آنها را چنین برشمرد: اول سطح کارآمدی بازار سیاسی با سطح تصمیم گیری های هوس رانانه در نظام سیاسی، دوم عملکرد قوه قضاییه، سوم نحوه انجام مسئولیت توسط دولت، چهارم مسئله سطح دسترسی مردم به فرایندهای تصمیم گیری و تخصیص منابع .
دکتر جواد اطاعت نیز بحث از «ماهیت دولت از منظر انسان شناختی» پس از شرح ماهیت دولت به بحث از رویکردهای ممکن به دولت از منظر نگاههای جامعه شناختی، سیاسی و اقتصادی پرداخت و گفت: از دید روان شناسانه و انسان شناسانه دو نگاه به دولت مدرن هست، یک نگاه بدبین که نزد هابس و ماکیاوللی رایج است انسان را گرگ انسان می داند و دولت را لویاتانی برای مهار قدرت می داند در حالی که در نگاه لیبرالیستی نزد آدام اسمیت و جان لاک دولت محل ظهور شخصیت دموکراتیک است و به انسان حوش بین است. در نگاه سوم که کمتر مورد توجه صاحبنظران بوده است دولت مدرن تلفیقی از دو نگاه فوق است و ما این نگاه را می توانیم در نگرش اسلامی نزد علامه طباطبایی و استاد مطهری مشاهده کنیم که نیازمند بررسی بیشتر است.
دکترموسی غنی نژاد با مطالعه تاریخ یک صد ساله اخیر ایران به پیشینه اقتصاد دولتی در ایران اشاره کرد و مشکل اصلی را در این تاریخ نبود آزادی برای بخش خصوصی دانست.
این نشست فردا در دانشکده حقوق و علوم سیاسی ادامه می‌یابد.
نظر شما