کرونا نشان داد دهکده جهانی آسیب‌پذیر از تصورات پیشین ما است

به گزارش خبرنگار مهر، متن زیر یادداشتی است از حسن عبدی پور عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی که در ادامه از نظر شما می‌گذرد:

این روزها تحلیل‌های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و تمدنی متنوعی در مورد مسئله بیماری ناشی از ویروس کرونا از جانب اهل قلم صورت گرفته است که هر کدام از آنها ناظر به شرایط ملی و منطقه‌ای خاصی است. در نگاهی فراگیرتر از این اما می‌توان پدیده کرونا را از منظری بین المللی و با توجه به اندیشه دهکده جهانی نگریست و به نتایج متفاوتی دست یافت.

در این رویکرد می‌توان با قاطعیت نشان داد که جهان کنونی در بسیاری از مسائل و بحران‌های خود نیازمند همگرایی‌ها و هماهنگی‌های بین المللی است چرا که سیاست دولت-ملت‌ها به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای ملی انسان امروز حتی در چهارچوب کشور مستقل خود باشد. نکته قابل توجه آن است که سازمان‌ها و نهادهای جهانی موجود مانند سازمان ملل، سازمان جهانی پول، محیط زیست و … فاقد ساختار، ساز و کارها و کفایت لازم برای مدیریت این دهکده می‌باشند. در چنین شرایطی حل مسائل نوین نیازمند راه حل های نوین است. بنظر می‌رسد جهان کثرت گرای معاصر ما می‌بایست روز به روز بیشتر به سمت جهانی وحدت گرا حرکت نماید.

لازمه این حرکت اجتناب ناپذیر، بازاندیشی و ایجاد تغییر در جهان بینی و مبانی کلامی، الهیاتی و باورهای فرهنگی جوامع دینی و سنتی است. بدیهی است عدم باز نگری در این گونه امور باعث زیر سوال رفتن کلیت اعتقادات و باورهای جوامع مذهبی جهان خواهد شد. این همان بلایی است که رشد علمی بشر در رشته‌های تجربی، علوم انسانی و..‌. بر سر کلیسا و دستگاه مسیحیت تاریخی آورد.

راه حل های نوین مد نظر باید از این ظرفیت برخوردار باشند که انسان‌های آرمان گرا را به انسان‌های واقع گرا و انسان‌های جزم گرا را به انسان‌های حقیقت گرا تبدیل کنند. به عبارت دیگر انسان معاصر برای امکان بقا در دهکده جهانی و تسلط بر بحران‌ها و حل مسائل مهم سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی بین المللی نیازمند به همگرایی بیشتر میان ساکنان دهکده جهانی و عدول ایشان از تفکرات بسته و محدود به یک مذهب، فرقه، یا ملت است.

به این ترتیب ساکنان این دهکده می‌بایست خود را برای نقش آفرینی در دو جبهه آماده نماید: اول در سطح ملی و مرتبط با دین، فرهنگ و سنتی خاص و دوم پیوستن به فرهنگ دهکده جهانی با همه اقتضائات و نیازهای ویژه آن. در نقش آفرینی نوع دوم دولت‌ها و ملت‌ها می‌بایست به شهروندی جهانی واحد با همه لوازم آن پایبند باشند. در این شرایط جدید هیچ کشوری و هیچ ملتی بر سایرین برتری ندارد زیرا همه در یک کشتی نشسته و باید با همکاری هم در مقابل طوفان‌ها و مشکلات بایستند. در چنین تصویری از دنیا مفهوم دولت فراتر از مدل‌های الکترونیکی و تکنیکی موجود است.

اداره یکپارچه جهان در بسیار از موضوعات و مسائل مشترک که سرنوشت همه دولت‌ها و ملت‌ها را بهم گره زده است تجربه جدیدی است که خود از سویی از فناوری مدرن اطلاعات و دیجیتالی شدن جهان متأثر است و از سوی دیگر خود موجد این ابزار است. این چالش نوین هم در حوزه سخت افزاری و هم در حوزه نرم افزاری به یکسان خود را نشان می‌دهد. در این وابستگی مدیریتی شدید به فن آوری نوین نمی‌توان با تفکرات سنتی و سیاستگذاری‌های مبتنی بر منافع ملی یا حتی منطقه‌ای زندگی کرد.

یکی از خصوصیات این پدیده جدید آن است که تحمل استعمار و زورگویی و یک جانبه نگری قدرت‌های بزرگ مثل امریکا، چین و روسیه را ندارد. مفهوم هویت دراین دهکده باید باز تعریف گردد و مدل تعامل و هم افزایی به همان نسبت تغییر کند. کرونا نشان داد که دهکده جهانی ما بسیار کوچک‌تر و البته آسیب پذیر از تصورات پیشین ما است.